شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

نام کتاب:سه رساله: گناهان

کبیره، محرم و نامحرم احکام الغیبه

نویسنده :  احمد مجتهدی تهرانی

رساله محرم و نا محرم

اشاره

بسمه تعالی من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق سه رساله‌ای که از نظر شما می‌گذرد تالیف حضرت حجة الاسلام و المسلمین جناب آقای حاج شیخ احمد مجتهدی دامت برکاته است.

به پاس حقّی که ایشان بر این جانبان و بسیاری از طلاب و فضلا و اساتید حوزه‌های علمیه دارند به تصحیح و تجدید چاپ این رساله‌ها اقدام شد. البته این رساله‌ها قبلا با تیراژی وسیع منتشر و مورد استقبال قرار گرفته بود ولی چون این چاپ نسبت به چاپ‌های قبل، امتیاز دارد امیدواریم بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

قم- مؤسسه در راه حق

سید محسن خرازی- رضا استادی

سه رساله، ص: 5

[مقدّمه مؤلّف]

بسم اللّه الرحمن الرّحیم الحمد لله ربّ العالمین و الصلوة و السلام علی محمد و آله الطّاهرین.

حمد خدای راست که از جهت مصالحی بعضی از زنان را بر بعضی مردان محرم و ازدواج با آنها را حرام و بعضی از زنان را نامحرم و ازدواج با آنها را حلال دانسته امّا بعد از حمد و ثنای پروردگار مدّتی بود مایل بودم جزوۀ مختصری راجع به زنهای محرم و نامحرم بنویسم بحمد اللّه توفیق نصیب شد که حدود سی مسئله در این رساله نوشته شود.

و قبل از مسائل محرم و نامحرم با ذکر چند حدیث رساله را شروع می‌کنم:

حدیث اول : قال النبی صلی اللّه علیه و آله النظر سهم مسموم من سهام ابلیس فمن ترکها خوفا من اللّه اعطاه الله ایمانا یجد حلاوته فی قلبه (بحار الانوار جلد 104 صفحه 38 حدیث 34).

حضرت رسول اکرم صلی اللّه علیه و آله فرمودند نگاه کردن (به نامحرم) تیری است از تیرهای مسموم شیطان پس کسی که نگاه (به نامحرم) نکند از جهت ترس خدا خداوند به او ایمانی عطا می‌کند که

سه رساله، ص: 6

شیرینی‌اش را در قلبش می‌یابد.

حدیث دوم : قال رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله من ملاء عینه من حرام ملاء اللّه عینه یوم القیمة من النار الا ان یتوب و یرجع. (بحار الانوار جلد 104 صفحه 32 حدیث 3).

حضرت رسول اکرم صلی اللّه علیه و آله فرمودند کسی که چشمش را از حرام پر کند خداوند در روز قیامت چشمش را از آتش پر می‌کند مگر اینکه توبه و بازگشت نماید.

حدیث سوّم : قال رسول الله صلی اللّه علیه و آله من صافح امراة تحرم علیه فقد باء بسخط من اللّه و من التزم امراة حراما قرن فی سلسلة من نار مع الشیطان فیقذ فان فی النار. (جلد 104 صفحه 32 بحار الانوار حدیث 4).

حضرت رسول اکرم صلی اللّه علیه و آله فرمودند هرکس با زن نامحرمی مصافحه کند یعنی دست بدهد به غضب خداوند رجوع کرده و کسی که با زن نامحرمی ملازم شود یعنی با او ارتباطی بنا کند در سلسله از آتش با شیطان مقرون و نزدیک می‌شود پس هر دو در آتش انداخته می‌شوند.

حدیث چهارم : قال رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله کل عین باکیة یوم القیمة الا ثلاثة اعین عین بکت من خشیة اللّه و عین غضت عن محارم اللّه و عین باتت ساهرة فی سبیل اللّه. (خصال صدوق ج 1 ص 61 و بحار الانوار ج 104 ص 35 حدیث 18).

