شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

نام کتاب:دفتر هیجدهم پرسش ها و

پاسخ ها «احکام نگاه و پوشش

نویسنده: سيدمجتبى حسينى

فصل اول ـ نگاه به نامحرم

پرسش ۱. آيا درباره نگاه به نامحرم آيه   اى در قرآن هست؟··· ۲۵

پرسش ۲. نگاه   هاى ممنوع و حرام كدام است؟··· ۲۷

پرسش ۳. آيا نگاه حرام جزء گناهان كبيره است؟··· ۲۷

پرسش ۴. نگاه   هاى جايز و حلال كدام است؟··· ۲۸

پرسش ۵. حكم نگاه كردن به صورت نامحرم چيست؟ اگر نگاه به طور «خيره» و نه از روى قصد و غرضى باشد، باز هم اشكالى دارد؟··· ۲۸

پرسش ۶. آيا نگاه كردن به پاى زن نامحرم، از مچ به پايين جايز است؟··· ۲۹

پرسش ۷. آيا نگاه به موهاى زن نامحرم، از داخل آينه جايز است؟··· ۲۹

پرسش ۸. اگر انسان همان طور كه از ديدن باغ و گلستان لذت مى   برد، از نگاه كردن به چهره زن لذت ببرد؛ آيا اين كار حرام است و مصداق قصد لذت به حساب مى   آيد؟··· ۳۰

پرسش ۹. آيا نگاه به برجستگى   هاى بدن زن نامحرم (مانند سينه و پشت) از روى  لباس و مانتو جايز است؟··· ۳۰

پرسش ۱۰. آيا همان گونه كه نگاه مرد به زن حرام است، نگاه زن به مرد نيز حرام است؟··· ۳۰

پرسش ۱۱. حكم نگاه كردن زن به بازو و آرنج مرد نامحرم چيست؟··· ۳۱

پرسش ۱۲. آيا زنان مى   توانند به حجم بدن مرد نامحرم (مانند پشت و سينه) از روى لباس نگاه كنند؟··· ۳۱

پرسش ۱۳. حكم نگاه پيوسته به صورت استاد زن، در هنگام درس چيست؟··· ۳۱

پرسش ۱۴. استاد ما بدحجاب است و حجاب شرعى را رعايت نمى   كند و در هنگام نوشتن مطالب روى تخته سياه، دست و موهاى سر او، بيش از اندازه ظاهر مى   شود، تكليف ما چيست؟··· ۳۲

پرسش ۱۵. نگاه پيوسته دختران به چهره استاد نامحرم مرد، در كلاس درس چه حكمى دارد؟··· ۳۲

پرسش ۱۶. تكليف استادى كه به عده   اى از دختران درس مى   دهد؛ ولى نمى   تواند خود را از نگاه هوس   آلود كنترل كند، چيست؟··· ۳۳

پرسش ۱۷. در چه صورت مى   توانم به چهره، گردن و موهاى دخترى كه قصد ازدواج با او را دارم، نگاه كنم؟··· ۳۳

پرسش ۱۸. مى   خواهم با دخترى ازدواج كنم آيا م ى   توانم، به طور پنهانى به موها و گردن او نگاه كنم يا اينكه در اين نگاه رضايت و اجازه او شرط است؟··· ۳۴

پرسش ۱۹. شخصى قصد ازدواج دارد؛ آيا مى   تواند بدون قصد لذت به چهره و موهاى خانم   ها (مثلاً در خيابان) نگاه كند تا كسى را بپسندد و بعد از او خواستگارى كند؟· ·· ۳۴

پرسش ۲۰. آيا نگاه به بدن نامزد خود كه هنوز نامحرم است ـ ولى محرم شدن قطعى است ـ جايز است؟··· ۳۴

پرسش ۲۱. با توجه به اينكه كلاس   هاى دانشجويان دختر و پسر با هم برگزار مى   شود، و ناخودآگاه و بدون قصد لذت چشم انسان به دختران نامحرم مى   افتد؛ حكم آن چيست؟ ··· ۳۵

پرسش ۲۲. با وضعى كه زنان بيرون مى   آيند و ما نيز مجبوريم به كوچه و خيابان برويم و چشم   مان به آنان مى   افتد، تكليف چيست؟··· ۳۵

پرسش ۲۳. نگاه به زنان نامحرم ـ به ويژه فاميل و آشنا ـ بدون قصد لذت و تنها از روى علاقه و محبت (مثلاً به چشم خواهرى) باشد، چه حكمى دارد؟··· ۳۵

