درمان با ميوه ها و گياهان دارويى

ترنج

خوردن تُرنج پس از غذا

الكافى - به نقل از عبدالله بن ابراهيم جعفرى -: امام صادقعليه‌السلام فرمود: پزشكانِ شما درباره تُرنج چه دستور مى دهند؟ ».

گفتم: دستور مى دهند كه آن را پيش از غذا بخوريم.

فرمود: «اما من، شما را به خوردن آن پس از غذا فرمان مى دهم».

الكافى - به نقل از ابراهيم بن عمر يمانى -: به امام صادقعليه‌السلام گفتم: آنان مدعى اند كه بهترين وضعيت براى خوردن تُرنج، حالت ناشتاست.

امام صادقعليه‌السلام فرمود: «اگر پيش از غذا خوب باشد، پس از غذا به مراتب بهتر و پسنديده تر است».

امام صادقعليه‌السلام : تُرُنج را پس از غذا بخوريد، چرا كه محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله چنين مى كنند.

آنچه تُرنج را هضم مى كند

الكافى - به نقل از ابوبصير -: ميهمانى داشتم كه به تُرنج همراه با عسل، اظهار تمايل كرد. آن را به او دادم و خود نيز با وى خوردم. سپس نزد امام صادقعليه‌السلام رفتم و ديدم كه سفره اى نزد ايشان گشوده است - به من فرمود: «پيش آى و بخور».

گفتم: پيش از آنكه نزد شما بيايم، ترنج و عسل خورده ام و اكنون سنگينى آن را احساس مى كنم، زيرا زياد خورده ام!

(ايشان به يكى از غلامان خود) فرمود: «اى غلام! نزد كنيز برو و به او بگو: برايمان يك كناره نان خشك از آن چه در تنور خشك مى كنى، بفرست».

آن نان آورده شد پس به من فرمود: «از اين نان خشك بخور، چرا كه تُرنج را هضم مى كند».

من آن را خوردم و سپس از جاى برخاستم، گويا كه هيچ چيز نخورده ام.

مرباى ترنج

طب الائمه (عليهم‌السلام ) - به نقل از ابراهيم بن حسن جعفرى -: امام صادقعليه‌السلام به ياران خويش ‍ فرمود: «به من بگوييد كه پزشكانتان درباره ى ترنج به شما چه دستور مى دهند».

(يكى) گفت: اى پسر پيامبر خدا! ما را به خوردن آن، پيش از غذا، سفارش ‍ مى كنند.

فرمود: «هيچ چيز از آن در حالتى كه پيش از غذا خورده شود، بدتر نيست و هيچ چيز، از آن، در حالتى كه پس از غذا خورده شود سودمندتر نيست. بر شما باد مرباى آن، كه در درون انسان، بويى چون بوى مشك دارد».

آلو

امام صادقعليه‌السلام : آلو در حالت ناشتا صفرا را فرو مى نشاند، هر چند كه بادها را نيز تحريك مى كند.

طب الائمه (عليهم‌السلام ) - به نقل از ازرق بن سليمان -: از امام صادقعليه‌السلام درباره آلو پرسيدم. فرمود: «براى صفرا مفيد است و مفاصل را نيز نرم مى كند؛ اما از آن، زياد مخور كه سرانجام، در مفصلهايت، بادهايى بر جا مى نهد».

خواص برنج

امام صادقعليه‌السلام : برنج، نيكو غذايى است. ما آن را براى بيماران خويش ‍ نگه مى داريم.

امام صادقعليه‌السلام : از جانب شما چيزى دوست داشتنى تر از برنج و بنفشه براى ما نمى آيد. من (يك بار، ) از دردى سخت در رنج بودم و در اين هنگام به من الهام شد كه برنج بخورم. گفتم كه آن را فراهم آوردند... پس، خداوند (عز و جل) با آن، دردم را از ميان برد.

بادروج (حَوك)

امام صادقعليه‌السلام : نزد پيامبر خدا، سركه، دوست داشتنى ترين نان خورش، و حَوك (يعنى بادروج)، دوست داشتنى ترين سبزى بود.

امام صادقعليه‌السلام : امير مؤمنان - كه درودهاى خدا بر او باد - به بادروج، علاقه داشت.

امام صادقعليه‌السلام : حَوك سبزى پيامبران است. بدانيد كه در آن، هشت ويژگى است: اشتها آور است، گرفتگى هاى عروق و مجارى را مى گشايد، آروغ را خوشبو مى سازد، درد و بيمارى را از بدن مى كشد و امان انسان از جذام است. چون در درون انسان جاى گيرد، همه بيمارى ها را فرو مى نشاند.

بادمجان

امام صادقعليه‌السلام : بادمجان بخوريد كه شفاى هر درد است.

امام صادقعليه‌السلام : بادمجان بخوريد زيرا درد را مى برد و خود، درد نمى آورد.

امام صادقعليه‌السلام : بر شما باد بادمجان بورانى؛ زيرا شفايى است كه از پيسى، ايمن مى سازد. بادمجان سرخ شده در روغن نيز چنين است.

امام صادقعليه‌السلام : بادمجان، براى سودا، خوب است و به صفرا نيز زيان نمى رساند.

امام صادقعليه‌السلام : روايت شده است كه نزد امام سجادعليه‌السلام بادمجان سرخ شده در روغن بود. ايشان چشم درد داشت و از اين بادمجان مى خورد. به ايشان گفتم: اى پسر پيامبر خدا! از اين مى خورى در حالى كه آتش ‍ است؟!

فرمود: «خموش! پدرم از جدم برايم نقل كرد كه گفته است: بادمجان، از پيه زمين است و در هر چه بيفتد، آن را خوش و خوشبو مى سازد».

امام صادقعليه‌السلام : در فصل خرماچينى، بادمجان زياد بخوريد زيرا درمان هر دردى است، فروغ چهره را افزون مى سازد، رگ ها را نرم مى كند و به آب كمر مى افزايد.

خواص باقلا

امام صادقعليه‌السلام : باقلا، بيمارى را مى برد و در آن، بيمارى اى نيست.

امام صادقعليه‌السلام : خوردن باقلا، استخوانهاى ساق پا را استحكام مى بخشد.

امام صادقعليه‌السلام : خوردن باقلا، مغز استخوانهاى ساق پا را استحكام مى بخشد و خون تازه توليد مى كند.

امام صادقعليه‌السلام : باقلا را با پوستش بخوريد؛ چرا كه معده را پاك مى كند.

پياز

امام صادقعليه‌السلام : پياز، تب را مى برد.

امام صادقعليه‌السلام : پياز، خستگى را مى برد، پيه را استحكام مى بخشد، بر گامها مى افزايد، آب را افزون مى سازد و تب را مى برد.

الكافى - به نقل از عبدالله بن محمد جعفى -: امام صادقعليه‌السلام از پياز ياد كرد و فرمود: «بوى دهان را خوش مى سازد، بلغم را مى برد، و توان آميزش را مى افزايد».

امام صادقعليه‌السلام : پياز، دهان را خوشبو مى كند، پشت را قوى مى سازد و پوست را نرمى مى بخشد.

خواص خربزه

امام صادقعليه‌السلام : درباره ويژگى هاى خربزه -: سنگ را در مثانه، ذوب مى كند.

امام صادقعليه‌السلام : خربزه بخوريد، چرا كه در آن، ده ويژگى است: (مانند) دنبلان كوهى است، نه دردى در آن هست و نه فسادى؛ خوراك است نوشيدنى است؛ ميوه است؛ خوش بو كننده است؛ شست وشودهنده است؛ خورش است؛ توان جنسى را مى افزايد؛ مثانه را مى شويد؛ و ادرارآور است.

