بيمارى ها و درمان آن ها از ديدگاه امام صادقعليه‌السلام

۱ - سردرد

داود رقى مى گويد: در محضر امام صادقعليه‌السلام شرفياب بودم. مردى از اهالى خراسان كه عازم مكه بود از در وارد شد، سلام كرد و مساءله اى از مسايل دين را از امام پرسيد. حضرت مساءله را برايش تجزيه و تحليل فرمود.

مرد خراسانى گفت: يابن رسول الله! از خراسان تا اين جا به سردردى دچارم كه مرا ناراحت نموده چاره ام چيست؟ حضرت فرمود:

- به حمام برو، پيش از انجام هر كارى هفت كف دست آب گرم بر سرت بريز و نام خدا را هر بار بر زبان آور، اين سردرد برطرف خواهد شد و ديگر به چنين بيمارى دچار نخواهى شد.

مرد خراسانى بى درنگ به حمام رفت و به دستور امام عمل كرد و شفا يافت. (اعتقاد راسخ به فرموده ى امام بر اساس اصل روانكاوى تلقين اثر درمانى را فزون تر مى سازد)

۲ - زكام

مردى از ياران امام صادقعليه‌السلام مبتلا به زكام گرديد. حضرت به او فرمود:

- زكام يكى از پديده هاى طبيعى آفرينش خداوند و لشكرى از سپاه خداست كه به سوى تو آمده تا تو را از عارضه ى ديگرى نجات بخشد. اگر مى خواهى زكام برطرف شود به وزن يك گرم از «سياه دانه» و نيم گرم از «كُندس(۹) » بردار و اين دو دانه را بكوب تا آرد شود و بعد آن را همراه نفس به بينى بالا بكش زكام تو برطرف خواهد شد. امّا اگر مى توانى عارضه ى زكام را به حال خود بگذار زيرا در زكام منفعت هاى فراوانى است.

۳ - ضعف چشم

مردى از اصحاب امام در حضور وى از ضعف بينايى خود سخن به ميان آورد. امام فرمود: از «مُرِّ» مكى يا «مرّ» حجازى و «صبرزرد» و «كافور» به نسبت مساوى سرمه تهيه كن و آن را به چشم بكش، بينايى تو قوى خواهد شد.

۴ - لكه ى چشم

مردى حضور امام صادقعليه‌السلام شرفياب شد كه بر سياهى چشم وى لكه اى سپيد افتاده بود و او را ناراحت مى داشت. امام فرمود:

از فلفل سفيد و دارفلفل به وزن يك مثقال. از نوشادر صاف و پاك به وزن ۲ گرم با هم بكوب تا همچون سرمه نرم شود و سپس اين كوبيده را از پارچه ى تنظيف رد كن و به چشم بكش. به اين گونه كه به هر چشم سه ميل كشيده شود. ساعتى صبر كن. اين عمل لكه ى سپيد را از سياهى چشمت برخواهد داشت و دردش را به فرمان خدا تسكين خواهد داد. بعد چشمانت را با آب سرد بشوى و سپس با «اثمه(۱۰) » (سنگ سرمه) بكش.

۵ - درد شكم

مردى گفت: يابن رسول الله دختر من از درد شكم سخت ناتوان و رنجور شده است.

حضرت فرمود: چرا به وى برنج و دنبه ى گوسفند نمى دهى.

و بعد دستورش را نيز به او داد كه چگونه دنبه و برنج را با هم بپزد.

آن مرد با همين غذا دخترش را درمان كرد.

۶ - اسهال

عبدالرحمن بن كثير مى گويد: در مدينه بيمار شدم، بيمارى من اسهال بود. ابوعبدالله صلوات الله عليه به من دستور داد كه آرد گاوَرس (ارزن) را با آب كمون(۱۱) بياميزيم و از آن تناول كنم. چنين كردم و اسهال من آرام گرفت.

۷ - صداى شكم

يكى از ياران امام به نام ذريح از نفخ شكم شكايت داشت. حضرت فرمود:

- آيا شكم تو درد هم مى كند؟ جواب داد: آرى. فرمود: چرا از سياه دانه و عسل استفاده نمى كنى؟ ذريح بى درنگ عمل كرد و شفا يافت.

۸ - ورم دردناك

جابر بن حسان صوفى عرضه داشت كه بادى در بدن من افتاده و از فرق تا پايم را گرفته است، در حق من دعا كن تا از اين رنج ها رها شوم.

