سلمان فارسى

مؤلف: سيد جعفر مرتضى عاملى

مترجم: محمد سپهری

این کتاب توسط مؤسسه فرهنگی - اسلامی شبکة الامامین الحسنینعليهما‌السلام بصورت الکترونیکی برای مخاطبین گرامی منتشر شده است.

لازم به ذکر است تصحیح اشتباهات تایپی احتمالی، روی این کتاب انجام نگردیده است.

مقدمه دفتر

بسمه تعالى

كتابى كه پيش روى شماست ترجمه كتاب «سلمان الفارسى» تألیف المحقق السيد جعفر مرتضى العاملى است كه اين دفتر جهت آشنايى بيشتر هموطنان فارسى زبان با آن مرد خدا به ترجمه و نشر آن اقدام نمود.

اميد است مورد قبول پروردگار متعال قرار بگيرد.

دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين قم

مقدمه مترجم

بسم الله الرحمن الرحيم

الحمدلله رب العالمين والصلوة و السلام على خاتم النبيين محمد و آله الطاهرين و على صحبه الذين اخذوا ما آتى و انتهوا ما نهى عنه.

بررسى زندگانى مردان برجسته تاريخ بسته به شخصيت مورد بررسى و انگيزه و هدف كنكاش، فوايد و نتايج مختلفى مى تواند داشته باشد. به عبارت ديگر: با انگيزه ها و اهداف مختلف مى توان به بررسى زندگانى بزرگمردان پرداخت و از اين بررسى به نتيجه و حاصل دست يافت. ميزان اهميت اين گونه پژوهش تاريخى با نوع شخصيت مورد تحقيق و ميزان اهميت زمينه و چهارچوبى كه در آن نقش داشته و اهميت و شهرت يافته مرتبط است. از باب مثال، بررسى تاريخ زندگانى يك شخصيت هنرى، ادبى، علمى يا سياسى به همان اندازه داراى اهميت و مفيد فايده است كه هنر، ادب، علوم تجربى يا سياست در حيات فردى و اجتماعى انسان نقش ‍ و اهميت دارد.

بنابراين بررسى زندگانى شخصيتهاى كه در عرصه گسترده اعتقاد و عمل (جهان بينى و ايدئولوژى) كه سراسر حيات دنيوى و اخروى انسان را در ابعاد مختلف فرا مى گيرد مقام و جايگاهى داشته، معرف اصول، فروع، و نمودار تعاليم و نظام ارزشى يك مكتب جامع و فراگيرنده مى باشند، داراى فايده اى عظيم و اهميتى ويژه خواهد بود به اندازه اهميت و فايده آن مكتب عقيدتى و عملى در حيات فردى و اجتماعى مؤمنان به آن مكتب.

گذشته از ضرورت و اهميت ويژه اى كه شناسايى زندگانى پيامبر گرامى اسلام و ائمه اهل بيت - عليهم الصلوة و السلام - براى ما كه قول و فعل ايشان را حجت، مستند و منبع تشريع مى دانيم دارد، با بررسى زندگانى مسلمانان برجسته از جمله همراهان و ياوران صديق رسول گرامى اسلام -صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم - كه به راستى به پيام و رسالت او ايمان آوردند و در عمل، صداقت و اطاعت خود را از مقام نبوى -صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم - نشان دادند نيز مى توان به بسيارى از حقايق و معارف اسلامى دست يافت. پيداست كه به همين نسبت چنين كارى از ارزش و اهميت در صورتى است كه تحقيق و پژوهش به نحو مستند، محققانه و به دور از پيشداورى و اعمال تعصب صورت پذيرد.

در اين كتاب كه پيش روى خواننده قرار دارد با روش معمول مؤلف متتبع و پژوهشگر - سلمه الله - به نحو مستند، دقيق و موشكافانه زندگانى سلمان فارسى (محمدى) صحابى برجسته پيامبر گرامى اسلام -صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم - به بررسى گذاشته شده است. با توجه به اين كه سلمان - رضوان الله تعالى عليه - از شاگردان ممتاز مكتب اسلام محمدى -صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم - به شمار مى رود بررسى زندگانى او از جهت اين كه گوشه هايى از حقايق و معارف اسلامى و «چگونه بودن» يك مسلمان واقعى را منعكس مى سازد، از ارزش و اهميت بسيارى برخوردار است بعلاوه از آنجا كه سلمان غير عرب بوده است، بررسى زندگانى او در كنار رسول الله -صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم - و مواضع ديگران در مقابل او روشن كننده حقايق ارزشمندى در رابطه با ديدگاه و عملكرد اسلام در مورد مساءله ديرينه تبعيض نژادى و نيز محك تجربه اى است براى بررسى عملكرد مدعيانى كه ناگزير ماهيت واقعى خود را در عمل نشان دادند.