نهى از خوردن خربزه در حالت ناشتا

امام صادقعليه‌السلام : خوردن خربزه در ناشتا، سست اندامى مى آورد.

خواص تخم مرغ

امام صادقعليه‌السلام : هر كس فرزند ندارد، تخم مرغ بخورد.

الكافى - به نقل از مُرازِم -: امام صادقعليه‌السلام از تخم مرغ ياد كرد و فرمود: «هان كه خوراكى سبُك است. دل دادگى به گوشت را فرو مى نشاند؛ ولى عارضه هاى گوشت را هم ندارد».

خوردن تخم مرغ با پياز و روغن زيتون

مكارم الاخلاق - به نقل از يكى از ياران امام صادقعليه‌السلام در گفتگو با ايشان -: (گفتم: ) فدايت شوم! من كنيز مى خرم. دوست دارم چيزى به من تعليم فرمايى كه بر آنها توانايى يابم.

فرمود: «پياز را ريز و در روغن زيتون، سرخ كن. تخم مرغى هم بردار و در سينى اى بشكن و قدرى نمك بر آن بپاش. آن گاه اين تخم مرغ را روى پياز و روغن زيتون بريز و اندكى تفت بده و سپس از آن بخور.

اين كار را انجام دادم و از آن پس، هر گاه قصد آميزش با كنيزان مى كردم، بر آن توانايى داشتم.

خوردن تخم مرغ با گوشت

امام صادقعليه‌السلام : يكى از پيامبران، از كمى فرزندان، به درگاه خداوند ( عز و جل) شكايت برد. خداوند فرمود: «گوشت با تخم مرغ بخور».

زرده ى تخم مرغ

امام صادقعليه‌السلام : زرده تخم مرغ، سبُك و سفيده، سنگين است.

المحاسن - به نقل از حمران بن اَعيَن -: به امام صادقعليه‌السلام گفتم: كسانى مى گويند زرده تخم مرغ، از سفيده آن، سبك تر است.

فرمود: «دليلشان براى اين سخن چيست؟ »

گفتم: مدعى اند پَر، از سفيده است و استخوان و پى، از زرده است.

امام صادقعليه‌السلام فرمود: «پس پَر، سبُك ترينِ آنهاست».

تخم مرغهاى حلال و تخم مرغهاى حرام

امام باقرعليه‌السلام و

امام صادقعليه‌السلام : اگر به نيزارى درآمدى و تخم پرنده اى يافتى، از آن مخور، مگر آنچه دو سويش ناهمسان است.

امام صادقعليه‌السلام : از تخم هاى پرندگان، آنچه دو سويش ناهمسان است، خورده مى شود.

امام صادقعليه‌السلام : آنچه دو سويش با هم تفاوت دارد، خوردنش حلال است. و آنچه دوسويش همسان است، خوردنش حرام است.

الكافى - به نقل از مَسعَدة بن صَدَقه -: از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه مى فرمود: «از تخم هاى پرندگان، آنچه را دو سرشان ناهمسان است، بخور».

نيز فرمود: «از تخم هاى پرندگان دريايى، آنچه همانند و هم شكل تخم مرغ است (يعنى يكى از دو سرش پهن تر است)، خوردنى است، و گرنه مخور».

الكافى - به نقل از ابوالخطاب -: از امام صادقعليه‌السلام پرسيدم كه: مردى به نيزار در مى آيد و آن جا تخم هاى پرندگان گوناگونى مى يابد و نمى داند كه تخم چه پرنده اى است: از آنِ پرندگان ناخوشايند است و يا پرندگان خوشايند؟

فرمود: «در آنها، نشانه اى پنهان ناشدنى است. بنگر! هر تخمى را كه سر و ته آن را از هم باز شناختى، بخور و هر چه را از اين نظر همسان بود، واگذار».

خواص سيب

امام صادقعليه‌السلام : سيب، پالاينده و خوش بو كننده معده است.

المحاسن - به نقل از اسحاق بن مطهر، از امام صادقعليه‌السلام -: «سيب، معده را گشايش ميدهد».

همچنين فرمود: «سيب بخور، چرا كه حرارت را فرو مى نشاند، درون را سرد مى كند و تب را مى برد».

در حديث ديگرى است كه فرمود: «وبا را از ميان مى برد».

امام صادقعليه‌السلام : به تبداران خود سيب بدهيد، چرا كه هيچ چيز، سودمندتر از سيب نيست.

امام صادقعليه‌السلام : اگر مردم مى دانستند كه در سيب چيست، بيمارانشان را جز به سيب درمان نمى كردند. بدانيد كه سيب، بويژه، سودمندترين چيز براى قلب و مايه ى شست و شوى آن است.

دعائم الاسلام - درباره امام صادقعليه‌السلام روايت شده است كه: مردى از سرزمينى وبازده به ايشان نامه نوشت و از وباى آن جا خبر داد.

امامعليه‌السلام در پاسخ نوشت: «بر تو باد سيب. آن را بخور».

او هم اين كار را انجام داد و عافيت يافت.

و فرمود: «سيب، حرارت را فرو مى نشاند و درون را خنك مى كند و تب را مى برد».

الكافى - به نقل از محمد بن فيض -: به امام صادقعليه‌السلام گفتم كسى از ما كه بيمار مى شود، درمانگران، او را به پرهيز، توصيه مى كنند.

امامعليه‌السلام فرمود: «اما ما خاندان، جز از خرما، پرهيز نمى كنيم و (بيماران خويش را) با سيب و آب سرد، درمان مى سازيم».

الكافى - به نقل از دُرُست بن ابى منصور -: مفضّل بن عمر مرا با هديه هايى نزد امام صادقعليه‌السلام فرستاد.

در روزى تابستانى و در حالى كه سينى اى از سيب سبز نزد امام صادقعليه‌السلام بود، بر ايشان وارد شدم. به خداوند سوگند، بى درنگ به او گفتم: فدايت شوم! آيا در حالى كه مردم، اين را خوش نمى دارند، از آن مى خورى؟

در حالى كه گويا مرا از دير باز مى شناخته است، به من فرمود: «همين امشب تبدار شدم، كسى فرستادم و آن را نزد من آوردند و آن را خوردم. آن، تب را ريشه كن مى سازد و حرارت را فرو مى نشاند».

من به سوى نزديكان خويش باز گشتم و ديدم آنان تب دارند. و به آنها سيب دادم و تب را از آنان ريشه كن ساختم.

الكافى - به نقل از مفضّل بن عمر، درباره امام صادقعليه‌السلام -: نزد ايشان از سيب، ياد كردند. فرمود: «ما خاندان، جز به آب سردى كه بر بدن ما ريخته مى شود و جز به خوردن سيب، درمان نمى كنيم».

تَلبينه

امام صادقعليه‌السلام : «اگر چيزى وجود داشت كه انسان را در برابر مرگ، سود مى بخشيد، تلبينه سود مى بخشيد». پرسيده شد: تلبينه چيست؟

فرمود: «شورباى فراهم آمده با شير. شورباى فراهم آمده با شير» و اين را سه بار تكرار كرد.

امام صادقعليه‌السلام : تلبينه، غم را از دل غمگين مى زدايد، همچنان كه انگشتان عرق را از پيشانى كنار مى زنند.

