پودر دهان:
اشاره
سماق نکوبیده یک‌صد گرم، پوست انار، گلنار فارسی، مازو از هرکدام 25 گرم، میخک 10 گرم، نمک 75 گرم. داروها باهم مخلوط و پودر کنند.
به‌جای خمیردندان مقداری از این پودر را روی مسواک ریخته و به طریق صحیح لثه و دندان را هر شب با آن مسواک بزنید.
به خواص آن توجه کنید:
1. از هر نوع عفونت جلوگیری می‌کند.
2. درد دندان را متوقف می‌کند.
3. بیماری پیوره را درمان و لثه‌ها را محکم و خونریزی لثه‌ها را متوقف می‌کند.
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 17
4. در ترکیب با آب لیموترش و سرکه و آب‌غوره به صورت دهان‌شویه، درمان آفت و برفک و انواع بیماری‌های ویروسی و جهاز تنفسی است.
5. ضد تهوع و مقوی قلب و جهاز تنفسی است.
6. به‌صورت دهان‌شویه به میزان یک قاشق مرباخوری در یک لیوان آب ولرم 7 الی 8 بار در روز گلودرد چرکین را به سرعت از میان برده و شما را از عوارض انواع آنتی‌بیوتیک‌ها رهایی می‌بخشد.
7. اگر به‌صورت اتفاقی توسط کودکان خورده شود هیچ‌گونه خطری نداشته، چنانچه زیاد خورده شود کمی ایجاد یبوست می‌کند.
پس از دستورات مربوط به بهداشت دهان پاکسازی مزاج در معده و امعاء مورد توجه قرار گرفته و به آن توصیه می‌شود. این پاکسازی پایه تمام پاکسازی‌های دیگر در هضم دوم و سوم و چهارم است. ایجاد اسهال به‌وسیله دارو، پایه و اساس درمان و پیشگیری در طب سنتی و پایه ایرانی- اسلامی است.
پاکسازی مزاجی با توجه به نوع مزاج ذاتی 1] و مزاج حاکم بر بدن ضروری و بسیار حائز اهمیت است. این پاکسازی به دو صورت انجام می‌شود:
1. پاکسازی 15 روزه
هر 6 ماه یک بار در فصل بهار و پائیز اجرای منضج و مسهل مناسب مزاج حاکم بر شخص به ترتیب زیر انجام می‌شود:
رژیم غذایی و دارویی 15 روزه که در بخش‌های مختلف کتاب درباره آن شرح داده شده است. منضج‌های خنک و سرد برای گرم‌مزاجان و منضج‌های گرم
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 18
برای سردمزاجان از صبح تا ظهر براساس نوع مزاج حاکم بر شخص و درجه و شدّت سوء مزاج تنظیم می‌شود.
منضج‌هایی مانند خاکشیر و سکنجبین، خاکشیر و اسفرزه در شربت آب لیموی تازه یا آب‌غوره بی‌نمک، عرق شاه‌تره با خاکشیر، عرق کاسنی با خاکشیر، شیره خنک، شیر گاو با خاکشیر، آب میوه‌هایی با مزاج سرد و خنک و امثال آن برای مزاج‌های گرم که صبح ناشتا تناول می‌شود و همچنین در مورد منضج‌های میان‌وعده‌ای و منضج‌های قبل از ناهار و شام که دارای مزاج خنک می‌باشند
.
بعد از ظهرها مسهل عام با قدرت اسهال‌آوری مناسب تناول می‌شود. اجزاء داروها آن‌طور تنظیم می‌شود که سردی و گرمی و تری و خشکی آن در برخورد با سردی و تری و گرمی و خشکی بدن ایجاد تعادل نماید. رژیم غذایی نیز با همین هدف تنظیم شده است همراه با رژیم غذایی که حاوی سوپ گشنیز و شورواهای مختلف است، هر 6 ماه یک بار حدود 15 روز اجرا می‌شود و تمام دستگاه‌های بدن را از فضولات بیماری‌زا پاک می‌کند.