در اين بررسى به اين جنبه قابل استفاده از مطالعه زندگانى جناب سلمان بيشتر توجه شده است. اين تحقيق، گوياى اين واقعيت تلخ است كه على رغم موضع و عملكرد روشن اسلام در خصوص رد تبعيض نژادى و برقرارى نظام اجتماعى مبتنى بر برادرى و برابرى و نفى هر گونه امتياز مجعول و موهوم، انديشه جاهلى تبعيض نژادى در ميان برخى از مسلمانان همچنان به حيات خود ادامه مى داده و از اين طريق، سلمان فارسى با بدرفتاريها اين دسته از مردم مواجه بوده است.

امروزه كه بيدارى اسلامى در سطحى بسيار گسترده آغاز گشته است اين گونه كنكاشها دردمندانه و بى طرفانه براى پى بردن به مبداء و منشاء انحراف جامعه اسلامى از اسلام اصيل و در نتيجه كشف سرچشمه ضعف و انحطاط كنونى جوامع اسلامى، اهميت ويژه اى داشته و براى بازگشت امت اسلامى به عزت و عظمت اسلامى در سايه اسلام ناب محمدى -صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم - ضرورت و لزوم فوق العاده اى دارد. اميد آن كه ترجمه اين اثر تحقيقى، گامى كوچك در اين راه به شمار آيد.

و هو الموفق

سيد محمد حسينى

بلده طيبه قم ۱۱/۷/۱۳۶۹

مقدمه مؤلف

بسم الله الرحمن الرحيم

سپاس خداى را پروردگار دو عالم و درود و سلام بر سرور ما محمد و بر خاندان پاك او و لعن و نفرين بر جملگى دشمنان ايشان تا روز جزا.

اين نوشته كه در دسترس خوانندگان قرار داده شده كتابى نيست كه خواسته باشم فصول آن را كامل، مطالب و مباحثش مرتبط و منسجم باشد؛ بلكه مباحث و به عبارت بهتر مطالبى است كه شخصيت همان كسى كه انگيزه جمع آورى آنها بوده يعنى سلمان محمدى (فارسى) - سلام و بركات خدا بر او - بين آنها ارتباط ايجاد مى كند. در اينجا ما نمى خواهيم پيرامون تاريخى كه چه بسا چندان بدان اهميت داده نمى شود براى خواننده گرامى اطاله كلام كنيم. حقيقت اين است كه اين مجموعه مطالب در بدو امر به قصد اين كه بخشى از كتابى كه نوشته ام به نام «الصحيح من سيرة النبى» و دقيقا جزء پنجم آن - كه همچنان در حال فراهم آمدنست و هنوز آماده نشده - باشد نوشته شد، اما پس از آن كه ديديم اين مطالب گسترش يافت و بسيار شد و بخش بزرگى از كتاب «الصحيح» را اشغال مى كند و هماهنگى و انسجام مطالب آن را (هر چند به ميزان حداقل) مخل مى كند چاره اى نديديم جز اين كه اين مجموعه را از كتاب «الصحيح» جدا ساخته به شكل كتاب يا كتابچه اى مستقل ارائه كنيم بدين اميد كه برادران خواننده و پژوهشگران بر ضعف و كاستيهايى كه در آن خواهد بود (و بدانها اشاره كرديم) چشم بپوشند. چه بسا در عوض اين ضعفها از جهات و جوانب ديگر، ارزشهايى در اين مجموعه بيابند و از اين كه چنين مجموعه اى فراهم گشته و بدان پرداخته شده خرسند شوند.

به هر حال، اين «بضاعت مزجات» را به خوانندگان و پژوهشگران تقديم مى كنيم و پيشاپيش از تقصير و قصورى كه در آن مى يابند پوزش مى طلبيم چرا كه كمال فقط از آن خداست و همو ولى ما و راهنماى به سوى راه راست است.

قم المشرفه

بيست و چهارم ماه رجب ۱۴۰۹ ه. ق

۱۲/۱۲/۱۳۷۶ ه. ق

جعفر مرتضى العاملى