امام در حق او دعا كرد و برايش نوشت:

- از جيوه و عنبر شياف درست كن. با استعمالش شفا خواهى يافت.

۹ - ضعف بدن

مردى از ضعف بدن شكايت داشت. امام به او فرمود: شير بياشام. گفته شد: يابن رسول الله شير نوشيده ام. مرا زيان رسانده است.

امام فرمود: شير مايعى زيان آور نيست. تو چيز ديگر با شير خورده اى و آن چه زيان آور بوده آن چيز ديگر است و تو گمان كرده اى كه شير آزارت داده است.

۱۰ - تب نوبه

ابراهيم جعفى به حضور امام شرفياب شده بود. به شدت رنگ پريده و عليل بود. حضرت فرمود: چه دردى دارى كه اين چنين بى رنگ و رويى؟

عرض كرد: تب نوبه دارم. يك روز تب مى كنم و دو روز تب دار نيستم. امّا روز سوم باز تب مى كنم. اين تب به فاصله هر دو روز به سراغم مى آيد.

امام فرمود: پس چرا از اين دواى مبارك و معطر استفاده نمى كنى. شكر سرخ را بكوب و در آب بريز. صبح ناشتا به جاى آب از اين شربت بنوش. ابراهيم جعفى مى گويد: چنين كردم و ديگر تب نوبه بر من عارض نشد.

۱۱ - اسهال شديد

خالد بن نجتح مى گويد: به حضور ابوعبدالله از درد شكم شكايت بردم

او گفت: برنج را شستشو كن و بعد بكوب و از كوبيده ى آن هر روز صبح يك كف دست تناول كن. سپس حضرت فرمود: به بيماران مبتلا به اسهال نان برنجى بدهيد. نان برنجى براى معده هاى ضعيف از هر غذايى سودمندتر است. برنج معده را تقويت مى كند و درد را برطرف مى سازد.

۱۲ - برص (لك و پيس)

مردى از لكه هاى سفيدى كه بر تنش پديد آمده بود شكايت كرد. امام فرمود كه به حمام برود و بر اين لكه ها نوره و حنا بمالد. با اين دستور كه بيش از يك بار اجرا نشد، آن لكه هاى سفيد برطرف شدند.

۱۳ - بلغم

امام فرمود: از مصطكى، كندر، آويشن، انيسون و سياه دانه به مقدارى مساوى اندكى فراهم آوريد و با هم بكوبيد آن چنان كه مانند نشاسته نرم شوند و بعد از پارچه عبور دهيد و آن را با عسل خمير كنيد و هر شب به قدر يك فندق از آن استفاده كنيد. انشاالله سودمند خواهد بود.

۱۴ - سخت ادرارى

فضل مى گويد كه من به سخت ادرارى مبتلا بودم و در حضور امام صادقعليه‌السلام شكايت كردم.

حضرت فرمود: در آخر شب از سياه دانه استفاده كنيد.

به اين توصيه چند بار عمل كردم و درمان يافتم.

۱۵ - ضعيف بودن اسپرم

عمر بن ابى حسنه ى جمال از اين كه نطفه اش كمتر اثر مى بخشد و ضعيف است گله مند بود. امام فرمود:

- ابتدا استغفار كن و سپس تخم مرغ و پياز فراوان بخور. افرادى كه از نظر جنسى ضعيف اند بايد فراوان تخم مرغ را همراه پياز بخورند.

۱۶ - ناتوانى جنسى

مردى به امام صادقعليه‌السلام عرض مرد كه من دوست دارم از مسائل جنسى بهره ى بسيار ببرم امّا نمى توانم. راهنمايى بفرماييد كه در اين گونه موارد موفّق شوم.

امام فرمود: پياز سفيد را قطعه قطعه كن و در روغن زيتون تفت بده و بعد در ظرف ديگرى تخم مرغ بشكن و بر آن اندكى نمك بپاش و سپس تخم مرغ را به آن پياز سرخ شده اضافه كن و بگذار در روغن طبخ شود. اين خوراك به تو توانايى جنسى خواهد داد.

آن مرد مى گويد از بركت اين غذا آن گونه كه دلم مى خواست رسيدم.

تأیید عمل جراحى در ضرورت هاى درمانى

امام صادقعليه‌السلام عمل جراحى را به هنگام ضرورت تجويز فرموده اند.

به حضورش معروض شد:

- بيمارى دوا مى خورد و گاهى لازم است او را فصد كنند (از سياهرگ هاى او خون بگيرند) احتمال دارد در اثر اين عمل فوت كند. آيا جايز است؟

حضرت فرمود:

جايز است دوا بخورد و از رگ هاى او هم تا حد لازم خون بگيرند امّا در صورتى كه خوف خطر باشد جايز نيست.