خواص خرما

الكافى - به نقل از ابوعمرو، از مردى، از امام صادقعليه‌السلام -: «بهترين خرماى شما، خرماى بَرنى است. دردها را مى برد و خود، بيمارى نمى زايد، خستگى را مى زدايد و زيانى در بر ندارد، بلغم را از ميان مى برد و با هر خرمايى، سازگار است».

در روايتى ديگر است كه فرمود: « (غذا را) گوارا و سبك مى كند، خستگى را مى برد، سير مى كند».

امام صادقعليه‌السلام : هيئت بنى عبدالقيس بر پيامبر خدا وارد شدند. پس، ظرف خرمايى بافته از شاخه هاى خرما پيش روى ايشان نهادند. پيامبر خدا پرسيد: «صدقه است، يا هديه؟ ». گفتند: هديه است.

پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: «اين خرما از كدام نوع است؟ ».

گفتند: اى پيامبر خدا! از خرماى برنى است.

فرمود: «اين، جبرئيل است. به من خبر مى دهد كه در اين خرمايتان، نُه ويژگى است: شيطان را به ديوانگى مى افكند؛ پشت را قوى مى كند؛ بر توان آميزش مى افزايد؛ بينايى و شنوايى را افزون مى سازد؛ انسان را به خدا نزديك تر مى كند؛ انسان را از شيطان، دور مى سازد؛ غذا را هضم مى كند؛ درد را مى برد و دهان را خوشبو مى نمايد».

دعائم الاسلام:

درباره ى امام صادقعليه‌السلام نقل شده كه يكى از يارانش نزد ايشان غذايى خورد. چون سفره ى غذا را بر چيدند، امامعليه‌السلام گفت: «اى كنيزك! آنچه دارى، بياور». او نيز خرما آورد.

آن مرد گفت: قربانت شوم! اكنون، هنگام ميوه (ى سردرختى) و انگور است! و آن هنگام، تابستان بود.

فرمود: «بخور، كه اين از خوى پيامبر خداست. پيامبر خدا فرمود: در خرماى عَجوه، نه بيمارى اى هست و نه عارضه اى».

بهترين افطارى و سحرى

امام صادقعليه‌السلام : بهترين سحرى هاى شما، قاووت (قاووت گندم يا جو) و خرماست.

خواص خرما براى زنان باردار و تازه زا

امام صادقعليه‌السلام : به زنان خود در دوران زايمان، خرماى بَرنى بدهيد تا فرزندان خويش را زيبا سازيد.

امام صادقعليه‌السلام : به زنان خود در دوران زايمان، خرماى بَرنى بدهيد تا فرزندانتان بردبار شوند.

خوردن خرما با خيار

امام صادقعليه‌السلام : پيامبر خدا، خرماى تازه همراه با خيار مى خورد.

سير

امام صادقعليه‌السلام : پيامبر خدا فرمود: «هر كس اين سبزى را خورد، به مسجد ما نزديك نشود»؛ امّا نفرمود: اين، حرام است.

خواص پنير

امام صادقعليه‌السلام : چه نيكو لقمه اى است پنير! دهان را تر و تازه مى كند، بوى دهان را خوش مى سازد، غذاى پيشين را هضم مى كند و براى پس از خود، اشتها آور است. هر كس آن را سر هر ماه بخورد، نزديك است كه هيچ حاجت او بى پاسخ نمانَد.

امام صادقعليه‌السلام : پنير، چه نيكو لقمه اى است! نوشيدنِ انسان را خوش بو مى سازد، آنچه را پيش از آن هست، هضم مى كند و آنچه را پس از آن باشد، دوست داشتنى مى سازد.

امام صادقعليه‌السلام : پنير، غذاهاى پيش از خود را گوارش مى دهد و براى پس از خود، اشتها مى آورد.

سودمندى خوردن پنير با گردو

امام صادقعليه‌السلام : گردو و پنير، چون با هم يك جا جمع شوند، درمان اند؛ اما اگر از هم جدا باشند، درد مى شوند.

امام صادقعليه‌السلام : گردو و پنير، چون با هم يك جا جمع شوند، در هر يك از آنها درمان است؛ اما اگر از هم جدا شوند، در هر يك از آنها درد است.

امام صادقعليه‌السلام : اگر كه پنير براى هر چيزى زيانبار است و هيچ سودى ندارد، شِكر براى هر چيزى سودمند است و براى هيچ چيز، زيانى ندارد.

الكافى - به نقل از محمد بن فضل نيشابورى، از يكى از مردانش -: مردى درباره ى از امام صادقعليه‌السلام پرسيد.

فرمود: «دردى است. درمانى هم در آن نيست».

چون شامگاهان فرا رسيد، همان مرد بر امام صادقعليه‌السلام وارد شد و نگاه خود را به پنيرى كه بر سفره بود، افكند و پرسيد: قربانت شوم! صبحگاهان، از تو درباره ى پنير پرسيدم و به من گفتى: آن، دردى است و درمانى در آن نيست؛ امّا اكنون، آن را بر سفره مى بينم! ؟

فرمود: «پنير، صبحگاهان، زيانبار و شامگاهان، سودمند است و آب كمر را افزون مى سازد».

تره تيزك

در نكوهش تره تيزك

امام صادقعليه‌السلام : سهم بنى اميه از سبزى ها، تره تيزك است.

در نهى از خوردن تره تيزك به هنگام شب

امام صادقعليه‌السلام : خوردن تره تيزك در هنگام شب، پيسى مى آورد.

امام صادقعليه‌السلام : هر كس شبانگاه تره تيزك بخورد، رگ جذام، از بينى وى بر آن يورش مى آورد و آن شب را شب خونريزى مى كند.

امام صادقعليه‌السلام : هيچ كس پس از گزاردن نماز عشا، درون را از تره تيزك پر نمى كند و بر آن نمى خوابد، مگر اين كه جان وى او را به سوى جذام مى كشاند.

اخبارى كه احاديث پيشين را رد مى كند

الكافى - به نقل از نصير (خدمتكار امام صادقعليه‌السلام )، از موفَّق (خدمتكار امام كاظمعليه‌السلام )-: آقاى من، امام كاظمعليه‌السلام چون به خريدن سبزى فرمان مى داد، مى فرمود: از آن و همچنين از تره تيزك، فراوان تهيّه شود». آنها را براى ايشان مى خريدند و ايشان مى فرمود: «چه قدر سبك خِردَند برخى از مردم، كه مى گويند تره تيزك، در يكى از دره هاى جهنم مى رويد، در حالى كه خداوند مى فرمايد: «هيزم آن، مردمان و سنگ هايند». پس چگونه آن جا سبزى مى رويد؟ »

زردك

امام صادقعليه‌السلام : زردك، مايه ايمنى از قولنج و بواسير است و توان نزديكى را تقويت مى كند.

امام صادقعليه‌السلام : خوردن زردك، كليه ها را گرم مى كند و آلت را راست مى گرداند.

مكارم الاخلاق - به نقل از داود بن فرقد -: بر امام صادقعليه‌السلام وارد شدم، در حالى كه قدرى زردك نزد ايشان بود. امامعليه‌السلام زردكى به من داد و فرمود: «بخور».

گفتم: من دندان آسياب ندارم.

فرمود: «آيا كنيز ندارى؟ ».

گفتم: چرا.

فرمود: «به او بگو آن را برايت آب پز كند. سپس آن را بخور؛ چرا كه كليه ها را گرم مى كند و آلت را راست مى گرداند».