حضرت رسول اکرم صلی اللّه علیه و آله فرمودند تمام چشمها در قیامت گریانند مگر سه چشم اول چشمی که از ترس خدا بگرید دوم

سه رساله، ص: 7

چشمی که از حرامهای خدا بسته شود سوّم چشمی که شب را تا صبح در راه خدا بیدار باشد.

حدیث پنجم: عن الصادق علیه السلام قال من نظر الی امراة فرفع بصره الی السماء او غمض بصره لم یرتد الیه بصره حتی یزوجه الله عز و جل من الحور العین. (بحار الانوار جلد 104 صفحه 37 حدیث 28).

از حضرت صادق علیه السلام روایت شده که آنحضرت فرمودند کسی که چشمش به زن نامحرمی بیافتد پس چشمش را به آسمان بالا ببرد و یا چشمش را ببندد چشمش برنمی‌گردد مگر اینکه خداوند با عزت و جلال از حور العین به او تزویج می‌فرماید.

حدیث ششم: عن موسی بن جعفر عن آبائه علیهم السّلام قال علی علیه السلام استاذن اعمی فاطمة علیها السلام فحجبته فقال لها رسول الله صلی اللّه علیه و آله لم حجبته و هو لا یراک فقالت علیها سلام الله إن لم یکن یرانی فانا اراه و هو یشم الریح فقال رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله اشهد انک بضعة منی. (از بحار الانوار جلد 104 صفحه 38 حدیث 36).

روایت از حضرت موسی بن جعفر علیه السلام است از پدران بزرگوارش که فرمودند حضرت علی علیه السلام فرمودند شخص کوری از حضرت فاطمه زهرا اجازه خواست که وارد شود حضرت در پس پرده حجاب رفتند حضرت رسول صلی اللّه علیه و آله فرمودند چرا در پس حجاب رفتی آن شخص کور که ترا نمی‌بیند عرض کرد اگر او مرا نمی‌بیند من او را می‌بینم و او بوی مرا استشمام می‌کند حضرت رسول صلی اللّه علیه و آله فرمودند شهادت می‌دهم که تو پاره تن من هستی.

سه رساله، ص: 8

حدیث هفتم : قال علی علیه السلام یا رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله امّی استأذن علیها قال نعم قال و لم یا رسول اللّه قال ایسرّک ان تراها عریانة. قال لا قال فاستأذن. (از بحار الانوار جلد 104 صفحه 38 حدیث 37).

مولای متقیان حضرت علی علیه السلام به حضرت رسول صلی اللّه علیه و آله عرض کردند: یا رسول اللّه در وقت ورود بر مادرم اذن بگیرم؟ فرمودند: بلی عرض کرد چرا؟ (در حالی که مادر محرم است) فرمودند: خوشحال می‌شوی مادرت را عریان و بی‌لباس به بینی؟

عرض کرد: خیر پس حضرت فرمودند: پس اذن و اجازه بگیر.

حدیث هشتم: قال النبی صلی اللّه علیه و آله اشتد غضب الله علی امراة ذات بعل ملات عینها من غیر زوجها . (بحار الانوار جلد 104 صفحه 39 حدیث 42).

حضرت رسول اکرم صلی اللّه علیه و آله فرمودند شدید و سخت است غضب خداوند بر زنی که شوهر دارد معذلک چشمش را پر می‌کند از غیر شوهرش یعنی زیاد به غیر شوهرش چشم می‌دوزد.

حدیث نهم: عن ابی عبد الله علیه السّلام قال النظر سهم من سهام ابلیس مسموم و کم من نظرة اورثت حسرة طویلة. (بحار الانوار جلد 104 صفحه 40 حدیث 46).

حضرت امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند نظر کردن (به نامحرم) تیری است مسموم از تیرهای شیطان و چه بسیار نگاهی که وسیله حسرت و اندوه طولانی می‌شود. (در قیامت).