یک نسخه دوره 15 روزه را که برای همه مزاج‌ها در سنین کهنسالی مفید باشد به‌عنوان یک الگو ارائه می‌کنیم:
* هر روز صبح ناشتا 3 قاشق غذاخوری خاکشیر تمیز را در 5/ 1 لیوان آب خنک بریزید و با سکنجبین معمولی (شکری) شیرین کرده میل کنید و تا 2 ساعت بعد چیزی نخورید.
* ساعت 10 صبح یک قاشق غذاخوری بارهنگ را در یک لیوان آب جوش بریزید و با کمی شکر شیرین کرده میل کنید.
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 19
* قبل از ناهار و شام یک قاشق مرباخوری پودر بیسموت گیاهی را با کمی آب و شکر مخلوط و میل کنید.
ترکیبات پودر بیسموت عبارت است از: 60 گرم پودر شیرین‌بیان، نعناع، زیره، انیسون شیرین و رازیانه از هرکدام 10 گرم بصورت پودر. هنگام مصرف از مخلوط آن‌ها یک قاشق مرباخوری برداشته می‌شود. این پودر از مقویات معده و کشنده انگل و ضد اسهال میکروبی و اسهال خونی و سردی معده و روده‌ها و دل‌درد و نفخ و ترش کردن در مزاج‌های سرد و ضد حالت تهوع و ویار و تقویت‌کننده جگر سرد و از بین برنده میکروب هلیکوباکتر و سایر سوء مزاج‌های معده است.
* بعد از ظهرها مسهل عام را یک الی 2 بار مصرف می‌کنیم تا شکم حد اقل 3 تا 4 بار بصورت اسهال ملایم تخلیه شود. اسهال نباید کمتر از 3 بار صورت پذیرد.
نسخه مسهل عام که داروی پایه و مشهوری است و در طب ایرانی ما کاربرد زیادی دارد: ترنجبین، برگ سنا و گل سرخ هرکدام 50 گرم، گل ختمی، افسنتین و تخم کتان هرکدام 25 گرم باهم مخلوط و با هاون برقی بصورت نیم‌کوب درآورید؛ سپس هربار یک قاشق غذاخوری آن را با 2 لیوان آب روی شعله ملایم بجوشانید تا یک لیوان بماند صاف و شیرین کرده میل کنید تا روزی 4 بار اسهال ایجاد شود.
گاه لازم است که از حجم مایعات کاسته شود، در این صورت جوشانده را بیشتر روی آتش نگهدارید تا یک استکان بماند.
* رژیم غذایی 15 روزه:
یک روز در میان بجای ناهار سوپ گشنیز میل می‌کنند: سبزی گشنیز، اسفناج یا برگ چغندر، عدس، یک تا دو قاشق برنج، ماهیچه گوسفند یا
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 20
خروس (جوجه خروس) خانگی و در صورت تمایل آلوی بخارا با پیاز و نمک و زردچوبه روی شعله ملایم می‌پزند. شب‌ها کته گشنیز یا شوید را با کمی گوشت آب پز بی‌چربی میل کنند و سپس سالاد کاهو و پس از آن شربت سکنجبین عسلی یا شکری میل کنند. اگر گوشت حذف شود مانعی ندارد.
سکنجبین در اصل حاصل جوشیدن سرکه و نوعی شیرینی است. سکنجبین‌ها دارای فرمول‌های متنوعی هستند. سکنجبین شکری، عسلی، عنصلی و امثال آن.
این بود پاکسازی مزاجی برای دانشمندان و محققان و علمای فرهیخته که اگر بدان عمل شود طول عمر توأم با سلامتی تا یک قرن را تضمین می‌کند بشرط آنکه همراه با سایر موارد باشد.
2. پاکسازی 2 روزه
هر ماه یک بار پاکسازی مزاج کلی دستگاه گوارش و کبد با توجه به نوع مزاج انجام می‌شود. دستورات پاکسازی 15 روزه را تنها در مدت 2 روز در هر ماه اجرا می‌کنیم. این کار موجب دفع سموم از بدن انسان در هر سنی بویژه سنین کهنسالی می‌شود.