و نيز امام در پاسخ به استفاده از دواهاى سمى هم روى موافقت نشان مى داد. اسماعيل بن حسن، طبيب بود. به عرض رسانيد:

- من مردى عربم و از طب سررشته اى دارم. طب من عربى است. گاهى به وسيله ى عمليات جراحى به درمان بيمار مى پردازم. آيا جايز است.؟

- احيانا به بيمارم كمى سمّ مى دهم تا درمانش كنم.

امام فرمود: مانعى ندارد.

نسخه هاى درمانى امام صادقعليه‌السلام با خوراكى ها

اكنون به طرح نسخه هاى پيشنهادى از امامعليه‌السلام در درمان بيمارى ها به وسيله ى گياهان و ميوه ها كه در اين عصر نيز دانشمندان تغذيه از آن استفاده مى كنند، مى پردازيم: امام صادقعليه‌السلام در چهارده قرن پيش دستورات طبى و درمانى مطرح فرموده كه با نظرات دانشمندان علوم تغذيه و پزشكى در اين دوران كاملا مطابقت دارد.

سير

امامعليه‌السلام فرمود: به وسيله سير دردهاى خود را درمان كنيد امّا با دهانى كه از آن بوى سير به مشام مى رسد به مسجد نرويد.

رسول اكرم فرمود: سير شفاى هفتاد بيمارى است.

در آن روزگار كسى اين گياه پيش پا افتاده را نمى شناخت ولى در اين قرن كه قرن علوم است «قرن بيست و يكم» متخصصان علوم تغذيه خواص سير را با تحقيقات گسترده مورد توجه و امعان نظر قرار داده اند.

دكتر «ريم» فرانسوى تحت عنوان «خوشا به حال آنان كه سير مى خورند» مى نويسد:

براى تقويت بدن و پيشگيرى از بيمارى هاى گوناگون سير اثر بسزايى دارد.

و نيز تجربه ى پزشكان معروفى مانند «سالين»، «بروت»، «لوتر» و «دوبريه» و ديگران از خواص غذايى و درمانى اين گياه سودمند نتيجه هاى درخشانى گرفته اند و حاصل تجربه به اين كشفيات ختم شده كه سير در تقويت بنيه و جلوگيرى از تصلّب شرايين و پايين كشيدن فشار خون دوايى كامل و مؤ ثر است.

كوتاه سخن آن كه در طب جديد سير را دارويى مستقل و مؤ ثر شناخته اند. سير به عضلات قلب نشاط مى دهد. سير جريان خون را در رگ ها تنظيم مى كند و خون را صاف مى كند. به طبيعت جسم نيرويى مى بخشد كه بر بيمارى هاى خونى غلبه كند. از همين رو زنانى كه به ناراحتى هاى دوران قاعدگى دچار هستند اگر از سير استفاده كنند از عوارض آن در امان خواهند بود.

در پيرى هاى زودرس كه نتيجه فساد خون است و روماتيسم و بواسير اين گياه سودمند اثرى شفابخش دارد.

سير اين بيمارى ها را نيز درمان مى كند يا حداقل عوارض آن را كاهش ‍ مى دهد:

۱ - سل ريوى

۲ - آنفلوانزا

۳ - تنگى نفس

۴ - تيرگى رنگ پوست

۵ - سوء هاضمه و عفونت روده

۶ - ديفترى

۷ - تيفوييد

۸ - سياه سرفه

۹ - التهاب معدى

۱۰ - زخم معده ى حاد و مزمن

۱۱ - تصفيه مجارى ادرار و حيض

۱۲ - تصفيه ى كليه

۱۳ - كرم هاى نخ مانندى كه در روده ى كودكان به وجود مى آيد

گفته مى شود در شهرهايى كه اين گياه مصرف مى شود عمر افراد طولانى و چهره ها گلگون و زندگانى مقرون به صحت و سلامت است.

با اين كشفيات پيداست كه آموزه هاى مختصر و مفيد امام درباره ى سير «همين گياه ناچيز» تا چه درجه وسيع و عميق و فراگير و درمانگر است.

شايد در آينده اى نه چندان دور كه علم به حد كمال خود مى رسد منافع و خواص سير روشن تر شود. طبعا عظمت و ژرفاى كلام امام نيز آشكارتر خواهد شد.