حدیث دهم : کان امیر المؤمنین علیه السلام یسلّم علی النساء و کان یکره ان یسلّم علی الشابة منهن و قال اتخوف ان یعجبنی صوتها فیدخل

سه رساله، ص: 9

من الاثم علی اکثر مما اطلب من الاجر. (بحار الانوار جلد 104 صفحه 37 حدیث 26).

حضرت امیر المؤمنین علیه السلام به زنها هم سلام می‌کردند امّا کراهت داشتند به زنان جوان سلام کنند می‌فرمودند می‌ترسم صدای زنهای جوان مرا بشگفت درآورد و خوشم بیاید پس داخل شود بر من گناه، بیشتر از آنچه که از اجر و مزد سلام کردن (می‌خواهم و می‌طلبم).

سه رساله، ص: 10

بسم الله الرحمن الرحیم

[راه‌های محرمیت]

اشاره

زنان به مردان از سه راه محرم می‌شوند اول از راه نسب، دوم از راه رضاع، سوم از راه ازدواج.

[محارم نسبی]

کسانی که از راه نسب به انسان محرمند 1- پدر و مادر و هرچه بالا روند، مانند پدربزرگ و مادربزرگ. 2- اولاد و هرچه پایین روند، مانند نوه و نتیجه. 3- خواهر و برادر و هرچه پایین روند، مانند خواهرزاده و برادرزاده. 4- عمو و عمه و هرچه بالا روند، مانند عمو و عمه پدر و مادر. 5- دائی و خاله و هرچه بالا روند مانند دائی و خاله پدر یا مادر.

[محارم رضاعی]

کسانی که از راه رضاع به انسان محرمند همان‌ها هستند که از راه نسب محرم هستند، مانند پدر و مادر و اولاد و خواهر و برادر و عمو و عمه و دائی و خاله رضاعی و نیز مادرزن رضاعی و دختر زن رضاعی. و زن پدر رضاعی و زن پسر رضاعی.

[محارم سببی]

کسانی که از راه ازدواج به انسان محرم می‌شوند 1- مادر زن و هرچه بالا روند مانند مادر مادرزن 2- دختر زن و هرچه پایین رود، مانند دختر دختر زن. 3- زن پدر یعنی نامادری و هرچه بالا رود، مانند زن اجداد 4- زن پسر یعنی عروس و هرچه پایین رود مانند زن نوه و نتیجه.

[ازدواج حرام]

کسانی هم هستند که به انسان محرم نیستند ولی ازدواج با آنها حرام است مانند دختر زنی که انسان (نعوذ بالله) با او زنا کرده است

سه رساله، ص: 11

و خواهر و مادر و دختر پسری که (نعوذ بالله) انسان با او لواط کرده است.

تفصیل این مسائل در ضمن 30 مسأله بیان خواهد شد البته ممکن است برخی از مسائل مربوط به محرم و نامحرم از قلم بیفتد و یا برخی مسائل تکرار شود، دقت کنید:

[مسائل مهمّه محارم نسبی و سببی و رضاعی]

مسألۀ 1

پدر و مادر و هرچه بالا روند، مانند پدربزرگ و مادربزرگ به انسان محرم هستند.

مسألۀ 2

اولاد و هرچه پایین روند، مانند نوه و نتیجه به انسان محرم هستند.

مسألۀ 3

خواهر و برادر به هم محرمند، و همچنین اولاد برادر به خواهر و اولاد خواهر به برادر محرمند.

توضیح: خواهر و برادری که به هم محرمند سه قسمند:

اول خواهر و برادر پدری و مادری که پدر و مادرشان یکی باشد.

دوم خواهر و برادر پدری که فقط پدرشان یکی باشد.

سوم خواهر و برادر مادری که فقط مادرشان یکی باشد.

اما اگر مردی از همسر خود اولاد پسر و دختر دارد و همسر جدیدی می‌گیرد که او هم از شوهر قبلی خود پسر و دختر دارد، این دختر و پسرهای همسر اول، به دختر و پسرهای همسر دوم، باهم محرم نیستند چون نه پدرشان یکی است و نه مادرشان.

