شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

فصل تابستان

حکومت طالبی و گرمک

این میوه‌های شفابخش در اواخر بهار و اوایل تابستان وارد بازار شده و دستگاه ادراری کلیه و مثانه و مجاری ادراری و پروستات را پاک می‌کند. این محصول جالیزی سرشار از مواد معدنی و شوینده دستگاه‌های تصفیه‌کننده خون می‌باشد. ناراحتی‌های کلیه را با نرم کردن مجاری ادراری و شستشوی آن‌ها برطرف می‌کند اورام بدن را می‌خواباند. در ازدیاد شیر مادران داروی غذایی قوی به حساب می‌آید. در سنین کهنسالی هنگامی که در فصل مربوطه این میوه حکومت میوه‌ها را بدست می‌گیرد، کهنسالان و دانشمندان و دانش‌پژوهان باید از آن بهره‌ها برند.

به چند صورت آماده مصرف می‌شود:

1. بصورت خام روزانه حد اقل 3 لیوان آن را بصورت فالوده مصرف کنند. اگر علمای اهل تفکر بخواهند در راستای کارشان از آن بهره بیشتری ببرند لازم است بصورت رژیمی هر روز مقادیر زیادتر از 3 تا 12 لیوان میل کنند و به مدت چند روز غذاهای دیگر را مصرف نکنند. مصرف تا 12 لیوان می‌تواند

مجموعه پیک شفا، ج‌14، ص: 159

اثرات مطلوبی بر دستگاه‌های بدن بویژه دستگاه‌های جنسی و مجاری ادرار بگذارد. چنانچه مصرف گرمک و طالبی بصورت رژیمی از صبح تا شب مصرف شود، بخش‌های مهمی از اعضای رئیسه و معاون رئیسه و خادمه پاکسازی می‌شوند و نشاط و سرحالی را برای دانشمندان اهل تفکر موجب می‌شوند. تأثیر بیشتر آن را اگر بخواهند در روزهایی که رژیم آن را اجرا می‌کنند 2 تا 3 بار در روز هربار 3 قاشق غذاخوری خاکشیر تمیز شده را با 5/ 1 لیوان آب خنک که با شربت سکنجبین شیرین شده است مخلوط و میل کنند و میزان ازدیاد ترشح ادرار را ملاحظه نمایند.

2. بصورت پخته آن روزانه به میزان 3 لیوان تا 6 لیوان می‌تواند کلیه‌های سرد و خشک را سرحال بیاورد و اندام‌های رئیسه و غیر رئیسه را تقویت نمایند. طبع را لینت داده و کیست‌های کلیه و مجاری ادرار و پروستات را از بین ببرند، بویژه که همراه با خاکشیری که در اثر جوشاندن تلخ شده و به همین دلیل با نبات جوشانده شده باشد تمامی عوارض کلیه‌ها و دفع پروتئین اوری را متوقف می‌کند. خونریزی در اثر سنگ را قطع کرده و هر نوع بواسیر خونی و غیر آن و شقاق مقعد را درمان می‌کند.

حکومت زردآلو

دوران حکومت این میوه و فراوانی آن کوتاه است اما در همان مدت کم لازم است کهنسالان از آن بهره‌های لازم را ببرند. زردآلو خونسازی بسیار قوی و خون حاصل از آن برای کهنسالان بسیار لازم و ضروری است. برای این منظور زردآلو باید خوب رسیده و شیرین شده باشد. طرز مصرف آن بصورت پخته و خام در روز حد اقل 3 تا 9 لیوان برای کهنسالان و حذف یکی از وعده‌های غذایی مصرف زردآلو به‌جای

مجموعه پیک شفا، ج‌14، ص: 160

آن وعده بسیار مناسب است. زمان مصرف می‌تواند 15 روز بدون وقفه باشد و یا 2 بار و هربار 7 روز رژیم زردآلو اعمال گردد. بین دو نوبت 7 روزه بهتر است 7 روز فاصله در نظر گرفته شود.