پياز

امام صادقعليه‌السلام مى فرمايد: پياز بخوريد زيرا در پياز سه حكمت سودمند نهفته است:

۱ - لثه ى انسان را نيرومند و محكم مى سازد.

۲ - دهان را خوشبو مى كند.

۳ - بر نيروى جنسى مى افزايد.

نيز فرمود:

- پياز بوى دهان را نيكو كند و رنگ چهره را بر افروزد و «نيروى جنسى» را تقويت كند.

و باز هم فرمود:

پياز خستگى را از تن مى زدايد و اعصاب را استوار مى كند و ميل جنسى را زياد سازد و بيمارى تب زا را درمان نمايد.

اين گفتار امام صادقعليه‌السلام در قرن دوم هجرى در قرنى كه مردم از پزشكى و فيزيولوژى جز اندكى نمى دانستند، ثبت شده است. ولى در اين كه حقايق علمى در «لابواتوار» آشكار مى شود، اين گونه گياهان خوب مى توانند فلسفه ى وجودى خود را به جهانيان عرضه كنند و منافع و خواص خود را در دنياى تكنولوژى جلوه گر سازند.

دكتر لاكوفسكى كه پياز را تحت مورد بررسى، تحليل و تحقيق قرار داده عقيده دارد «پياز» در مقابله با بيمارى هستى بر باد ده سرطان حريف قدر و توانمندى است. دكتر لاكوفسكى مى گويد:

ما همچنان روى پياز مطالعه مى كنيم و عقيده داريم كه روزى اين گياه ناچيز مطمئن ترين وسيله براى درمان دردهاى بشر از كار در آيد.

دكتر «دامر» مى گويد:

پياز در عين اين كه غذاست، دوا هم هست. پزشكان پياز را در مورد بيمارى كليه و ادرار و استسقا داروى موثرى مى شناسند و ترجيح مى دهند اين گياه خام خورده شود.

پزشك ديگرى مى گويد:

پياز حاوى ماده اى گرانقدر است كه درد گلو و بينى و مجارى تنفّس را سبك مى سازد.

آنچه پزشكان تا كنون در حق پياز گفته اند از اين قبيل است و مسلم است كه آينده اكتشافات سودمندترى در مورد اين گياه به عمل خواهد آورد و مقام پياز را در دنياى علوم فراتر خواهد برد.

... و اما در مورد ترب

متخصصين علوم تغذيه گفته اند:

ترب گياهى است كه ادرار را زياد مى كند و كليه را شستشو مى دهد و اشتها را برانگيزد و ترشحات معده را تنظيم كند و عمل هضم را آسان سازد و بيمارى روماتيسم را بهبود بخشد و گاز شكم را فرو نشاند و سينه را سبك كند و سرفه را شفا بخشد و رسوبات كبد را بشكند و بلغم را از ريشه بركند.

اين پژوهش علم پزشكى در عصر حاضر است. امام صادقعليه‌السلام در سيزده قرن پيش از عصر حاضر فرموده است:

ترب مصرف كنيد زيرا برگ اين گياه گاز معده را در هم شكند و مغزش ‍ جريان ادرار را آسان سازد و ريشه اش بلغم را ببرد.

در خصوص هويج

پزشكان در مورد خواص هويج مى گويند:

اين گياه حاوى مقدارى قند گياهى است كه زود جذب مى شود امّا هضمش ‍ براى كودكان دشوار است.

آب هويج در درمان يرقان اثرى بسزا دارد و اين آب اگر با عسل آميخته شود، بر نيروى جنسى بيفزايد. به علاوه براى درمان كبد و روده سودمند است. پزشكان به بيمارانى كه نفسشان تنگ مى شود يعنى به نوعى آسم دارند و بيمارانى كه به ضعف اعصاب دچارند هويج توصيه مى كنند.

پزشكان مى گويند كه آب هويج كمك مؤ ثرى به رشد كودكان مى نمايد و اگر خام خورده شود كرم هاى معده را دفع مى كند و نيز خون را زياد كرده نشاط خون را در بدن محسوس سازد.

متخصّصان علوم تغذيه ى عصر حاضر درباره ى هويج سخن بسيار گفته اند و هر چه گفته اند در سودمندى اين گياه شيرين است ولى امام جعفر صادقعليه‌السلام در عصر خود مى فرمايد: هويج در درمان قولنج و بواسير مؤ ثر است و اين گياه هم از گياهانى است كه بر نيروى جنسى مى افزايد و كليه را گرم مى كند.