بله اگر همسر دوم از این شوهر جدید اولاددار شود، اولاد او به اولاد قبلی شوهرش محرمند، زیرا پدرشان یکی است.

مسأله 4

عمّه و عمو به انسان محرمند چه عمّه و عموی خود انسان

سه رساله، ص: 12

باشند چه عمه و عموی پدر انسان و چه عمه و عموی مادر انسان.

توضیح عمّه و عمو که به انسان محرمند بر سه قسمند:

اول عمو و عمه پدر و مادری که پدر و مادرشان با پدر و مادر پدر انسان یکی است.

دوم عمو و عمه پدری که فقط پدرشان با پدر پدر انسان یکی است.

سوم عمو و عمه مادری که فقط مادرشان با مادر پدر انسان یکی است.

امّا عمو و عمّه برادر و خواهر مادری انسان به انسان محرم نیستند زیرا عمو و عمه آنها عمو و عمه انسان نیستند یعنی برادر و خواهر پدر انسان نیستند.

توضیح: زنی که دو شوهر کرده و از هرکدام اولاد دارد عمو و عمّه اولاد شوهر اول با عمو و عمّه اولاد شوهر دوم یکی نیستند پس عمو و عمّه اولاد شوهر اوّل به اولاد شوهر دوم و به عکس محرم نیستند.

مسألۀ 5

دائی و خاله به انسان محرمند چه دائی و خاله خود انسان باشند و چه دائی و خاله پدر انسان و چه دائی و خاله مادر انسان.

توضیح دائی و خاله که به انسان محرمند سه قسمند:

دائی و خاله پدر و مادری که پدر و مادرشان با پدر و مادر مادر انسان یکی است.

دائی و خاله پدری که فقط پدرشان با پدر مادر انسان یکی

سه رساله، ص: 13

است.

دائی و خاله مادری که فقط مادرشان با مادر مادر انسان یکی است.

اما دائی و خاله برادر و خواهر پدری انسان به انسان محرم نیستند، زیرا دائی و خاله آنها دائی و خاله انسان نیستند یعنی برادر و خواهر مادر انسان نیستند.

توضیح: مردی که دو زن گرفته و از هر کدام اولاد دارد دائی و خاله اولاد زن اول با دائی و خاله اولاد زن دوم یکی نیستند، پس دائی و خاله اولاد زن اوّل به اولاد زن دوّم و به عکس محرم نیستند.

مسأله 6

مسأله‌هایی که در مورد پدر و مادر، اولاد، خواهر و برادر، عمو و عمه، دائی و خاله گفته شد هم نسبی را شامل می‌شود و هم رضاعی را.

یعنی همانطور که مادر و خواهر و عمّه و خاله نسبی به انسان محرم هستند، مادر و دختر و خواهر و عمّه و خاله رضاعی هم به انسان محرم هستند، و همانطور که پدر و پسر و برادر و عمو و دائی نسبی به انسان محرم هستند، پدر و پسر و برادر و عمو و دائی رضاعی هم به انسان محرمند.

توضیح: برای تحقق رضاع شرائطی لازم است که در رساله‌های عملیه نوشته شده باید مراجعه شود.

مسأله 7

دختر عمو و دختر عمّه و دختر دائی و دختر خاله انسان به انسان محرم نیستند و همینطور پسر عمو و پسر عمّه و پسر دائی و پسر خاله انسان به انسان محرم نیستند.

سه رساله، ص: 14

مسأله 8

زن عمو اگر خاله انسان باشد به انسان محرم است و زن دائی اگر عمّه انسان باشد به انسان محرم است وگرنه زن عمو و زن دائی و همینطور شوهر عمه و شوهر خاله به انسان محرم نیستند.

مسأله 9

زن عمو و زن دائی اگر مادر زن انسان باشند (یعنی انسان با دختر عمو یا دختر دائی خود ازدواج کرده باشد) به انسان محرمند.