حکومت انگور

پس از زردآلو انگور حاکم می‌شود که در وصف آن کتاب‌ها باید نوشته شود. انگور پس از انار سرآمد میوه‌های بهشتی بشمار می‌رود. رژیم انگور برای کهنسالان و دانشمندان و اهل هنر و تفکر به چند صورت امکان‌پذیر است:

1. اجرای رژیم غذایی با حذف کامل غذا در شبانه‌روز

هیچ غذایی غیر از انگور مصرف نشود، بشرط آنکه مقدار مصرف انگور بسیار زیاد باشد و هیچ‌گاه شکم خالی از انگور نباشد. این رژیم سرطان‌های نهفته را از بین می‌ببرد و در فنون پیشگیری از بیماری‌ها در سالمندان بدون نقص و کامل است.

تعداد روزهایی که مبادرت به انجام آن می‌شود بستگی به توان اشخاص دارد؛ از 3 روز در نظر بگیرید تا 15 روز! هیچ، غذای دیگری نباید میل شود بویژه گوشت که ناسازگاری شدیدی با این رژیم دارد.

2. اجرای رژیم انگور با حذف 2 وعده غذایی

تنها یک وعده غذا آن هم ساده و عاری از گوشت و چربی باشد. نان خشک با کمی پنیر و یا کته شوید با کشمش پخته شده و یا طبخ سوپ گشنیز یا سوپ فصل که تعدادی از سبزی‌های جالیزی مانند کدو و کلم و هویج و غیرو در آن طبخ شده باشد؛ یک وعده غذایی آن هم به مقدار کم مصرف می‌شود. شرایط ناسازگارها را نیز باید در نظر گرفت. بعنوان مثال همراه با رژیم انگور نمی‌توان گوشت مصرف نمود.

اگر برگ ترب یا ماست و دوغ و تخم‌مرغ در یک وعده غذایی مصرف شود،

مجموعه پیک شفا، ج‌14، ص: 161

ناسازگاری به هم می‌رساند. اگر این مواد با گوشت مرغ همزمان مصرف شود باز هم ناسازگاری بوجود می‌آورند. بطور کلی باید به ناسازگارها هنگام انجام رژیم انگور بیشتر از زمان‌های دیگر توجه مبذول داشت.

3. رژیم انگور با حذف یک وعده غذایی

صبح‌ها تا هنگام ظهر به مقدار زیادی انگور میل شود. مقدار مصرف از یک تا 3 کیلو مناسب است و یا اینکه آن‌قدر انگور خورده شود که موجب لینت زیاد در قضای حاجت گردد. برخی از افراد تا چندین کیلو انگور در روز مصرف کرده و نه تنها توان انجام رژیم غذایی انگور را داشتند بلکه با ذوب شدن چربی‌های شکم و اطراف آن دارای اندام مناسبی نیز می‌شدند. به این خاطر رژیم انگور یک رژیم لاغر کننده‌ای است که مخصوص تناسب اندام می‌باشد. هیچ رژیم غذایی را نمی‌توان یافت که هم لاغر کند و هم تناسب اندام بیاورد و همینطور هرگونه ناهنجاری نهفته در بدن را از بین ببرد و همه اعضای بدن را جوان کند. اگر سرطان‌هایی بصورت نهفته در حال شکل گرفتن در بدن باشند با رژیم انگور از میان خواهد رفت.

هندوانه و خربزه در معاونت انگور و انار

در اواخر تابستان و در اوایل پائیز تأثیر این میوه‌ها اهمیت آن‌ها را در سطح معاونت بالا می‌برد.

این‌ها میوه‌های مرطوبی هستند که اعضای داخلی بدن را می‌شویند و اضافات خلطی را بخصوص در هضم سوم و چهارم می‌زدایند. مجاری ادراری و تناسلی و پروستات را می‌شویند و محیط زندگی سلول‌های بدن را از دسترسی آفات مصون نگه می‌دارند.

مجموعه پیک شفا، ج‌14، ص: 162

فصل پائیز

انجیر، ازگیل، زالزالک، ذغال‌اخته

این میوه‌ها در انتهای تابستان و ابتدای پاییز بیشتر از زمان‌های دیگر وجود دارند. امتیاز غذایی آن‌ها این میوه‌ها را تا درجه معاونت میوه حاکم و یا کمی پایین‌تر قرار می‌دهد. ترکیب این میوه‌ها و مصرف آن‌ها در کنار سایر میوه‌ها علومی است که در علم تغذیه طب ایرانی- اسلامی وجود دارد. مصرف این میوه‌ها با توجه به مزاج شخص در نظر گرفته می‌شود. از این میوه‌ها می‌توان برای تنظیم میزان سردی و گرمی بدن استفاده نمود به این ترتیب که در کنار میوه حاکم مزاج را از انحراف بسوی سردی و گرمی غیر طبیعی حفظ می‌کند.