... و درباره ى بادمجان

پزشكان مى گويند:

بادنجان غذايى است كه با هر مزاجى سازگار است. فوايد اين گياه آن است كه معده را تقويت مى كند و به رگ ها نرمى مى بخشد. بادنجانى كه در سركه بجوشد و بپزد ادرار را روان خواهد ساخت و براى طحال و كيسه ى صفرا سودمند خواهد بود. امام صادقعليه‌السلام فرموده است:

- بادنجان بخوريد زيرا اين گياه بى آن كه به كيسه صفر زيانى ببخشد، صفرا را سود خواهد داد.

بادنجان بخوريد زيرا اين گياه بى آن كه دردى به وجود بياورد درمان درد ديگر خواهد بود. بعد از مصرف بادنجان چند دانه خرما به هضم و جذب آن در بدن كمك مى كند و فوايد آن را در بدن دو چندان مى كند.

در مورد كدو

پزشكان مى گويند: كدو تنبل براى تبريد (خنك سازى) مزاج، تقويت و طراوت دماغى نافع است. به علاوه مسامات (منافذ بسته عرق) را در رگ هاى بدن مى گشايد و به معده لينت مى دهد. مخصوصا معده هاى ملتهب را آرام مى سازد و بيمارى يرقان را نيز درمان مى كند. تب هايى كه از گرمى مزاج به وجود مى آيد به وسيله كدو برطرف مى شود.

كسانى كه به بى خوابى هاى شديد دچارند اگر كدو بخورند خواب راحتى خواهند داشت و آنان كه از نيمه ى اول عمر گذشته اند و طبعا قواى جسمى و عقلى شان رو به انحطاط است اگر كدو بخورند قواى خود را تجديد خواهند نمود. و سلول هاى بدنشان حيات تازه اى خواهد يافت.

امام صادقعليه‌السلام مى فرمايد:

كدو قواى عقلى و حيات سلول هاى مغزى انسان را زياد خواهد كرد و براى درد قولنج (كوليت) هم داروى سودمندى است.

گفتار امام در مورد ميوه ها و سبزى ها

علم امروز درباره ى ميوه و سبزى سخنان بديعى دارد و اين دو موهبت طبيعى را در زندگانى و بهداشت بشرى بسيار مؤ ثر و نافع مى شناسد.

متخصّصين علم تغذيه امروز عموما مردم را به خوردن سبزى و ميوه تشويق مى كنند.

مخصوصا بيمارانى كه عارضه ريوى و بيمارى نقرس و غالبا اين گونه دردها را با عوارض و علايم آن دارند، دعوت به خوردن سبزى و ميوه مى كنند. زيرا با تحقيق به اين نتيجه رسيده اند كه در اين مواد حيات بخش، عناصر و املاح قابل توجه همراه با مواد اسيدى و قندى و پروتئنى يافت مى شود به همين جهت گروهى از ميوه ها و سبزى ها براى نرمى مزاج و گروه ديگر براى سيستم مجارى ادرارى و دسته اى جهت هضم غذا و دسته ى ديگر در تقويت مزاج مورد توصيه ى پژوهشگران تغذيه قرار گرفته است. ضمنا دستور مؤ كد مى دهند كه ضرورى است ميوه و سبزى را پيش از خوردن درست بشويند تا از آلودگى هاى گوناگون پاك و پاكيزه شود.

ميوه و سبزى عموما به خاك و آب هاى فاسد شده آلوده است. به علاوه چون در دست ميوه فروش هاو دوره گردها و افراد گوناگون دستمالى مى شود لازم است با دقت شسته و تميز گردد تا از آلايش جرثومه هاى گوناگون پاك شود. زيرا اگر اين ميكروب ها به داخل بدن راه يابد موجبات فساد بدن را فراهم خواهد ساخت. امام صادقعليه‌السلام از قرن ها پيش ازآن كه اين حقايق آشنا شود مى فرمايد:

- ميوه ها عموما مسموم هستند. وقتى به دستتان برسد ابتدا آن را با آب بشوييد و در آب غوطه ور سازيد. اكنون بخشى از آن چه را كه امامعليه‌السلام درباره ى فوايد و خواص ميوه ها بيان داشته، در اين جا يادآور مى شويم:

انگور

فايده ى انگور آن است كه اعصاب را محكم مى كند و خستگى را برطرف مى سازد و به انسان نشاط مى بخشد و غم و اندوه (افسردگى) را مى زدايد.

و نيز فرمود:

پيامبرى از پيامبران به درگاه خدا شكايت كرد كه اندوهگين است. خطاب رسيد:

- انگور تناول كن تا از اندوه رها شوى.