هزار اِسپند

امام صادقعليه‌السلام - در پاسخ پرسشى درباره ى هزار اسپند و كُندُر -: امّا هزار اسپند، هيچ ريشه اى از آن در زمين فرو نمى رود و هيچ شاخه اى از آن به آسمان بلند نمى شود، مگر اين كه خداوند (عز و جل) فرشته اى را بر آن مى گمارد، تا آن هنگام كه خشك مى شود يا به سرنوشتى ديگر در مى آيد.

شيطان نيز از خانه اى كه در آن، هزار اسپند است، هفتاد خانه دور مى شود. و آن، شفاى هفتاد بيمارى است كه كمترين آنها، جذام است. پس از آن غفلت نورزيد.

نخود

امام صادقعليه‌السلام - هنگامى كه نزد ايشان از نخود نام بردند-: براى دردكمر، سودمند است.

خواص نان

امام صادقعليه‌السلام : تن، بر نان، استوار شده است.

خواص نان جو

امام صادقعليه‌السلام : اگر خداوند در چيزى بيش از جو بهبود دهندگى مى ديد، آن را خوراك پيامبران قرار مى داد.

امام صادقعليه‌السلام : به كسى كه شكم درد دارد، نان برنج بدهيد؛ چرا كه چيزى سودمندتر از آن، به شكم چنين بيمارى در نيامده است. آن معده را پاك مى كند و درد را به كلى از بدن بيرون مى كشد.

امام صادقعليه‌السلام : تنها نان برنج است كه از صبح تا شب در درون انسان مى مانَد.

كاهو

امام صادقعليه‌السلام : بر شما باد كاهو، چرا كه خون را تصفيه مى كند.

خواص سركه

امام صادقعليه‌السلام : سركه، تلخه را فرو مى نشاند، قلب را زنده مى سازد، كِرم هاى شكم را مى كُشد و دهان را استحكام مى بخشد.

امام صادقعليه‌السلام : سركه، نيكو خورشى است. تلخه را مى شكند، قلب را زنده مى سازد، لثه را استحكام مى بخشد و جنبندگان شكم را مى كُشد.

سركه ى شراب، سركه اى است كه از شراب انگور حاصل مى آيد، چرا كه آن را غالبا به همين نام «شراب» مى خوانند.

امام صادقعليه‌السلام : سركه، عقل را استحكام مى بخشد.

امام صادقعليه‌السلام : سركه، دل را روشن مى كند.

امام صادقعليه‌السلام : خورش ساختن سركه، شهوت زنا را ريشه كن مى كند.

خواص سركه شراب

امام صادقعليه‌السلام - هنگامى كه نزد ايشان از سركه ى شراب ياد شد -: آن، جنبندگان شكم را مى كُشد و دهان را استحكام مى بخشد.

امام صادقعليه‌السلام : سركه ى شراب، لثه را تقويت مى كند، جنبندگان شكم را مى كُشد و عقل را استحكام مى بخشد.

(سركه ى شراب، سركه اى است كه از شراب انگور حاصل مى شود، چرا كه آن را غالبا به همين نام «شراب» مى خوانند).

آغاز كردن غذا با سركه

امام صادقعليه‌السلام : ما (غذا را) با سركه آغاز مى كنيم، چنان كه شما با نمك آغاز مى كنيد؛ چرا كه سركه عقل را استحكام مى بخشد.

انار

مِهتر ميوه ها

امام صادقعليه‌السلام : ميوه، صدوبيست گونه است و مهتر همه آنها، انار است.

امام صادقعليه‌السلام : چهار چيز، طبع را اعتدال مى بخشد: انار، خرماى نارس ‍ پخته شده، بنفشه، و كاسنى.

امام صادقعليه‌السلام : هر كس در هنگام خفتن، يك انار بخورد، تا صبح، جانش در امان است.

امام صادقعليه‌السلام : بر شما باد انار، چرا كه هيچ گرسنه اى آن را نمى خورد، مگر اين كه وى را بسنده است و هيچ سيرى آن را نمى خورد، مگر اين كه غذا را بر وى گوارا مى سازد.

امام صادقعليه‌السلام : هر كس انار بخورد، انار، شيطانِ وسوسه را از او دور مى سازد.

امام صادقعليه‌السلام : هر كس يك دانه از انار را بخورد، آن يك دانه، شيطانِ وسوسه را تا چهل روز، بيمار (زمينگير) مى سازد.

مكارم الاخلاق - به نقل از زيد شحّام -: نزد امام صادقعليه‌السلام بودم كه حجامتگرى را طلبيد. پس به او گفت: «ابزارهاى حجامت خود را بشوى و بياويز» و آن گاه انارى طلبيد و خورد.

چون حجامت را نيز به پايان برد، انارى ديگر طلبيد و خورد و فرمود: «اين كار، تلخه را فرو مى نشانَد».

الكافى - به نقل از يزيد بن عبدالملك نوفلى -: بر امام صادقعليه‌السلام وارد شدم، در حالى كه انارى در دست داشت. فرمود: «اى مُعتّب! يك انار هم به اين مرد بده؛ چرا كه در (خوردن) هيچ چيز، كسى با من شريك نشده است كه برايم ناخوشايندتر از شريك شدن در (خوردن) انار باشد».

سپس، حجامت كرد و به من فرمود كه حجامت كنم. من هم حجامت كردم. آن گاه، انارى ديگر خواست و پس از آن فرمود: اى يزيد! هر مؤمنى كه انار بخورد و آن را تمام كند، خداوند (عزوجل) تا چهل پگاه، شيطان را از (آسيب رسانى به) فروغ دل او دور مى سازد؛ و هر كس دو انار بخورد. خداوند (عزوجل) تا يك سال، شيطان را از (آسيب رسانى به) فروغ دل او دور مى سازد و هر كس خداوند، شيطان را براى يك سال از (آسيب رساندن به) فروغ دل او دور سازد، گناه نمى كند و هر كس گناه نكند، به بهشت در مى آيد».

خواص انار شيرين

امام صادقعليه‌السلام : بر شما باد انار شيرين. آن را بخوريد؛ چرا كه هيچ دانه اى از آن به معده مؤمنى در نمى آيد، مگر اين كه بيمارى اى از آن ريشه كن مى كند و شيطانِ وسوسه را از او دور مى سازد.

الكافى - به نقل از وليد بن صبيح -: امام صادقعليه‌السلام از انار شيرين ياد كرد و فرمود: «ترش و شيرين در شكم، سازگارتر است».

امام صادقعليه‌السلام : انار را با پيه آن بخوريد؛ چرا كه معده را مى پالايد و ذهن را افزون مى كند.

خواص مويز

امام صادقعليه‌السلام : مويز، اعصاب را استحكام مى بخشد، خستگى را مى برد و دل را شادى و سرور مى دهد. اگر قحطى اى به شما رسيد، با مشغول داشتن خويش به مويز، خود را سير كنيد.

خواص خوردن بيست و يك دانه ى مويز

امام صادقعليه‌السلام : هر كس به خوردن بيست و يك دانه مويزِ سرخ عادت كند، به بيمارى اى جز بيمارى مرگ مبتلا نمى شود.

خواص زيتون

امام صادقعليه‌السلام : زيتون، آب = (منى) را افزون مى سازد.

الكافى - به نقل از اسحاق بن محمد زراع بصرى، درباره ى مردى -: نزد امام صادقعليه‌السلام از زيتون، سخن به ميان آورديم. آن مرد گفت: بادها را به بدن در مى آورد.

امامعليه‌السلام فرمود: «نه؛ بلكه بادها را مى راند».