پس از انگور حکومت بدست انار سپرده خواهد گردید. درحالی‌که معاونت میوه‌هایی مانند خربزه و انگور همچنان ادامه دارد. میوه‌های دیگر در درجات بعدی در کنار میوه‌های حاکم اثرات شگفت‌انگیز میوه‌های حاکم را به آخرین حدّ ممکن تقویت می‌کنند.

حکومت انار

این میوه دارای خواص شگفت‌انگیزی است که قابل وصف نیست. سراسر پائیز زیر سلطه این میوه بهشتی است که با معاونت انگور به جنگ همه ناتندرستی‌ها می‌رود. [54] سرطان‌ها دشمنی با قدرت و صلابت انگور نخواهند یافت. انار تمامی اعضای بدن را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. اگر مقدار مصرف آن بی‌وقفه هر روز انجام گردد خون را تا هضم چهارم تصفیه می‌کند و دستگاه‌های رئیسه و بعد از آن

مجموعه پیک شفا، ج‌14، ص: 163

تمامی اندام‌ها و عروق و مفاصل و پوست و غیرو را به شکل شگفت‌آوری سرزنده و جوان می‌کند. به این ترتیب راه را برای جذب داروهای مؤثره و شفابخش علیه تمامی سرطان‌ها باز می‌کند. [55] انار را به صورت عادی با هسته و پیه‌های داخل آن مصرف می‌کنند، می‌توانند آب انار را به میزان زیاد حد اقل از 3 لیوان در روز و در صورت توان و تمایل شخص تا چندین لیوان در روز مصرف کنند. این دو میوه بهشتی از درختی می‌رویند که تمامی اجزای آن درخت خاصیت دارویی دارند. برگ انگور، شاخک‌های انگور، پوست تنه و شاخه‌های آن و پوست ریشه آن و هسته‌های میوه آن بصورت میوه‌های تناولی، جوشاندنی، نطول، مرهم، ضماد، حقنه و همراه با نسخه‌های گیاهی بکار می‌رود. انار نیز به همین ترتیب تمام اجزای گیاهی‌اش بکار می‌رود.

فصل زمستان

حکومت مرکبات

مرکبات از اواسط پائیز به رقابت با معاونت انار که همانا انگور می‌باشد پرداخته تا آنکه در اواخر پائیز پست معاونت انار را از آن خود می‌کند و در مدّت کوتاهی حکومت انار را نیز تصاحب نموده و حکومت خود را تحکیم و تثبیت می‌نماید. انواع مرکبات در شکل‌ها و خواص گوناگون در اختیار مردم قرار می‌گیرد.

پرتقال، نارنگی، گریپ‌فوروت، لیموشیرین، نارنج، دارابی 56] ، ترنج (بالنگ، اترج) از اقسام مرکبات با خواص مشابه و متفاوت می‌باشند. این میوه‌ها بصورت انفرادی و مرکب با داروهای دیگر و به اشکال مختلف مانند حالاتی که برای انار و انگور ذکر شد کاربرد دارند.

مجموعه پیک شفا، ج‌14، ص: 164

انبه

این میوه سرشار از ویتامین‌ها و مواد مغذی و معدنی مورد نیاز بدن است. تنوع مواد آن به حدی است که می‌تواند خواص چند میوه را در خود داشته باشد. برای سالمندان بسیار مفید است بویژه باید توجه داشت که همراه با مصرف زیاد آن در روز لازم است از داروی جوشانده مسهل بخصوص مسهل عام استفاده شود تا ماده سوداوی آن در بدن افزایش نیابد. در این صورت است که می‌توانیم ادعا کنیم قوی‌تر از انبه در کهنسالی وجود ندارد.

خرما

میوه‌ای است که مواد تقویت‌کننده آن در استحکام بنیان‌های اعضا بی‌نظیر است. این میوه از درختی به عمل می‌آید که تمامی قسمت‌های آن مورد استفاده دارویی و غذایی قرار می‌گیرد. در شرایط سخت و دشوار کویرهای تفتیده از گرمای آفتاب چه درختی برای ساکنین آن منطقه می‌تواند دوام و قوام داشته باشد! همچنین میوه آن مانند انگور در چندین حالت مورد استفاده می‌باشد. در شرایط آب و هوایی قدیم خرما و هسته آن در ماه‌های بعد هم قابل نگهداری بوده است. خرمای خشک شده در سال‌های بعد هم می‌توانست سالم بماند. همان قوامی که خرما در وجودش خلق شده است در بدن انسان طول عمر ایجاد می‌کند. تنها تفاوتش با اکثر میوه‌ها در آن است که هرکسی نمی‌تواند به مقدار زیاد و در زمانی طولانی خرما مصرف نماید.