مسأله 10

زن پدر خود انسان، و زن پدر پدر انسان، و زن پدر مادر انسان به انسان محرمند و ازدواج با آنها تا آخر عمر حرام است.

اما زن پدر زن انسان به انسان محرم نیست و حکم مادر زن را ندارد.

مسأله 11

عروس خود انسان یعنی همسر پسر انسان و عروس پسر انسان یعنی همسر نوه انسان و عروس دختر انسان یعنی همسر نوه دختری انسان به انسان محرمند.

اما عروس زن انسان یعنی همسر پسر زن انسان به انسان محرم نیست.

مسأله 12

از مسأله قبل حکم عکس آن هم معلوم شد یعنی پدر پدر شوهر انسان به انسان محرم است و همچنین پدر مادر شوهر انسان به انسان محرم است.

مسأله 13

داماد خود انسان یعنی شوهر دختر انسان و داماد پسر انسان یعنی شوهر دختر پسر انسان و داماد دختر انسان یعنی شوهر دختر دختر انسان به انسان محرمند.

اما داماد شوهر انسان یعنی شوهر دختر شوهر انسان به انسان

سه رساله، ص: 15

محرم نیست.

مسأله 14

مادر زن انسان به انسان محرم است چه مادر نسبی زن باشد چه مادر رضاعی او، و همچنین است مادر مادر زن و هرچه بالا رود.

مسأله 15

اولاد شوهر انسان و نوه‌های پسری و دختری او به انسان محرم هستند.

مسأله 16

اولاد زن انسان (در صورتی که به او دخول کرده باشد) و نوه‌های پسری و دختری او به انسان محرمند، چه این اولاد از شوهر قبل باشد و چه از شوهر بعد.

اما قبل از اینکه به او دخول کرده باشد اولادش به او محرم نیستند.

مسأله 17

خواهر زن انسان به انسان محرم نیست اما در عین حال نمی‌تواند با او ازدواج کند مگر اینکه زن انسان فوت کند یا طلاق بگیرد در این صورت پس از تمام شدن عده او می‌تواند با خواهرش ازدواج کند.

مسأله 18

برادرزاده زن انسان و خواهرزاده او که زن انسان عمّه یا خاله او می‌شود به انسان محرم نیست اما ازدواج با این دو بدون اجازه زن انسان یعنی عمّه و خاله آنها جائز نیست.

مسأله 19

مادر پدر زن انسان به انسان محرم است زیرا انسان داماد پسر او می‌شود، و داماد پسر مانند داماد دختر و داماد خود انسان به انسان محرم هستند.

مسأله 20

همانطور که عروس خود انسان به انسان محرم است

سه رساله، ص: 16

عروس پسر و دختر و نوه‌های پسری و دختری همه به انسان محرم هستند.

بله عروس زن انسان به انسان محرم نیست، یعنی اگر زنی از شوهر دیگر پسری دارد و آن پسر عروسی می‌کند زنش به شوهر مادرش محرم نیست.

مسأله 21

یکی از زن‌هایی که به مرد محرم است ربیبه یعنی دختر زن انسان است که از شوهر دیگر باشد، چه از شوهر قبل باشد چه از شوهر بعد، یعنی اگر زن انسان طلاق بگیرد و شوهر جدید اختیار کند و از او دختردار شود، آن دختر هم ربیبه شوهر قبل حساب می‌شود و به او محرم است و همچنین اگر پسر زن انسان دختردار شود آن دختر هم ربیبه انسان حساب می‌شود و محرم است.

البته محرمیت ربیبه مشروط بر این است که انسان به مادر او دخول کرده باشد و قبل از دخول، ربیبه محرم نیست.

مسأله 22

خویشان زن انسان غیر مادرش و مادر مادرش و مادر پدرش و دختری که از شوهر دیگر است به انسان محرم نیستند، بنابراین خواهر زن، عمه زن، خاله زن، زن برادر زن، برادرزاده زن، خواهرزاده زن، و عمه‌زاده زن و عموزاده زن به انسان محرم نیستند. و زن پدر زن انسان به انسان محرم نیست یعنی زن پدر زن به جای مادر زن حساب نمی‌شود و زن پدر نمی‌تواند بگوید این شخص داماد من است زیرا داماد او نیست بلکه داماد شوهر او است.