الكافى - به نقل از اسحاق بن عمار يا كسى ديگر -: به امام صادقعليه‌السلام گفتم: آنان مى گويند كه زيتون، بادها را بر مى انگيزد.

فرمود: «زيتون، بادها را مى راند».

امام صادقعليه‌السلام : خوردن قاووت گندم با روغن زيتون، گوشت مى روياند، استخوان را استحكام مى بخشد، پوست را نازك مى كند و بر توان جنسى مى افزايد.

امام صادقعليه‌السلام : اگر از بدن كسى از شما، جوش يا دُمَلى بيرون زد، آن را ببندد و با روغن زيتون يا روغن حيوانى، درمان كند.

آويشن

مكارم الاخلاق:

امام صادقعليه‌السلام فرمود: «چهار چيز، چشم را جلا مى دهد، سودمند است و هيچ زيانى ندارد».

درباره ى آنها از امام پرسيدند.

فرمود: «آويشن و نمك، وقتى با هم باشند، و انيسون و گردو، وقتى با هم باشند».

به ايشان گفتند: اين چهار چيز، وقتى با هم باشند، به چه كار مى آيند؟

فرمود: «انيسون و گردو، (چون در بر هم قرار گيرند، ) بواسير را مى سوزانند، باد را دور مى كنند، رنگ پوست را زيبا مى سازند، معده را سختى (مقاومت) مى دهند و كليه ها را گرم مى كنند.

اما آويشن و نمك، (چون در برابر هم قرار گيرند، ) بادها را از دل برون مى رانند، انسدادها را مى گشايند، بلغم را مى سوزانند، آب (منى) را زياد مى گردانند، بوى دهان را خوش مى سازنند، معده را نرمى مى دهند، بوهاى بد را از دهان مى برند و آلت را سفتى مى بخشند».

مشكك

امام صادقعليه‌السلام : مشكك را به لابه لاى دندان خويش در آوريد؛ چرا كه دهان را خوش بو مى كند و بر توان همبسترى مى افزايد.

امام صادقعليه‌السلام : زبير، در حالى كه بِه در دست داشت، بر پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله وارد شد. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله از او پرسيد: «اى زبير! اين چيست كه در دست توست»؟ گفت: اى پيامبر خدا! اين يك بِه است.

فرمود «اى زبير! بِه بخور؛ چرا كه داراى سه ويژگى است».

پرسيد: اى پيامبر خدا! آن ويژگى ها چيست؟

فرمود: «قلب را آسايش و آرامش مى دهد، بخيل را گشاده دستى مى دهد و ترسو را دلير مى كند».

امام صادقعليه‌السلام : جعفر بن ابى طالب، نزد پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله بود. براى پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله يك بِه، هديه آوردند. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله قطعه اى از آن را بريد و به جعفر داد. جعفر، از خوردنش خوددارى ورزيد. فرمود: «بگير و بخور؛ چرا كه قلب را هشيارى مى دهد و ترسو را دلير مى كند».

طب الائمه (عليهم‌السلام ) - به نقل از طلحة بن زيد -: امام صادقعليه‌السلام فرمود: «در بِه، ويژگى اى است كه در ديگر ميوه ها نيست».

فرمود: «ترسو را دلير مى كند. به خداوند سوگند، اين، از دانش پيامبران - كه درودهاى خداوند بر تمامى آنان باد - است».

امام صادقعليه‌السلام : بِه اندوه اندوهگين را از ميان مى برد، چنان كه دست، عرق پيشانى را مى برد.

طب الائمه (عليهم‌السلام ) - به نقل از طلحة بن زيد - از امام صادقعليه‌السلام درباره ى حجامت در روز شنبه پرسيدم.

فرمود: «سستى مى آورد».

گفتم: اصلا بيمارى من، از ضعف و كم قوّتى من است.

فرمود: «در اين صورت، بِه شيرين را با دانه اش بخور؛ زيرا ضعف را از بين مى برد و معده را خوش بو مى كند و آن را پاك مى گرداند».

امام صادقعليه‌السلام : خوردن بِه، مايه توان قلب و بيدارى دل است و ترسو را دلير مى كند.

فايده هاى ناشتا خوردن بِه

امام صادقعليه‌السلام : هر كس ناشتا يك بِه بخورد، نطفه اش پاكيزه مى شود و فرزندش نيكو مى گردد.

خواص بِه براى زن باردار

امام صادقعليه‌السلام - هنگامى كه به پسر بچه اى زيبا نگريست -: بايد پدر اين پسر، بِه خور باشد.

خواص شكر

الكافى - به نقل از يحيى بن بشير نَتال -: امام صادقعليه‌السلام از پدرم پرسيد: «اى بشير! با چه چيز بيمارانتان را درمان مى كنيد؟ ».

پدرم گفت: با اين داروهاى تلخ.

امامعليه‌السلام به وى فرمود: «نه! اگر كسى از شما بيمار شد، قدرى شِكر سفيد بردار، آن را بساى. آب سرد بر رويش بريز و آن را به بيمار بخوران؛ چرا كه آن در دارويى تلخ، درمان نهاده، بر اين هم تواناست كه درمان را در شكرينه قرار دهد».

الكافى - به نقل از ابراهيم جُعفى -: بر امام صادقعليه‌السلام وارد شدم. پرسيد: «چرا تو را رنگ پريده مى بينم؟ ».

گقتم: تب رِبع دارم.

فرمود، «چه چيز، تو را از خجسته ى پاك، باز مى دارد؟ شكر را بساى و سپس در آب حل كن و آن را ناشتا و همچنين در شامگاهان بخور».

اين كار را انجام دادم و از آن پس، به اين حالت، گرفتار نيامدم.

الكافى - به نقل از حسن بن على بن نعمان، از يكى از هم مسلكان ما -: نزد امام صادقعليه‌السلام از درد، اظهار ناراحتى كردم.

به من فرمود: «چون به بستر رفتى، دو شِكر پاره بخور».

اين كار را انجام دادم و بهبود يافتم.

الكافى - به نقل از ابن عُمَير، در حديثى كه سند آن را به معصوم رسانده است -: مردى نزد امام صادقعليه‌السلام از وبا اظهار ناراحتى كرد.

امامعليه‌السلام از او پرسيد: «با پاكِ خجسته چگونه اى؟ ».

(من) گفتم: پاكِ خجسته چيست؟

فرمود: «اين (شِكر) سليمانى شما».

امام صادقعليه‌السلام : همچنين فرمود: «نخستين كسى كه شكر ساخت، سليمان بن داوود بود».

شلغم

امام صادقعليه‌السلام : بر شما باد شلغم. آن را بخوريد و پيوسته خوردنش را استمرار بخشيد و آن را از همه كس، جز آنان كه اهلش هستند، پنهان بداريد؛ زيرا هيچ كس نيست كه در او رگى از جذام نباشد. اين رگ را با شلغم بسوزانيد.

امام صادقعليه‌السلام : هيچ كس نيست كه در او ريشه اى از جذام نباشد. اين ريشه را با شلغم بسوزانيد.

امام صادقعليه‌السلام : هيچ كس نيست، مگر اين كه در او رگى از جذام وجود دارد. شلغم را در فصل آن بخوريد تا اين رگ را از شما ببَرد.

امام صادقعليه‌السلام : هيچ كس نيست، مگر اين كه در او رگى از جذام وجود دارد. شلغم، اين رگ را مى سوزاند. شلغم را در فصل آن بخوريد تا هر دردى را از شما ببَرد.

چغندر

امام صادقعليه‌السلام : خوردن چغندر، در برابر جذام ايمنى مى دهد.