متخصّصين علوم تغذيه معتقدند در انگور سه خاصيت وجود دارد:

۱ - معده را لينت و نرمى مى دهد.

۲ - خون را صاف مى كند.

۳ - به بدن غذا مى رساند.

آب انگور قواى فرسوده را تجديد مى كند و گردش خون را آسان مى سازد و مواد تخمير شده ى معده را مى شكند و براى كبد و كليه سودمند است و نيز سوءهاضمه، نقرس، بيمارى هاى قلبى، صفرا، گاز معده و بواسير را شفا مى دهد و از بروز سل و سرطان نيز تا حدودى جلوگيرى مى كند. در انگور ويتامين «آ»، «ب»، «ث» موجود است و دردهاى ناشى از تب را نيز برطرف مى سازد.

دانشمندان بيوشيمى مى گويند: آب انگور ترشح آنزيم ها را در معده زياد مى كند و براى طحال و ستون فقرات نافع است. در انگور مقدارى «آرسنيك» وجود دارد كه جريان خون را سريع تر مى سازد. در نتيجه رنگ چهره را افروخته و سرخ و سفيد مى نمايد و به همين جهت انگور براى بيماران مبتلا به سفليس، سرطان و سل سودمند بوده است.

اكنون بيان مختصر و مفيد امامعليه‌السلام را نسبت به فوايد انگور با آن چه متخصّصين علوم تغذيه و دانشمندان دوران معاصر كشف كرده اند مورد ارزيابى و سنجش قرار مى دهيم و درباره ى عظمت انديشه و آگاهى امام داورى كنيم.

امام از فوايد انگور در مورد اعصاب و رفع خستگى و نشاط بدنى و عامل ضد افسردگى و غم زدايى انگور بياناتى فرموده اند كه شگفت آور است. جاى تحقيق و تفحّص فزون تر دارد.

در مورد سيب

امام صادقعليه‌السلام مى فرمايد:

سيب بخوريد زيرا اين ميوه حرارت را در درون شما فرو مى نشاند و مزاجتان را تبريد (خنك) نموده و مبتلايان به تب را درمان خواهد كرد.

امامعليه‌السلام مى فرمايد:

اگر مردم مى دانستند در سيب چه خواصى نهفته است بيماران خود جز با سيب با هيچ دواى ديگر مداوا نمى كردند. علاوه بر آن كه سيب در قلب آدمى نشاط و سرورى سريع مى بخشد.

اثر سيب در قلب انسان به علت دارا بودن عنصر پتاسيم از اثرش در اعضاى ديگر سريع تر است.

و فرمود:

- به بيماران تب دار سيب بدهيد زيرا از سيب سودمندتر برايشان چيز ديگر نمى شناسم.

پزشكان نيز اخيرا گفته اند:

خوردن سيب قلب، مغز، كبد را قوى و شادمان خواهد ساخت و بوييدن سيب براى كسانى كه بيمارى خفقان و تنگى نفس دارند، سودمند است.

خاصيت ديگر سيب اين است كه «فم المعده» را اصلاح مى كند و به معده بيدارى و اشتها مى بخشد.

سيب پخته براى سرفه درمان مؤ ثرى است و براى بيمارى هاى جلدى و بى خوابى نيز همين سيب پخته دواى خوبى است.

در مورد انار

امام مى فرمايد:

- به كودكان خود انار بدهيد و بدين وسيله جوانيشان را تسريع كنيد.

و فرموده:

- انار را با پرده هاى نازك سفيد اطراف دانه هاى آن بخوريد تا معده تان را دبّاغى كند. يعنى «جدارهاى معده» را از آلودگى هاى گوناگون پاكسازى كند و به روشنايى ذهن شما كمك نمايد.

متخصّصين علوم تغذيه مى گويند: انار صاف كننده ى خون و توليد كننده ى مواد مناسب براى بدن و نشاط دهنده ى اعصاب، برطرف كننده ى تشنجات عصبى و گشاينده ى منافذ عرق پوست و لينت دهنده ى شكم و موجب جريان ادرار و مقوى كبد و داروى يرقان و ناراحتى هاى طحال و تپش قلب و مسكن سرفه هاى شديد و برطرف كننده ى خشونت صدا و درخشان كننده ى چهره و سيراب كننده ى بدن و نابود كننده ى كرم هاى معدى است.