حرارت خرما و شیرینی آن معده را وادار به امتناع می‌کند. بنابراین با یک برنامه‌ریزی صحیح بطور مرتب روزانه از یک عدد تا 7 عدد خرما باید در برنامه غذایی کهنسالان دانشمند قرار گیرد. خرما در تنظیم فکر و حافظه نیز نقش بسزایی دارد.

مجموعه پیک شفا، ج‌14، ص: 165

مزاج برخی مواد غذایی

در بیان دانه‌ها

گندم در درجه اول گرم و تر، جو در درجه اول سرد و غذائیتش کمتر از گندم است، کافور سرد و خشک، نخود گرم و تر در درجه اول، عدس در درجه اول سرد و در درجه دوم خشک است. باقلا در درجه اول سرد و خشک، تخم شنبلیله در درجه اول خشک و در درجه دوم گرم است. ماش در درجه اول سرد و تر، لوبیا گرم و تر و برنج 57] در درجه اول گرم و قابض، کنجد در درجه نخست گرم ملایم، خشخاش در درجه اول سرد و در درجه دوم خشک می‌باشد.

در بیان گوشت‌ها و تخم‌مرغ

گوشت گوسفند گرم و تر، گوشت بز سرد و خشک، گوشت گاو سرد و خشک، گوشت گوساله معتدل، گوشت جانوران برّی گرم‌تر و خشک‌تر از سایر حیوانات اهلی است. گوشت گنجشک‌ها گرم و خشک، گوشت پرندگان آبی تر و سردتر از گوشت سایر طیور است. گوشت ماهی تازه سرد و تر و زودهضم است.

تخم‌مرغ خانگی: زرده آن گرم و سپیده آن سرد و قوه هر تخمی مناسب با پرنده تخم‌گذار است.

در بیان شیر

شیرها سرد و تر هستند. بجز شیر گاو که تر و سردتر از شیر گوسفند می‌باشد.

مجموعه پیک شفا، ج‌14، ص: 166

در بیان سبزی‌ها

تره گرم و خشک، پیاز گرم و خشک، سیر گرم و خشک، کاهو سرد و تر، اسفناج معتدل در سردی و گرمی، کرفس گرم و خشک، طرخونی و نعناع گرم و خشک، چغندر سرد و تر، گشنیز سرد و تر، تره تیزک گرم و خشک، کاسنی سرد و خشک، ریحان کوهی گرم و تر، شبت گرم و خشک، سپندان (تخم تره تیزک) و ترب گرم و خشک، خرفه سرد ملایم، پودنه گرم و خشک، ترشک سرد و خشک، کشوث (نوعی پیچک) گرم و خشک، بقله یمانی سرد و تر، بادنجان گرم و خشک، لبلاب (عشقه بهاری) سرد و تر، عشقه پاییزی گرم و خشک.

بیخ تره بارها: ترب گرم و خشک و از بین برنده بلغم، کلم بادآور و نرگسی گرم و خشک و دیرهضم است.

در بیان میوه‌ها

انگور گرم و تر و مسهل طبیعی، انجیر گرم و تر، گردوی تازه گرم و تر و مانده آن گرم و خشک، انار شیرین معتدل در گرمی و تری، انار ترش سرد و خشک، عناب گرم و تر و مسکن خون، شفتالو سرد و تر، امرود و به سرد و خشک و تقویت‌کننده معده، آلو سرد و تر و ملین طبع، سیب سرد و خشک و مقوی قلب، خربزه شیرین سرد و تر، توت سیاه گرم و لین، توت سفید معتدل در گرمی، خیارزه و بالنگ سرد و تر.

میوه‌جات خشک

عناب معتدل در گرمی و غلیظ، سه‌پستان گرم به اعتدال، بادام شیرین گرم و ملایم در حد اعتدال، فندق معتدل در گرمی، گردو گرم و خشک، شفتالو معتدل در گرمی، زردآلوی شیرین معتدل در گرمی، و ترش آن سرد. پسته گرم و خشک، مویز گرم و نرم‌کننده، زیتون سیاه گرم و خشک و سفید آن سرد و خشک.