امام صادقعليه‌السلام : خداوند، جذام را از ميان يهوديان برداشت، بدان سبب كه چغندر مى خوردند.

روغن حيوانى

مكروه بودن روغن حيوانى براى پيران

امام صادقعليه‌السلام : روغن حيوانى، چيزى است كه همانند آن، به بدن درنيامده است؛ امّا من آن را براى پير، ناخوشايند مى دانم.

امام صادقعليه‌السلام : روغن حيوانى، چه نيكو خورشى است؛ امّا من آن را براى پير، ناخوشايند مى دانم.

امام صادقعليه‌السلام : مَرد، هر گاه به پنجاه سالگى رسيد، مبادا در حالى كه در درون او چيزى از روغن است، شب را به بستر رود.

امام صادقعليه‌السلام - در ضمن سخن خود با پيرى از مردمان عراق -: از روغن حيوانى، حذر كن؛ چرا كه با پير سازگارى ندارد.

سَنا

امام صادقعليه‌السلام : اگر مردم از آنچه در گياه سَنا هست، آگاهى داشتند، هر مثقالِ آن را با دو مثقال طلا به چنگ مى آورند. زنهار كه اين گياه، مايه ى ايمنى از: بهك، پيسى، جذام، ديوانگى، سست اندامى و كژْدهانى است.

خواص قاووت

امام صادقعليه‌السلام : قاووت، گوشت مى روياند و استخوان را استحكام مى بخشد.

امام صادقعليه‌السلام : به كودكانتان در خردسالى شان قاووت بدهيد؛ چرا كه اين گوشت مى روياند و استخوان را استحكام مى بخشد.

المحاسن - به نقل از بكر بن محمد آزادى -: عَيثَمه، در حالى كه پسر خويش را به همراه داشت - و گمانم نام او محمد بود - بر امام صادقعليه‌السلام وارد شد.

امام صادقعليه‌السلام به او فرمود: «چرا مى بينم تن فرزندت، نحيف است؟ ». گفت: او بيمار است.

امام به او فرمود: به او قاووت (مانند هريره گندم، جو و... ) بده زيرا اين معجون قاووت گوشت مى روياند و استخوان را استحكام مى بخشد.

امام صادقعليه‌السلام : به كودكانتان در خردسالى شان قاووت بدهيد؛ چرا كه گوشت مى روياند و استخوان را استحكام مى بخشد.

امام صادقعليه‌السلام : هر كس چهل روز قاووت بخورد، بازوانش پُرتوان مى شود.

امام صادقعليه‌السلام : خوردن قاووت با روغن زيتون، گوشت مى روياند، استخوان را استحكام مى بخشد، پوشت را نازك مى كند و بر توان جنسى مى افزايد.

امام صادقعليه‌السلام : درون تب دار را از قاووت، پُر كنيد. سه بار در آب شسته شود و آن گاه به او خورانده شود.

امام صادقعليه‌السلام : قاووت، صفرا را از تن، و بلغم را از معده، كاملا جدا مى كند و هفتاد گونه بلا را دور مى سازد.

خواص برخى از انواع قاووت

الكافى - به نقل از سيف تمّار -: يكى از همراهانمان در مكه به بيمارى بَرسام، مبتلا شد. من به حضور امام صادقعليه‌السلام رفتم و او را آگاهاندم.

به من فرمود: «قاووت جو به او بخوران؛ چرا كه به خواست خداوند، بهبود خواهد يافت. آن، غذايى در درون تن بيمار است».

ما جز دو روز (يا دوبار) به او قاووت نداديم، مگر اين كه همراه ما، بهبود يافت.

قاووت عدس

الكافى - به نقل از محمد بن موسى، در حديثى كه سَند آن را به امام صادقعليه‌السلام رسانده است: امام صادقعليه‌السلام فرمود: «قاووت عدس، تشنگى را از ميان مى برد، معده را تقويت مى كند، درمان هفتاد درد در آن است، صفرا را خاموش مى كند و درون را سردى مى بخشد».

ايشان، چون سفر مى كرد، از اين قاووت، جدايى نداشت و چون در كسى از خدمتگزارانش خون به جوش مى آمد، به وى مى فرمود: «از قاووت عدس ‍ بخور؛ چرا كه جوش آمدگى خون را فرو مى نشاند و حرارت را خاموش ‍ مى كند».

قاووت برنج

السرائر:

روايت شده كه يكى از اصحاب امام صادقعليه‌السلام از شكم رَوى اش نزد ايشان اظهار ناراحتى كرد. امامعليه‌السلام به او فرمود كه قدرى قاووت آبكى برنج برگيرد و بياشامد.

او اين كار را انجام داد و بهبود يافت.

دعائم الاسلام:

درباره ى امام صادقعليه‌السلام نقل شده كه يكى از يارانش از شكم رَوش (بيرون رَوى)، نزد ايشان اظهار ناراحتى كرد. امامعليه‌السلام به او فرمود: كه قاووتى از برنج بر گيرد و بياشامد.

او اين كار را كرد و شكمش بست.

همچنين فرمود: «من دو سال يا بيشتر بيمار شدم. پس خداوند، استفاده از برنج را به من الهام كرد. گفتم تا آن را آوردند، شستند، خشك كردند، سپس ‍ روى آتش گرفتند و آن گاه آرد كردند. قدرى از آن را قاووت و قدرى را شوربا كردم و از آن بهره جستم و بهبود يافتم».

پالوده سيب

امام صادقعليه‌السلام : براى مسموميّت، دارويى سودمندتر از پالوده ى سيب، سراغ ندارم.

الكافى - به نقل از ابن بُكَير -: سالى در مدينه به خون دماغ مبتلا شدم. يارانمان از امام صادقعليه‌السلام درباره ى چيزى كه مانع خونريزى بينى شود، پرسيدند به آنان فرمود: «به او پالوده ى سيب بدهيد».

آنان به من از اين پالوده خوراندند و خونريزى بينى ام قطع شد.

خواص قاووت خشك

امام صادقعليه‌السلام : (خوردنِ) سه كف دست، قاووت خشك در حالت ناشتا، بلغم و تلخه را خشك مى كند، تا جايى كه تقريبا چيزى را از آن بر جاى نمى گذارد.

امام صادقعليه‌السلام : قاووت خشك، چون ناشتا خورده شود، حرارت را خاموش مى كند و تلخه را فرو مى نشاند؛ امّا چون به روغن در آميخته و خورده شود، اين اثر را ندارد.

پيه

امام صادقعليه‌السلام : هر كس يك لقمه پيه بخورد، آن لقمه هم اندازه ى خويش، بيمارى را از بدن بيرون مى برد.

طب الائمه (عليهم‌السلام ) - به نقل از يونس بن يعقوب -: هنگامى كه امام صادقعليه‌السلام بيمار بود و اسهال خونى داشت و او را خدمت مى گزاردم، به من فرمود: «اى يونس! چه بى خبرى! مگر نمى دانى به من درباره ى بيمارى، الهام شد كه برنج بخورم و من نيز گفتم؛ پس آن را فراهم آوردند، شستند، خشك كردند، سپس در آب پختند، آن گاه نرم ساييدند و پختند و آن را با پيه خوردم و خداوند با همان، درد و بيمارى را از من برد؟ ».

المحاسن:

از امام صادقعليه‌السلام درباره ى سخن پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله كه فرموده بود: «هر كس ‍ لقمه اى از پيه بخورد، آن لقمه هم اندازه خود، بيمارى را از بدن برون مى راند» پرسيدند: مقصود چيست؟

ايشان فرمود: «مقصود پيه گاو است».