اين جاست كه بيان شگفت امامعليه‌السلام در وصف انار جلوه گر مى شود. آن جا كه حضرت فرمود:

- به كودكانتان انار بخورانيد تا زودتر جوان شوند. خون پاك و جوشان، مزاج سالم و مواد ضرورى بافت هاى بدن را تاءمين و مكانيسم بقاى حيات را تضمين و چهره ى درخشان و تغذيه سالم براى بدن را به ارمغان مى آورد و اين خواص در انار موجود است. امام مى فرمايد:

انار معده را دباغى مى كند يعنى هر آلايشى را از جدارهاى آن پاك مى كند.

وقتى معده روبيده و دباغى شود عمل هضم سريع و آسان مى شود و در نتيجه خون سالم به طور مرتب و منظم به سلول هاى بدن مى رسد و جريان خون با سلامت كامل صورت مى گيرد. چنين بدنى كه از همه ى جهات سالم است جوانى را نيز مى تواند در خويشتن جلوه گر سازد زيرا جوانى حاصل بدنى سالم است.

در مورد بِه

امامعليه‌السلام مى فرمايد:

خوردن به چهره را نيكو كند و قلب را آرام سازد.

و نيز فرموده:

كسى كه به را ناشتا بخورد نطفه اش سالم و در نتيجه كودكى كه از او به وجود آيد زيبا خواهد بود.

و نيز فرموده:

«بِه» مايه ى قوت قلب و روشنايى ضمير است.

آن چه امام در مورد «به» فرموده متخصّصين علم تغذيه تا كنون نتوانسته اند اظهار كنند. شايد در اين تجربه موفق نبوده اند.

به هر تقدير «به» چهره را شاداب و قلب را پرنشاط و قوى و مغز را نيرومند و معده را سالم مى سازد و حيات انسان را رونق مى بخشد. همچنين «به» عمل كليه را منظم و مثانه را نظيف و پاكيزه مى نمايد و به سيستم مجارى ادرار و به سيستمهاى بدن كمك مى كند و معده را لينت مى بخشد و از دردهاى معده مى كاهد.

در خصوص انجير

امامعليه‌السلام مى فرمايد:

- انجير بوى دهان را برطرف مى سازد و استخوان را تقويت مى كند و به پياز مو نشاط و قدرت مى دهد و دردها را بدون دارو از بين مى برد.

امامعليه‌السلام خواص مهم اين ميوه را به ميزان ادراك سؤ ال كننده بيان فرموده است.

متخصّصين علوم تغذيه در تحقيقات خود در مورد ميوه اى «انجير» چنين نتيجه گرفته اند كه انجير ميوه اى است حاوى عناصر مغذى و مفيد و مقدارى مواد قندى كه براى انسان منافع فراوان دارد. انجير عمل هضم را آسان مى سازد و به كار معده نظم و ترتيب مى بخشد. انجير بدن را قوى، چهره را شاداب و عضلات را پرنشاط و پرانرژى مى سازد. اگر شب هنگام انجير ميل كنيد حركات روده ها نظم و ترتيب خواهد يافت و بدن صحت و سلامت مى يابد. كوتاه سخن آن كه اين ميوه هم مغذى و هم لذت بخش ‍ است و در مورد بيمارى هاى ناشى از فساد خون، سل، سرطان و رفع ناراحتى هاى كبدى اثرى بسزا دارد.

در مورد خرما

در حضور امام صادقعليه‌السلام طبقى خرما گذارده شد. فرمود: اين چيست؟ به عرض رسيد: اين از نوع «بُرنى» است.

فرمود: در اين ميوه شفاست و سپس فرمود: در اين خرما درمان از سموم و مواد ضد سم وجود دارد. ميوه اى است كه با خود دردى به همراه ندارد و مايه ى ناراحتى نيست هركس هفت دانه از اين خرماهاى خشك را به هنگام خواب تناول كند كرمهاى شكمش نابود خواهند شد.

امامعليه‌السلام با اين سخن كه خرما درمان بيمارى هاست و ميوه اى است كه درد و ناراحتى ندارد مردم را به خوردن خرما و استفاده از منافع و فوايدش تشويق مى فرمايد.

دانش تغذيه در عصر حاضر در پرتو وسايل گسترده پزشكى و ابزار عظيم بيوشيمى منافع خرما را به عرصه ى تشريح و آزمون كشانده است.

طب امروز مى گويد: خرما بدن را گرم مى كند و خون سرشار از مواد و املاح معدنى به وجود مى آورد و به پوست بدن طراوت و شادابى مى بخشد.