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 21
حقنه
پاکسازی به روش حقنه با روغن‌های طبیعی برای لینت و نرمی مزاج پیران بسیار مناسب است.
به این صورت که هر هفته یا هر دو هفته یک بار حقنه لیّن انجام دهند. مواد حقنه لیّن از لینت‌دهنده‌هایی مانند: آلو، روغن زیتون یا روغن کنجد تشکیل می‌گردد.
طبق دستور حقنه 3] عمل کنید.
حقنه کاسر النفخ
به‌عنوان نمونه این حقنه را از آنجا که ضد بلغم و سردی و بادهای روده است مطرح می‌کنیم:
برگ سنا 5 مثقال، قنطوریون، بابونه، بادیان، شوید، تخم کرفس و سداب هرکدام 3 مثقال، تخم قرطم، عنب الثعلب، خبازی، گل خیری از هرکدام 4 مثقال، عناب و سه‌پستان هریک 20 عدد و انجیر 10 عدد، با دو کاسه آب روی شعله ملایم بجوشانند تا نصف شود و صاف کنند، آنگاه شیرخشت 18 مثقال، مغز فلوس 10 مثقال، جاوشیر 1 مثقال، جند نیم مثقال، روغن بادام یا زیتون 3 مثقال و روغن گاو 5 مثقال با جوشانده درآمیزند و طبق دستور حقنه کنند.
چنانچه مزاج شخص در کهنسالی هنوز به دلایلی گرم است و گاه دیده شده که شخص کهنسال دچار گرمای حاد صفراوی یا غلبه دم است حقنه‌های سردتر یا کاملا سرد را انتخاب می‌کنیم.
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 22
بخش تغذیه
اشاره
تغذیه سالمندان ویژگی‌های خاص خود را دارد، اما بر اصول طب پایه تکیه دارد. مهمترین اصل آن است که مزاجی ضد مزاج پیری باید در دستور کار قرار گیرد تا بتواند آنان را در مسیر رشد و سرزندگی پایدار نگه دارد. این مزاج همانا مزاج زمان کودکی‌ست. مزاج گرم و تر
بهترین غذاها آن‌هایی هستند که گرمی و تری را به اندام‌ها می‌رسانند.
هر چیزی که مزاج را به سردی و خشکی بکشاند منجر به تقویت مزاج پیری و ایجاد ضعف و سستی می‌شود. اکنون نکته‌ای که علم تغذیه را نسبت به مزاج پیران دچار مشکل می‌کند غلبه گرمی و خشکی است که بدلیل شرایط خاص زندگی امروز بر پیران عارض می‌شود. این مزاج مزاحم ناشی از بی‌تحرکی است که به‌خاطر گسترش وسائل رفاهی امکان جنب و جوش را از پیران می‌گیرد. ناگزیر در علاج پیران نباید یکباره قضاوت کنیم که همه آنان دارای مزاج سرد و خشکند. پس هر نوع مزاجی که فعلا حاکم است شناسایی و سامان‌دهی می‌شود.
در حال حاضر بیشتر صفرا و خشکی است که بر جسم سالمندان غلبه می‌کند.
برای خروج از این سوء مزاج باید او را به سمت گرمی و تری بکشانیم که البته این حرکت بسوی گرمی و تری لازم است ملایم و با رعایت احتیاط صورت پذیرد.
توصیه‌های غذایی
نان بویژه نان گندم از باارزشترین مواد غذایی‌ست که خداوند برای بندگان خود از سر رحمت خلق کرده است. نان اگر بطور طبیعی و بدون حذف سبوس مورد استفاده قرار گیرد در طول عمر تأثیر بسزایی دارد. نان جلوه رحمت الهی است و باید بدان توجه خاصی مبذول داشت. طب اسلامی در بیان اهمیت نان احادیث بسیار زیادی
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 23
برجای گذارده است. احادیثی که سراپا حکمت و پند است. معصومین (ع) از نان سبوس‌دار و آرد الک نکرده استفاده می‌کردند. از عایشه روایت شده که: سوگند به آن خدایی که محمد رسول اللّه (ص) را به حقیقت برانگیخت در خانه رسول خدا (ص) الک نبود و آن جناب هرگز نانی که آرد آن را الک کرده باشند میل نکرد.