الكافى - به نقل از زُراره - از امام صادقعليه‌السلام پرسيدم: فدايت شوم! آن پيه كه هم اندازه خود، بيمارى را از بدن بيرون مى برد، چيست؟

فرمود: «پيه گاو است. اى زراره! هيچ كس پيش از تو، در اين باره از من نپرسيده بود».

الكافى - به نقل از محمد بن فيض - نزد امام صادقعليه‌السلام بودم كه مردى آمد و به ايشان گفت: دخترم از بيمارى شكم رَوش، تكيده لاغر گشته است.

امام صادقعليه‌السلام : فرمود: «چه چيزى تو را از پُلوى چرب، باز مى دارد؟ چهار يا پنج تكه سنگ بردار و در كنار آتش بگذار. برنج را در ديگى قرار بده و خوب بپز و مقدارى چربى تازه ى قلوه گاه، در ظرفى بريز و از آن سنگ هاى داغ شده، در آن قرار بده و ظرف ديگرى را بر روى آن بگذار و خوب بر هم زن و مواظب باش بخار آن، خارج نشود. هنگامى كه روغن ذوب شد و برنج هم خوب پخته شد، روغن آب شده را در برنج بريز و به بيمار (دخترت) بخوران».

عدس

امام صادقعليه‌السلام : در حالى كه پيامبر خدا در جاى نماز خويش نشسته بود، مردى از انصار به نام عبدالله بن تَيَّهان نزد ايشان آمد و گفت: اى پيامبر خدا! من بسيار در محضر تو مى نشينم و بسيار از تو مى شنودم؛ امّا نه دلم نازك مى شود و نه اشكم فرو مى ريزد.

پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله به او فرمود: «اى پسر تَيَّهان! بر تو باد عدس. آن را بخور؛ چرا كه دل را نازك مى كند و اشك را شتاب مى دهد. و هفتاد پيامبر، دوام سودمندىِ آن را از خدا خواسته اند».

امام صادقعليه‌السلام : مردى نزد پيامبر خدا از سنگدلى، اظهار ناراحتى كرد. به او فرمود: «بر تو باد عدس؛ چرا كه دل را نازك مى كند اشك را شتاب مى دهد».

درمان با عسل

امام صادقعليه‌السلام : مردم به چيزى همانند عسل، درمان نيافته اند.

انگور

ثاءثير انگور در از ميان رفتن اندوه

امام صادقعليه‌السلام : هنگامى كه آب فرو نشست و استخوان هاى مردگان، پديدار شد. نوح، اين را بديد و بدين سبب، بسيار، آشفته و اندوهگين شد.

سپس خداوند عزوجل به او وحى كرد: «اين، كارى است كه خود با خويش ‍ كرده اى! تو خود آنان را نفرين كرده اى! ».

گفت: پروردگارا! من از تو آمرزش مى طلبم و به درگاه تو، توبه مى كنم.

سپس خداوند (عزوجل) به او وحى فرستاد: «انگور سياه بخور تا اندوهت از ميان برود».

امام صادقعليه‌السلام : پيامبرى از پيامبران، به درگاه خداوند (عزوجل) از اندوه، شكايت برد. خداوند (عزوجل) او را به خوردن انگور، امر فرمود.

امام صادقعليه‌السلام : نوح، از اندوه، به درگاه خداوند، شكايت برد. خداوند به او چنين وحى فرستاد: «انگور سياه بخور؛ چرا كه اندوه را مى برد».

عُنّاب

امام صادقعليه‌السلام : برترى عنّاب بر ديگر ميوه ها، به سان برترى ما بر ديگر مردمان است.

سِنجِد

امام صادقعليه‌السلام : سنجد، گوشتش گوشت مى رويانَد، استخوانش ‍ (هسته اش) استخوان را رشد مى دهد و پوستش پوست را مى پرورد. علاوه بر اين، سنجد، كليه ها را گرم مى كند، معده را پاك مى سازد، مايه ايمنى از بواسير و تقطير البول است، ساق پا را قوى مى كند و رگ جذام را به كلى قطع مى نمايد.

تُرُب

امام صادقعليه‌السلام : تُرُب، ريشه اش، بلغم را از ميان مى برد، قسمت ميانى اش هضم كننده است، و برگش ادرار آور است.

الكافى - به نقل از حَنان -: در حالى كه با امام صادقعليه‌السلام بر سر سفره اى نشسته بودم، او تُرُبى به دست من داد و گفت: «اى حنان! ترب بخور؛ چرا كه در آن سه ويژگى است: برگش بادها را دور مى كند، قسمت ميانى اش پيشاب را به جريان مى اندازد و ريشه اش، بلغم را از ميان مى برد».

خُرفه

امام صادقعليه‌السلام : پيامبر خدا بر زمين سوخته اى پا نهاد و آن زمين، پايش ‍ را سوزاند. پس، پاى خويش را بر خُرفه نهاد و در نتيجه، سوزش حاصل از زمين سوخته، فرو نشست. از آن پس، پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله خُرفه را دوست داشت، براى آن دعا مى كرد و مى گفت: «چه گياه پُر بركتى است! ».

امام صادقعليه‌السلام : در روى زمين گياهى والاتر و سودمندتر از خُرفه نيست، و آن سبزى فاطمه (س) است.

آداب خوردن خيار

امام صادقعليه‌السلام : چون خيار مى خوريد، آن را از ته بخوريد؛ چرا كه بركتش افزون تر است.

امام صادقعليه‌السلام : پيامبر خدا، خيار را با نمك مى خورد.

كدو

امام صادقعليه‌السلام :

طب الائمه (عليهم‌السلام ) - به نقل از ذَريح -: به امام صادقعليه‌السلام گفتم: از امير مؤمنانعليه‌السلام حديثى درباره ى كدو روايت شده كه فرموده است: «كدو بخوريد؛ چرا كه مغز را افزون مى سازد».

امام صادقعليه‌السلام فرمود: «آرى، من نيز مى گويم كه براى درد قولنج، خوب است».

كباب

امام باقرعليه‌السلام يا امام صادقعليه‌السلام : خوردن كباب، تب را مى برد.

خواص تره

الكافى - به نقل از فرات بن اَحنف -: از امام صادقعليه‌السلام درباره ى تره پرسيدند. فرمود: «آن را بخور؛ چرا كه در آن چهار ويژگى است: بوى دهان را خوش ‍ مى سازد؛ بادها را (از بدن) مى راند؛ بواسير را ريشه كن مى كند؛ و براى كسى كه بِدان مداومت مى ورزد، مايه ى ايمنى از جذام است».

امام صادقعليه‌السلام - به نقل از پدرانش (عليهم‌السلام ) -: نزد پيامبر خدا از سبزى ها ياد شد. فرمود: «تره، مهتر و سرآمد همه ى سبزى هاست و برترى آن بر ديگر سبزى ها، همانند برترى نان بر ديگر چيزهاست. در آن، بركت است و آن سبزى من و سبزى پيامبران پيش از من است. من آن را دوست دارم و مى خورم. گويا بوته ى آن را مى نگرم كه برگ هايش از سرسبزى و زيبايى در بهشت مى درخشند».

گلابى

امام صادقعليه‌السلام : گلابى بخوريد؛ كه به اذن خداوند (عزوجل) دل را جلا مى دهد و دردهاى درون را تسكين مى بخشد.