مجموعه پیک شفا، ج‌14، ص: 167

در بیان گل‌ها و سبزی‌های خوش‌بو

گل سرخ سرد و قابض، سوسن گرم و خشک، نرگس گرم و ملایم، بنفشه سرد و ملایم، مرزنجوش سرد و خشک، سوسنبر گرم و خشک، نسرین و ضمیران متمایل به گرمی و خشکی، خیری برّی، فرنجمشک گرم و خشک، خیری شب‌بوی زرد معتدل در گرمی، لفاح (نوعی از مهر گیاه) سرد و سست‌کننده، گلنار معتدل در گرمی و خشکی، یاسمین زرد گرم و خشک، سفید آن معتدل، مورد (آس) سرد و قابض، بابونه گرم و خشک، کافور سرد و خشک.

در بیان روغن‌ها

روغن کنجد معتدل در گرمی و خشکی، روغن گردو گرم و خشک، روغن بادام معتدل در حرارت و گرمی، روغن تخم کتان گرم و خشک، روغن زیتون گرم و خشک، روغن بنفشه معتدل در سردی و تری، روغن گل سرخ سرد و خشک و قابض، روغن یاسمین و نسرین گرم و خشک، روغن بید معتدل در گرمی و سردی، روغن خشخاش سرد و سست‌کننده، روغن شاه‌دانه گرم و خشک، روغن خردل گرم و خشک، روغن پسته گرم و ملایم، روغن نیلوفر سرد، روغن مرزنجوش گرم و خشک، روغن سوسن گرم و خشک، روغن نرگس نرم و ملایم.

در بیان خوشبوها

مشک زیاد گرم و خشک، عنبر گرم و ملایم و خشک‌تر از مشک، عود هندی معتدل در گرمی و خشکی، کافور بسیار خشک و مرکب از دو جوهر یکی سرد و دیگری خشک، صندل در سردی معتدل و خشک، زعفران گرم و خشک، کوشنه گرم و خشک، قرنفل گرم و ملایم، جوزبوا گرم و ملایم، سک سرد و خشک، سنبل معتدل در گرمی و خشک، سنا گرم ملایم، هل (قاقله) گرم و ملایم است.

مجموعه پیک شفا، ج‌14، ص: 168

در بیان دواهایی که در غذا ریخته می‌شود (توابل)

گشنیز خشک معتدل در گرمی و خشک، زیره، سنه (دانه‌ای مثلثی شکل که در هندوستان می‌روید و آن را نخود طلایی نامند)، کرویا، زیره رومی، نانخواه (زنیان)، سیاه‌دانه یا شونیز، فلفل، دارچینی، زنجبیل، خولنجان و انجدان همه گرم و خشک، خردل گرم و خشک و پاک‌کننده بدن از بلغم، سماق و کشک و لورک سرد و خشک‌اند.

در بیان ترشی‌ها

سرکه سرد و خشک، آبکامه گرم و خشک، سیر پرورده در سرکه کمتر گرم و یاری‌کننده گوارش، پیاز پرورده در سرکه کهنه گرم و لطیف و راننده ادرار غلیظ، اشترخار، غلیظ است.

در بیان نبیذها، شربت‌ها و رب‌ها

از نبیذها نبیذ انگور گرم و تر، مانده آن گرم و خشک است. نبیذ مویز (مویز آب) معتدل در گرمی و رطوبت و نفاخ، نبیذ تمر و شیره گرم و خشکند.

سکنجبین شکری ساده سرد و از بین برنده بلغم و مفید برای معده، سکنجبین‌هایی که از دانه‌ها و پیازها ساخته می‌شود گرمی آن‌ها بیشتر و برای معده مفیدند. رب به و سیب سرد و بند آورنده شکم‌اند، رب غوره مسکن تشنگی، رب انار گرم و نافع برای معده و تسکین‌دهنده دل‌غشه و دافع تشنگی، رب توت سرد و تر و ملین و ضد حرارت و مفید برای خناق است.