پرسش ۲۴. زن و مرد محرم تا چه اندازه مى   توانند به بدن يكديگر نگاه كنند؟··· ۳۶

پرسش ۲۵. نگاه مرد به بدن مرد و زن به بدن زن، تا چه حدودى جايز است؟··· ۳۶

پرسش ۲۶. نگاه كردن به موهاى زنان بدحجاب ـ كه هيچ گونه امر و نهى در آنان تأثير ندارد ـ چگونه است؟··· ۳۷

پرسش ۲۷. در بعضى از مناطق ايران، زنان روستانشينى هستند كه نوعا خود را نمى   پوشانند؛ آيا مى   توان بدون قصد لذت به آنها ن گاه كرد؟··· ۳۷

پرسش ۲۸. آيا نگاه به مو و بدن زنان اهل تسنن جايز است؟··· ۳۸

پرسش ۲۹. حكم نگاه كردن به زنان مسلمان كه در كشورهاى خارجى فاقد حجاب و پوشش اسلامى   اند، چگونه است؟··· ۳۸

پرسش ۳۰. آيا نگاه كردن به زن غيرمسلمان كه پوششى ندارد، جايز است؟··· ۳۹

پرسش ۳۱. آيا نگاه كردن به مو، گردن و دست   هاى زن كهنسال جايز است؟··· ۳۹

پرسش ۳۲. حكم نگاه به زنان كهنسالى كه چهره و موهاى خود را آرايش و تزيين كرده   اند، چيست؟··· ۳۹

پرسش ۳۳. آيا پسر بچه مميز، مى   تواند به مو و بدن نامحرم نگاه كند؟··· ۳۹

پرسش ۳۴. حكم نگاه به زيورآلات زن نامحرم از روى لباس چيست؟··· ۴۰

پرسش ۳۵. نگاه كردن مردان به حلقه ازدواج يا انگشتر عقيق خانم   ها چه حكمى دارد؟··· ۴۰

پرسش ۳۶. آيا ديدن ورزش فوتبال، كشتى و مانند آن، كه مردان با شورت و زيرپوش بازى مى   كنند، از نزديك براى زنان جايز است؟··· ۴۱

پرسش ۳۷. حكم تماشاى كشتى   گيران و ساير ورزشكاران با بدن نيمه برهنه از تلويزيون براى بانوان چگونه است؟··· ۴۲

پرسش ۳۸. آيا نگاه كردن به مو و بدن دختر نابالغ جايز است؟··· ۴۲

پرسش ۳۹. از دخترانى كه كوچك و با چادر مى   باشند خوشم مى   آيد، چون معنويت خاصى دارند؛ آ يا نگاه كردن به آنها اشكال دارد؟··· ۴۳

پرسش ۴۰. حكم نگاه زن به بدن پسر بچه مميز (به جز عورت او) چيست؟··· ۴۳

پرسش ۴۱. نگاه كردن به عورت بچه چه حكمى دارد؟··· ۴۴

فصل دوم ـ عكس و فيلم نامحرم

پرسش ۴۲. نگاه مرد به عكس و فيلم بى   حجاب زن ناشناس، چه حكمى دارد؟· ·· ۴۵

پرسش ۴۳. آيا مرد مى   تواند براى آگاهى از خصوصيات جسمى و زيبايى دخترى كه مى   خواهد با او ازدواج كند، عكس يا فيلم او را مشاهده كند؟ در صورتى كه دختر، فاميل و آشنا باشد، چه حكمى دارد؟··· ۴۵

پرسش ۴۴. نگاه كردن به عكس و فيلمهاى زنان فاميل و آشنا كه در آن بدون حجاب مشاهده مى   شوند، چگونه است؟··· ۴۶

پرسش ۴۵. نگاه به عكس و فيلم برخى از فاميل   ها و آشنايان كه از نظر حجاب بى   بند و بار و بى   باك هستند، حكمش چيست؟··· ۴۶

پرسش ۴۶. حكم مشاهده و فيلم زنان فاميل كه از دنيا رفته   اند، چيست؟··· ۴۷

پرسش ۴۷. اخيرا از بازيگران زن پوسترهايى تهيه شده است. برخى از آنان موهاى خود را بيرون انداخته   اند و بعضى ديگر لباس   هاى تنگ و اندام   نما پوشيده و عكس انداخته   اند، در اين مورد حكم چگونه است؟··· ۴۷

پرسش ۴۸. نگاه كردن به عكس بدون حجاب دختربچه   هاى مميز، چگونه است؟··· ۴۷

پرسش ۴۹. ديدن عكس دوران كودكى زنان نامحرم، در صورتى كه پوشش كافى نداشته باشند، چه حكمى دارد؟··· ۴۸

پرسش ۵۰. نگاه به فيلم   هاى ايرانى و خارجى كه در آنها حجاب رعايت نمى   شود و از صدا و سيما پخش مى   شوند، چه حكمى دارد؟··· ۴۸