از انس بن مالک نقل کرده‌اند که رسول خدا (ص) هرگز نان سفید سبوس گرفته و الک شده میل نمی‌کرد.
از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود: چون نماز صبح را خواندی، پاره نانی بخور تا با آن دهان خویش را خوش‌بو سازی، حرارت آن را فرو نشانی، دندان‌هایت را محکم سازی، لثه‌ات را استحکام بخشی، روزی خویش را بدست آوری و خوی خود را نیکو سازی.
سالمندان و علمای سالمند توجه کنند که نان سبوس‌دار میل کنند و هرگز عادت به خوردن نان‌های امروزی نداشته باشند. سبوس نان همه ویتامین‌های لازم برای بدن را در خود دارد. طبیعت نان، گرم مایل به اعتدال است. نان سبوس‌دار ملین طبع و پیشگیری‌کننده از چاقی‌ست. زود هضم می‌شود و رافع بواسیر و شقاق و سرطان معده و روده است. نانی که سبوس آن را گرفته باشند دارای خواصی برعکس نان سبوس‌دار است؛ پس نباید در اجتناب از آن تردید کرد. اگر نان سبوس‌دار همراه با میوه و سبزی میل شود غذایی کامل است و با افزودنی‌هایی مانند: سیاه‌دانه، کنجد، رازیانه، زیره، شنبلیله، گشنیز و امثال آن سبب تقویت مزاج کهنسالان می‌شود.
* مصرف نان سبوس‌دار را برای علمای فرهیخته جهت تحکیم سلامتی و طول عمر و مصون ماندن بدن از سرطان‌ها و سکته‌های مغزی و قلبی اکیدا توصیه می‌کنیم و از آنان می‌خواهیم از مصرف نان بدون سبوس که این روزها
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 24
حاصل کار تمام نانوایی‌هاست اجتناب ورزند.
نان باید از آرد گندم و جو هر دو تهیه شود. نباید سبوس گندم و جو کاملا گرفته شده باشد. همواره بهتر است نانی که تازه از تنور بدست آمده تناول کنند و از نان‌های مانده پرهیز نمایند.
* از مصرف مواد پروتئینی و فرآورده‌های کارخانه‌ای و گوشت مرغ ماشینی اکیدا خودداری کنند.
* همین‌طور از مصرف روغن‌های مایع خودداری نمایند.
* هرگز برنج بدون سبوس میل نکنند. به ازای هر نفر یک قاشق چایخوری پودر سبوس در برنج بریزند و به‌صورت کته (دم‌پخت) کنند و میل نمایند.
* از نیم ساعت قبل از غذا تا 5/ 1 الی 2 ساعت پس از غذا آب و سایر مایعات ننوشند.
* لقمه را کوچک گیرند و خوب بجوند و با آب دهان خویش فرودهند. هر چقدر غذا خوردن طول بکشد بر طول عمر آنان افزوده خواهد شد.
* خوردن غذا را با چشیدن نمک شروع کنند و قبل از سیر شدن از آن دست بکشند.
* میان غذا و خواب فاصله بیاندازند و روزها بجز اندکی نخوابند، چرا که خواب روز کسالت‌بار و موجب تجمع اخلاط در مسیر اعضای رئیسه می‌شود و ممکن است زمینه و بستری برای سکته مهیّا کند.
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 25
* به گوشت ماهی خود را عادت ندهند و اگر ماهی میل کردند بعد از آن از رفتن به حمام خودداری کنند تا یک روز از آن بگذرد. ماهی را بدون آب لیموترش نخورند و قبل از طبخ آن شکم ماهی را با دیگ افزارهایی 5] مانند: زنجفیل، دارچین، خولنجان، زیره، گردو، فلفل و غیرو اندود کنند تا سردی ماهی گرفته شود.