در بیان مرباها

جلنجبین شکری مقوی، ملایم و نرم‌کننده معده و گرم‌کننده آن، جلنجبین عسلی بیشتر گرم و مربای بنفشه معتدل در گرمی و سردی و نرم‌کننده شکم، مربای زنجبیل گرم‌کننده معده، مربای هلیله کابلی با عسل مقوی معده و نگاهدارنده جوانی،

مجموعه پیک شفا، ج‌14، ص: 169

مربای عسلی به و سیب مقوی معده و قلب، گرم‌کننده و از بین برنده اسهال‌های صفراوی، مربای اترج گرم‌کننده معده است.

در بیان پختنی‌ها

اسپیدباها (شورباهای بی‌ادویه) نرم‌کننده طبع، آش‌های سرکه مجفف و مرکب از هر دو مانند زیربا معتدل‌اند. لبنیات سردند، و آش‌هایی که با آب‌های معتدل پخته شده باشند مانند آب‌غوره و سماق، انار و سیب، قوه آن‌ها مثل عصاره و شیره آن چیزها، اما حلوای عسلی یاری‌دهنده گوارش و خمیری آن غلیظ و موجب بروز سدّه است.

یک جمع‌بندی:

اشاره

دانشمندان چون به تفکر و کسب دانش و خلاقیت‌های ذهنی نیازمندند از دستگاه‌های جسمی مولّد فکر و اندیشه بیشترین استفاده را می‌کنند لذا اندام‌های دیگر از تکامل و تکوین و تبادل مناسب باز می‌مانند، فکر قوی و بدن ضعیف می‌شود. جسم مادی از یک سو و روح و تفکر و خلاقیت از سوی دیگر همچون دو بال پرواز پرندگانند که لازم است هماهنگ و همسو و تقویت‌کننده یکدیگر باشند. روح و فکر سالم در بدن سالم است. اگر ناتندرستی شدید باشد پس به این قانون توجه می‌کنیم که هر ناتندرستی به دو عامل نیازمند است؛ یکی بستر و دیگر عامل غریبه و خارجی نامحسوس مانند میکروب و ویروس و غیرو.

برای جلوگیری از تشکیل بستر بیماری و مقابله با عوامل نامحسوس غریبه، فنون پیشگیری و درمان با روش‌های برانگیختن انگیزه‌ها و نیروهای غریزی نامحدود، راه‌های سلامتی و نشاط و طول عمر بحساب می‌آیند. این فنون از دوران جنینی تا نوزادی بسوی نوجوانی، جوانی تا انتهای عمر، در طب اسلامی یافت می‌شود و برنامه‌های وسیعی برای دست‌یابی به آن در دکترین طب ایرانی- اسلامی طراحی و

مجموعه پیک شفا، ج‌14، ص: 170

آزمایش شده است. فنون پیشگیری آن‌چنان حکیمانه و مدبّرانه در طب اسلامی مطرح گردیده که دست‌یابی به آن برای عموم مردم شهری و روستایی ممکن و میسر شده است. ما صاحب بهترین گنجینه‌های علم و دانش پزشکی بودیم و هستیم، تنها علامت سؤال بزرگ ما در برابر واقعیت‌های احتمالی زمان ما آن است که چرا گنج‌ها را زیر خروارها خاک مدفون کرده‌ایم؟! هنگامی که نوزاد یا جوان یا پیر ما از حالت طبیعی خارج می‌شود، ساده‌ترین نسخه‌ها بلافاصله ما را روی خط اعتدال و سلامتی باز می‌گرداند و از گرفتاری که سیستم پزشکی غربی برای مردم تهیه دیده است نجات می‌دهد. بکار بردن هر داروی شیمیایی در این مرحله جز ضرر و زیان چیزی ندارد حتی اگر نتیجه خوبی بدهد باز هم دارای عواقب نامطبوع و نادرست است؛ اما داروی طبیعی دارای عواقب و عوارض مفید می‌باشد.

بنگرید دانشمند باارزش ما بدلیل عشق و علاقه شدید به علم از بدن خود غافل شده و دچار یک سوء مزاج ساده در معده می‌شود، این همان بهم خوردن مقدار صفرا، سودا، خون یا بلغم است. فن پیشگیری بلافاصله وارد میدان شده و درمان را از مهمترین عضو تنظیم‌کننده اخلاط چهارگانه یعنی معده آغاز می‌کند. جالب است بدانید که انواع و اقسام نسخه‌ها دست ما را برای پیشگیری و علاج در هر زمان و در هر مکان باز کرده است.