متخصّصين علوم تغذيه امروزه مى گويند: اگر خرما را با شير بياميزيد و بخوريد بر نيروى جنسى مى افزايد و اگر آن را با شير بجوشانند عوارض ‍ التهابى را درمان مى كند. همچنين اين جوشانده سرفه هاى خشك را فرو مى نشاند و التهابات ريوى و ناراحتى هاى مجارى ادرار را درمان مى كند.

خرما خواص بسيارى دارد كه مى توان ويژگيهايى چون جلوگيرى از خونريزى غير عادى قاعدگى و جلوگيرى از اسهال و اصلاح لثه را برشمرد. اما خاصيت شگفت اين ميوه، ماده اى سودمند فلز «منگنز» موجود در آن است كه عامل درمان بيمارى هاى كشنده سرطان شناخته شده است.

تحقيق شده است كه در ميان نخل بانان و كسانى كه با خرما سروكار دارند بيمار سرطانى كمتر وجود دارد. كسى چه مى داند، هنوز كه دانش تغذيه مراحل ابتدايى خود را مى گذراند شايد در آينده قدرت علم پرده از اسرار درمانى خرما بردارد و عظمت و ارزش اين ميوه لذيذ و سودمند را به جهانيان عرضه كند.

در آن عصر مردم روى زمين بهتر به اين انديشه هاى تابناك امام صادقعليه‌السلام پى خواهند برد و معنى سخن امام را كه فرمود:

در خرما شفا وجود دارد، درمان بدون احساس درد را متوجه خواهند شد.

درباره ى كاهو

امام صادقعليه‌السلام مى فرمايد: بى دريغ از كاهو استفاده كنيد زيرا اين گياه خون را تصفيه مى كند.

پزشكان امروز كه از روى اين گياه تحقيق كرده اند مى گويند: كاهو گياهى است كه از انواع ويتامينها سرشار است در اين گياه به مقدار زياد ويتامين و املاح معدنى موجود است. اما به اين شرط كه قسمتهاى سبز و كلروفيل دار آن بيشتر خورده شود. آن قسمت كه بيشتر از نور خورشيد استفاده كرده است بيشتر داراى خاصيت و سودمندى است.

شيمى دان معروف «نيومان» مى گويد:

كاهو گياهى است كه از لحاظ آهن غنى است اين گياه گلبولهاى قرمز خون را زياد مى كند و چهره و لبهاى خورنده خويش را هميشه گلگون نگه مى دارد.

اعصاب را آرام مى سازد، خواب مى آورد، در چشمها برق نشاط مى افروزد، مو را درخشان و براق مى كند.

همه اين معجزات بر اين اساس است كه كاهو صاف كننده ى خون است.

امام هم همين اثرات را در مورد كاهو بيان فرموده از گياه كاهو استفاده كنيد زيرا اين گياه خون شما را تصفيه مى كند.

در مورد كاسنى

امام صادقعليه‌السلام مى فرمايد: كاسنى سبزى مفيد و مؤ ثرى است. نيز مى فرمايد: از كاسنى بخوريد تا خون شما افزون و ميل جنسى در وجود شما سرشار شود و فرزند زيبا و نيكو از شما به وجود آيد.

و فرموده: آن كس كه بخوابد و در دل او هفت شاخه از هندبا (كاسنى) نهفته باشد، شب را از درد كليت ايمن خواهد خوابيد.

پزشكان مى گويند: گياه كاسنى اعصاب را قوى مى سازد و نور چشم را زياد مى كند و قواى فرسوده بدن را تجديد مى كند و قلب و كبد و كليه را به نشاط مى اندازد و براى رحم سودمند است و به مزاج اعتدال مى بخشد.

بيان امامعليه‌السلام در وصف كاسنى كه مى فرمايد:

«اين گياه ميل جنسى را زياد مى كند و بر زيبايى كودك مى افزايد».

بيانى شگفت و كاملا منطبق با اصول علمى است.

زيرا تا مزاج سالم و خون صاف و بدن قوى و دستگاههاى حياتى پرنشاط و كامل نباشد هرگز كودكى زيبا و تندرست به دنيا نخواهد آمد.

هنوز علم بشر تا آن اندازه اعتلا و توسعه نيافته كه بتواند به حقايق سخنان امام پى ببرد. اما در اين جا تا حدودى كه متخصّصين علوم تغذيه و بيوشيمى توانسته اند در اكتشافات علمى خود دست يابند يادآور شديم. اكنون به چند سخن كوتاه از گفتار آن بزرگوار در مورد طب و بهداشت مى پردازيم.