پرسش ۵۱. نگاه به فيلم   هاى مجاز داخلى و خارجى كه به وسيله وزارت ارشاد اجازه داده شده است، چه حكمى دارد؟··· ۴۸

پرسش ۵۲. حكم تماشاى زن بى   حجاب در رسانه   هاى تصويرى به صورت زنده و غير زنده چيست؟··· ۴۹

پرسش ۵۳. آيا نگاه به فيلم با نگاه به عكس زن نامحرم بى   حجاب، تف اوت دارد؟··· ۵۰

پرسش ۵۴. آيا در چت با نامحرم در اينترنت، مى   توان به چهره بى   حجاب او كه از دوربين كامپيوترى مشاهده مى   شود، نگاه كرد؟··· ۵۰

پرسش ۵۵. نگاه به فيلم   هاى مبتذل كه بيشتر زنان غير مسلمان در آن بازى مى   كنند ـ در صورتى كه موجب تحريك انسان نشود ـ چه حكمى دارد؟··· ۵۱

پرسش ۵۶. نگاه كردن به عكس   هاى عريان و برهنه زنان و مردان غيرمسلمان چه حكمى دارد؟··· ۵۱

پرسش ۵۷. آيا به منظور جذب جوانان و نرفتن آنان به سمت برنامه   هاى مبتذل ماهواره   اى، جايز است كمى در پخش فيلم   هاى رسانه   هاى داخلى تساهل ورزيد؟··· ۵۲

پرسش ۵۸. نگاه كردن به عكس   هاى عريان موجود در كتاب   هاى پزشكى كه آموزش آن براى دانشجويان ضرورى است، چه حكمى دارد؟··· ۵۲

پرسش ۵۹. ديدن فيلم   هاى آموزشى (غير ضرورى) يا جست   وجوى اينترنتى كه شامل برخى صحنه   هاى مهيج است، چه حكمى دارد؟··· ۵۲

پرسش ۶۰. حكم نگاه به فيلم   هاى روش آموزش جنسى چيست؟··· ۵۳

پرسش ۶۱. آيا زن و شوهر براى تحريك جنسى، مى   توانند به فيلمهاى سكس و مبتذل نگاه كنند؟··· ۵۳

پرسش ۶۲. اگر شوهر اصرار زياد كند بر اينكه با او فيلم مبتذل نگاه كنم، تكليف چيست؟··· ۵۴

پرسش ۶۳. آيا در مشاهده فيلم   هاى شهوت   انگيز، بين فرد متأهل و مجرد تفاوتى دارد؟··· ۵۴

پرسش ۶۴. ديدن فيلم   هاى مبتذل به منظور سانسور كردن آن، چه حكمى دارد؟··· ۵۵

پرسش ۶۵. اگر با مشاهده فيلم   هاى شهوت   انگيز، مقدارى از شهوت انسان فروكش كند و در جلوگيرى از ارتكاب حرام مؤثر باشد، چه حكمى دارد؟ آيا مشاهده آن به اين منظور جايز است؟··· ۵۵

پرسش ۶۶. نظر مراجع بزرگوار تقليد را درباره مشاهده برنامه   هاى ماهواره بيان كنيد؟··· ۵۶

پرسش ۶۷. حكم خريد و فروش آنتن ماهواره چيست؟··· ۵۷

پرسش ۶۸. در صورتى كه فروشنده آنتن ماهواره، بداند كه خريدار آن را به منظور استفاده حرام تهيه مى   كند، حكم اين معامله چيست؟··· ۵۸

پرسش ۶۹. ظهور فيلمهاى عكاسى و ميكس به وسيله مرد، چه حكمى دارد؟··· ۵۹

پرسش ۷۰. حكم گرفتن عكس بدون حجاب كه ظاهر كننده آن مرد نامحرم مى   باشد، چگونه است؟··· ۶۰

پرسش ۷۱. در حالى كه مى   دانيم مردان فاميل و آشنا فيلم ما را مشاهده مى   كنند، آيا بر ما (زنان) جايز است، بدون حجاب در مقابل فيلم   بردار ظاهر شويم؟··· ۶۰

پرسش ۷۲. آيا جايز است زن در جشن   هاى عروسى، بدون اجازه شوهرش عكس بيندازد؟··· ۶۰

پرسش ۷۳. حكم استفاده از اينترنت را بيان كنيد.··· ۶۱

پرسش ۷۴. در مراجعه به سايت   هاى اينترنتى خارجى، با موارد خلاف شرع زياد مواجه مى   شويم. با اينكه در مسير تحقيقات و ارتباط با تكنولوژى روز به استفاده از امكانات اينترنتى ناچار هستيم، تكليف چيست؟··· ۶۱