و مسأله دیگر اینکه: مادر زن پدر انسان به انسان محرم نیست یعنی مادر زن جدید پدرمان به ما محرم نیست، اما زن پدر محرم است.

سه رساله، ص: 17

مسأله 23

اگر زنی شیر دهد پسری یا دختری را (شیر کامل با شرائطی که در رساله‌های عملیه بیان شده) آن زن مادر رضاعی آن طفل و شوهرش پدر رضاعی آن طفل و اولادش خواهر و برادر رضاعی آن طفل، و خواهر و برادر آن زن خاله و دائی رضاعی آن طفل و خواهر و برادر شوهر آن زن عمّه و عموی رضاعی آن طفل می‌شوند و همه به او محرم هستند.

و خلاصه اینکه هرکه به انسان از راه نسب محرم است از راه رضاع محرم می‌شود مثلا پدر رضاعی مانند پدر نسبی، مادر رضاعی مانند مادر نسبی، خواهر و برادر رضاعی مانند خواهر و برادر نسبی، و همینطور سائرین.

البته رضاع محرمیت به وجود می‌آورد امّا موجب ارث بردن نمی‌شود یعنی مثلا اولاد رضاعی از پدر و مادر رضاعی ارث نمی‌برند و همچنین سائرین.

مسأله 24

گاهی شیر دادن سبب می‌شود که زن و شوهری به یکدیگر محرم و حرام ابد شوند و چاره‌ای ندارند جز اینکه از یکدیگر جدا شوند گرچه صاحب اولاد و عروس و داماد باشند، مثلا اگر کسی دختر کوچک شیرخواری را به اذن پدرش برای خود عقد کند این طفل تا در عقد اوست زن او می‌باشد حال اگر در این مدت زن بزرگ او به این زن کوچک شیر دهد (با شرائط آن) هردو زن‌ها به شوهر حرام ابد می‌شوند زیرا زن بزرگ او مادر زن رضاعی شده و مادر زن بر انسان محرم و حرام است و زن کوچک او دختر زن و ربیبه شده و ربیبه به انسان محرم و حرام است.

سه رساله، ص: 18

مسأله 25

مورد دیگری که شیر دادن موجب حرام ابدی شدن زن و شوهر به یکدیگر می‌شود اینست که زنی بچه شیرخوار داماد خود را (چه آن بچه از دختر خودش باشد و یا از زن دیگر دامادش باشد) و یا بچه شیرخوار داماد شوهرش را (گرچه داماد خودش نباشد) شیر کامل دهد در این صورت دخترش به دامادش یا داماد شوهرش حرام ابد می‌شود زیرا در روایت وارد شده: لا ینکح ابو المرتضع فی اولاد صاحب اللبن و لا فی اولاد المرضعة. یعنی پدر بچه شیرخوار نباید ازدواج کند با اولاد زن شیردهنده و نه با اولاد مردی که صاحب شیر زن شیردهنده است و در مسأله‌ای که ذکر شد زن داماد، یا از اولاد صاحب شیر است و یا از اولاد زن شیردهنده، و یا از اولاد هردو، پس ازدواجشان باطل می‌شود.

مسأله 26

اگر مردی بخواهد دختر غیر را که بزرگ می‌کند به او محرم باشد می‌تواند او را به زن برادرش یا خواهرش بدهد تا او را شیر دهد (با شرائطش) تا عموی رضاعی یا دائی رضاعی آن دختر شود و به او محرم گردد و همینطور اگر زنی بخواهد پسر غیر را که بزرگ می‌کند به او محرم باشد می‌تواند او را به زن برادر خود و یا خواهر خود بدهد تا او را شیر بدهد (با شرائطش) تا عمّه رضاعی یا خاله رضاعی آن پسر شود و به او محرم گردد.