* در سنین بالا اغلب باید از عسل به‌عنوان یک ماده مغذی استفاده کرد. عسل باید کاملا طبیعی و بدون غذا دادن به زنبور تهیه شده باشد.
* غذاهای پیران باید مغذی و لطیف باشد و مزاجش به سردی زیاد گرایش نداشته باشد. از غذاهای خشک و سخت‌هضم مانند گوشت خشک شده بشدت بپرهیزند و اگر تصادفا غذاهای خشک و نامناسب خوردند باید سریعا با غذاهای دارای مزاج مخالف تداوی شوند. غذاها باید لینت لازم را به معده و روده‌ها بدهند. روغن زیتون و اشکال مختلف زیتون برای آنان مفید است. انجیر و دو برابر آن آلوی بخارا را در یک کاسه آب خیس کنند و صبح روز بعد در حالت ناشتا یا ساعتی بین صبحانه و ناهار تناول کنند. اگر در فصل زمستان قرار دارند همراه با انجیر و آلوی بخارا مقداری عسلآب 6] میل کنند.
* مصرف مویز صبح ناشتا همراه با صبحانه به مقدار 21 یا 36 یا 72 عدد بسیار مفید است.
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 26
* مصرف گوشت‌های دارای مزاج گرم و تر مناسب‌ترند. گوشت گوسفند و گوساله جوان مناسب است که گاه بصورت کباب همراه با مواد ملین تناول شود و اگر مزاج گوشت از حیوانی بود که سردی و خشکی بیشتری دارد، با خوراکی‌های دارای مزاج گرم و تر باید خنثی شود.
* میوه‌های خوش‌بو مانند سیب، سیب گلاب و گلابی بسیار سودمند است.
* مصرف شیر برای آنان مفید است، البته نه پاستوریزه. هر چیزی بصورت طبیعی مفید است، نباید چربی شیر زیاد گرفته شده باشد. چربی شیر باید آن‌قدر گرفته شده باشد که برای تهیه فراورده‌های شیر مانند: سرشیر و خامه و غیرو لازم است. شیر همراه با چربی بهترین غذای ضد خشکی مفاصل و آرتروز است. اگر معده آنان بخوبی شیر را هضم کند استفاده از شیر بهترین فرصت است.
* در غذاها مصرف مواد گیاهی جالیزی برای پخته شدن بسیار مناسب است
. سبزی‌هایی مانند: چغندر، کرفس، بامیه، انواع کلم و کنگر و سیر کوهی، والک و شنگ و امثال آن و کدو در انواع آن بسیار مفید است. پختن سیب و به و سبزی‌های پختنی همراه با غذاها بسیار مناسب می‌باشد. انواع مرکبات برای آنان توصیه می‌شود. آناناس و انبه میوه‌های خوب و سرشار از مواد مغذی و معدنی و ویتامینه هستند.
* مصرف روزانه میوه در فصول مختلف سال قطعا نباید از نظر دور داشته شود. اما باید توجه داشت که هر چیزی حتی میوه‌ها نیز بهتر است تازه چیده شده باشد. محصولات غذایی چه محصولات جالیزی مانند گوجه و کدو و خیار و کلم و کلم‌گل و گرمک و خربزه و هندوانه و امثال آن هرچه کمتر از زمان چیدن آن گذشته باشد بهتر است. مزه و لذت و اثر یک میوه
مجموعه پیک شفا، ج14، ص: 27
تازه چیده شده مانند گوجه و طالبی در مقایسه با آنکه از مغازه تهیه می‌شود تفاوت دارد، تا چه رسد به آنکه مدتی مانده است. هر میوه سردی که مصرف شود با میوه یا شربت گرمی بدرقه گردد تا تعادل برقرار گردد و قدری به سمت گرمی و تری تمایل داشته باشد. از میوه‌های جالیزی گرمک و طالبی کاملا شیرین از بقیه مناسب‌تر هستند. انواع آلوها و زردآلوی شیرین برای آنان مناسب است بشرط آنکه سردی آن‌ها با مقداری مواد گرم برطرف گردد.
0%
نویسنده: محمد موسوی