امام صادقعليه‌السلام : «گلابى، معده را مى پالايد و تقويت مى كند و با بِه، در (خواص، ) همگون است. خوردنش روى غذا، سودمندتر است تا چاشت خورده شود. هركس هم كه احساس سنگينى مى كند، از آن بخورد» يعنى روى غذا بخورد.

طب الائمه (عليهم‌السلام ) - به نقل از حَلَبى -: امام صادقعليه‌السلام به مردى كه از دردى كه در قلب خود نزد ايشان اظهار ناراحتى كرد، فرمود: «گلابى بخور».

خواص كندر

امام صادقعليه‌السلام : پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله عسل مى خورد و مى فرمود: « (قرائت) آياتى از قرآن و جويدن كندر، بلغم را از ميان مى برد».

خواص شير

الكافى - به نقل از ابوالحسن اصفهانى -: نزد امام صادقعليه‌السلام بودم. در حاليكه من نيز مى شنيدم، مردى به ايشان گفت: فدايت شوم! من در بدنم احساس ‍ ضعف مى كنم.

امامعليه‌السلام به او فرمود: «بر تو باد شير چرا كه گوشت مى روياند و استخوان را استحكام مى بخشد».

امام صادقعليه‌السلام : براى گلودرد چيزى جز نوشيدن شير نيافته ايم.

ماست چكيده ى ماده الاغ

الكافى - به نقل از عِيض بن قاسم -: همراه با امام صادقعليه‌السلام ناهار خوردم. به من فرمود: «آيا مى دانى اين چيست؟ »

گفتم: نه.

فرمود: «اين، ماست چكيده ى ماده الاغ است. آن را براى يكى از بيماران خود، فراهم ساخته ايم. اگر دوست دارى از آن بخورى، بخور».

الكافى - به نقل از يحيى بن عبدالله -: نزد امام صادقعليه‌السلام بودم كه چند پياله برايمان آوردند. ايشان با دست، به يكى از آنها اشاره كرد و فرمود: «اين، ماست چكيده ى ماده الاغ است. آن را براى يكى از بيماران خود، فراهم ساخته ايم. هر كس مى خواهد، بخورد و هر كس نمى خواهد، واگذارد».

خواص گوشت

امام صادقعليه‌السلام : گوشت، از گوشت است. هر كس چهل روز آن را واگذارد، بدخوى مى شود. آن را بخوريد؛ چرا كه بر شنوايى و بينايى مى افزايد.

الكافى - به نقل از عبدالله بن سنان -: امام صادقعليه‌السلام فرمود: «پيامبرى از پيامبران، از ضعف، به درگاه خداوند (عزو جل) شكايت برد. پس به او گفته شد: گوشت را در شير بپز؛ چرا كه اين دو، جسم را استحكام مى دهند».

گفتم: اين، همان غذايى است كه «مَضيرَة» نام دارد؟

فرمود: «نه، بلكه گوشت همراه با شير تازه است».

امام صادقعليه‌السلام : گوشت با شير، خورش پيامبران است.

الكافى - به نقل از زياد بن ابى حلّال -: همراه با امام صادقعليه‌السلام شام، گوشت و شير خوردم. پس فرمود: «اين، خورش پيامبران است».

گوشت ميش

امام صادقعليه‌السلام : هر كس در قلب يا بدن خود به ضعفى گرفتار آمد، گوشت ميش با شير بخورد؛ چرا كه در اين صورت، هر بيمارى و عارضه اى، از بندبند تن او بيرون مى رود، بدنش نيرو مى گيرد و لثه اش استحكام مى يابد.

گوشت كَبكَنجير

امام صادقعليه‌السلام : هر گاه كسى از شما اندوه يا گرفتارى اى دارد و نمى داند علتش چيست، گوشت، كبكنجير بخورد. در اين صورت، به خواست خداوند متعال، اين اندوه و گرفتارى، فرو خواهد نشست.

خوردن گوشت ماهى

امام صادقعليه‌السلام : پيامبر خدا، چون ماهى مى خورد، مى گفت: «خداوندا! براى ما در اين، بركت قرار بده و بهتر از اين را برايمان جايگزين ساز».

خوردن خرما يا عسل، پس از خوردن ماهى

الكافى - به نقل از سعيد بن جناح، از يكى از وابستگان امام صادقعليه‌السلام -: امام صادقعليه‌السلام خرمايى طلبيد و تناول كرد و سپس فرمود: «اشتهايى ندارم؛ امّا ماهى خورده بودم». سپس فرمود: «هر كس شب، ماهى بخورد و در پى آن، چند دانه خرما يا مقدارى عسل نخورد و بخوابد، تا صبح، رگ فلج در او مى جنبد. »

نهى از عادت به خوردن ماهى

امام صادقعليه‌السلام : سه چيز، چاق كننده و سه چيز لاغركننده... و اما آن سه چيز كه لاغر مى كنند، عبارت اند از: اعتياد به خوردن تخم مرغ و ماهى و شكوفه خرما.

امام صادقعليه‌السلام : (پيوسته) خوردن ماهى، بدن را ذوب مى كند.

امام صادقعليه‌السلام : (پيوسته خوردنِ) ماهى تازه، بدن را ذوب مى كند.

لوبيا

امام صادقعليه‌السلام : لوبيا، بادهاى نهفته درون را دور مى كند.

نمك

امام صادقعليه‌السلام : هر كس بر نخستين لقمه از غذاى خود نمك بپاشد، كَك مَك صورت او از ميان مى رود.

امام صادقعليه‌السلام : بنى اسرائيل، (غذاى خود را) با سركه آغاز مى كردند و با همان نيز به پايان مى بردند؛ ولى ما با نمك آغاز مى كنيم و با سركه به پايان مى بريم.

هليم

امام صادقعليه‌السلام : پيامبر خدا، از درد پشت به درگاه پروردگار خويش ‍ (عزوجل) ناليد. خداوند او را به خوردن گندم همراه با گوشت (يعنى همان هليم) فرمان داد.

امام صادقعليه‌السلام : يكى از پيامبران، از ضعف و كمى توان آميزش به درگاه خداوند (عزوجل) اظهار ناراحتى كرد. خداوند او را به خوردن هليم، فرمان داد.

كاسنى

امام صادقعليه‌السلام : كاسنى، نكو سبزى اى است. هيچ برگى از آن نيست كه قطره اى از بهشت بر آن نباشد. آن را بخوريد و به گاه خوردن، متكانيد. پدرمعليه‌السلام ما را نهى مى فرمود كه به هنگام خوردن كاسنى، آن را بتكانيم.

امام صادقعليه‌السلام : هر كس در حالى بخوابد كه در درون او، هفت بسته از برگهاى كاسنى باشد، به خواست خداوند، آن شب از قولنج در امان است.

امام صادقعليه‌السلام : بر تو باد كاسنى؛ چرا كه آب (منى) را افزون مى سازد و فرزند را نكو مى كند گرم و ملين است و پسرزايى را بيشتر مى كند.

امام صادقعليه‌السلام : هر كس دوست دارد آب (منى) او و فرزندانش فراوان شود، در خوردن كاسنى، مداومت ورزد.

الكافى - به نقل از محمد بن فيض -: همراه با امام صادقعليه‌السلام ناهار مى خوردم قدرى سبزى نيز بر سفره بود. در كنار ما پيرمردى بود كه از كاسنى، دورى مى گزيد. امامعليه‌السلام فرمود: «گويا گمان مى كنيد كه كاسنى، سرد است، در حالى كه چنين نيست؛ بلكه معتدل است و برترى آن بر ديگر سبزى ها، بسان برترى ما بر ديگر مردمان است».