مسأله 27

اگر کسی (نعوذ بالله) با زنی زنا کند نمی‌تواند با مادر و دختر آن زن ازدواج کند امّا با خود آن زن اگر شوهر نداشته ازدواج مانعی ندارد.

اما اگر با زنی ازدواج کرده بود و پس از ازدواج (نعوذ بالله) با

سه رساله، ص: 19

مادر او یا دختر او زنا کرد آن زن به او حرام نمی‌شود.

مسأله 28

اگر کسی (نعوذ بالله) با زن شوهرداری زنا کند آن زن به او حرام ابد می‌شود یعنی اگر شوهر او بمیرد یا او را طلاق دهد این شخص زنا کننده نمی‌تواند با او ازدواج کند.

مسأله 29

اگر کسی (نعوذ بالله) با پسری لواط کند نمی‌تواند با مادر و خواهر و دختر آن پسر ازدواج کند یعنی این زن‌ها به او حرام ابد می‌شوند امّا اگر با زنی ازدواج کرده باشد و پس از ازدواج با او با پسر او یا برادر او یا پدر او (نعوذ بالله) لواط کند آن زن به او حرام نمی‌شود.

[ازدواج در زمان عده]

مسأله 30

ازدواج با زنی که در عدّه است جایز نیست و اگر زن در عده باشد و مردی با او ازدواج کند چند صورت دارد:

1- هردو عالم باشند به این که زن در عده است و عالم باشند به اینکه ازدواج با زنی که در عده است جایز نیست.

2- یکی از آنها عالم باشند. در این دو صورت اگر با هم ازدواج کنند ازدواج باطل و به یکدیگر حرام ابد می‌شوند.

3- هردو جاهل باشند به اینکه زن در عده است و ازدواج با زنی که در عده است جایز نیست، ولی پس از دخول بفهمند که زن در عده بوده، و ازدواج با او جایز نبوده است، در این صورت هم ازدواج باطل و به یکدیگر حرام ابدی می‌شوند.

4- هردو جاهل باشند و قبل از دخول بفهمند، در این صورت به یکدیگر حرام ابدی نمی‌شوند، ولی عقدی که خوانده‌اند باطل است و باید صبر کنند تا عده تمام شود، و پس از تمام شدن عده اگر مایل

سه رساله، ص: 20

بودند باهم ازدواج کنند.

و در این صورت چهارم فرقی نیست بین اینکه هم ندانند زن در عدّه است و هم ندانند ازدواج با زنی که در عده است جایز نیست، و بین اینکه یکی را بدانند و دیگری را ندانند مثلا بدانند که زن در عده است ولی ندانند که ازدواج با زنی که در عده است حرام می‌باشد، و یا بدانند ازدواج با زنی که در عده است حرام می‌باشد، اما ندانند که زن در عده است.

سه رساله، ص: 21

رسالۀ گناهان کبیره

اشاره

سه رساله، ص: 22

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم الحمد لله رب العالمین و الصلوة و السلام علی محمد و آله الطاهرین حمد و ستایش خدائی راست که پیغمبران را برای سعادت دنیا و آخرت بشر فرستاد، و به توسط آنها گناهان بزرگ را بیان فرمود، و به بجا آورنده آنها وعده آتش جهنم داد، تا مردم پیرامون گناه نگردند، و در نتیجه به سعادت ابدی نائل شوند، و درود بی‌پایان بر بهترین خلق خدا حضرت محمد بن عبد الله صلی اللّه علیه و آله و آل او باد.

[علّت تألیف این رساله]

اما بعد نظر به تقاضای یکی از مؤمنین این مختصر که در بیان گناهان بزرگ است در سال هزار و سیصد و هفتاد و چهار هجری قمری به رشته تحریر درآمد. امید است برادران ایمانی ما مطالعه فرمایند و اگر به یکی از گناهانی که در این کتاب نوشته شده آلوده هستند از خدای متعال توفیق ترک آن گناه را بخواهند تا ان شاء اللّه سعادتمند و رستگار شوند.