پرسش ۷۵. حكم شغل كافى   نت چيست؛ با توجه به اينكه اينترنت كاربردهاى مختلف اعم از حلال و حرام دارد و به رغم كنترل، ممكن است عده   اى به طور پنهانى بر روى برخى سايت   هاى غير مجاز بروند؟··· ۶۱

فصل سوم ـ گفت و گوى نامحرم

پرسش ۷۶. آيا صحبت كردن زن با مرد نامحرم كه به نيت خير و يا براى درس باشد، اشكال دارد؟··· ۶۳

پرسش ۷۷. آيا صحبت كردن با كسى كه قصد داريم در آينده با او ازدواج كنيم، گناه است؟··· ۶۳

پرسش ۷۸. چت ( Chat ) در اينترنت به صورت گفتارى و يا نوشتارى با جنس مخالف ـ با اين شرط كه از حدود شرعى خارج نشويم (مثلاً براى تبادل نظر) ـ چه حكمى دارد؟··· ۶۴

پرسش ۷۹. چت كردن با جنس مخالف و رد و بدل كردن صحبت   هاى معمولى، چه حكمى دارد؟··· ۶۴

پرسش ۸۰. حكم چت كردن با شخصى را كه از جنسيت او بى   اطلاعيم، بفرماييد؟··· ۶۴

پرسش ۸۱. چت كردن با اشخاص مختلف، به انگيزه پيدا كردن فرد مورد نظر براى ازدواج با او، چه حكمى دارد؟··· ۶۵

پرسش ۸۲. چت كردن با زنان غير مسلمان و انجام صحبت   هاى تحريك   آميز با آنان، چه حكمى دارد؟··· ۶۵

پرسش ۸۳. آيا خواندن داستان   هاى تحريك كننده جنسى اشكال دارد؟··· ۶۵

پرسش ۸۴. برخى از زنان هنگام صحبت كردن، با آب و تاب و صداى نازك سخن مى   گويند؛ آيا مرد نامحرم مى   تواند به سخنان او گوش دهد و با او صحبت كند؟··· ۶۵

پرسش ۸۵. آيا زن در هنگام صحبت كردن با مرد نامحرم، حتما بايد صداى خود را تغيير دهد و مردانه صحبت كند؟··· ۶۶

پرسش ۸۶. آيا سلام كردن مرد به زن نامحرم و زن به مرد نامحرم، جايز است؟··· ۶۶

پرسش ۸۷. نامه   نگارى با نامحرم و طرح مسائل شهوانى از طريق ايميل و يا چت، چه حكمى دارد؟··· ۶۶

پرسش ۸۸. آيا در گفت   وگوى زن و مرد نامحرم، فرقى بين گفت   وگوى مستقيم و از راه دور (مانند اينترنت و تلفن) هست؟··· ۶۷

پرسش ۸۹. شوخى كردن با نامحرم چه حكمى دارد؟··· ۶۷

پرسش ۹۰. آيا شوخى كردن با محارم خود جايز است؟··· ۶۷

پرسش ۹۱. آيا تقليد صداى مردان به وسيله زن و برعكس جايز است؟··· ۶۷

فصل چهارم ـ ارتباط دختر و پسر

پرسش ۹۲. آيا در محيط دانشگاهى اختلاط بين پسران و دختران، اشكالى دارد؟··· ۶۹

پرسش ۹۳. برگزارى جشنها و مراسم در دانشگاه كه در آن دختر و پسرها مختلط اند، چه حكمى دارد؟··· ۶۹

پرسش ۹۴. در يك تشكل مذهبى فعاليت دارم كه دختران و پسران در آن مختلط هستند! در بعضى مواقع احساس مى   كنم كه ممكن است به گناه بيفتم، تكليف چيست؟··· ۷۰

پرسش ۹۵. آيا دانشجويان دختر و پسر مى   توانند به طور مشترك، به اردوهاى تفريحى و سياحتى مسافرت كنند؟· ·· ۷۰

پرسش ۹۶. آيا نشستن بر سر سفرهاى كه نامحرم وجود دارد، حرام است؟··· ۷۱

پرسش ۹۷. آيا كار خانم   ها در ادارات كه با نامحرم روبه   رو مى   شوند و گفت   وگو مى   كنند، اشكال دارد؟··· ۷۱

پرسش ۹۸. آيا خلوت كردن دو نفر نامحرم در يك مكان جايز است؟ به طور مثال آيا دختر و پسرى كه مى   خواهند با يكديگر ازدواج كنند، مى   توانند در اتاق دربسته و خلوت با يكديگر در مورد مسائل آينده صحبت كنند؟··· ۷۱

پرسش ۹۹. تنها بودن زن و مرد نامحرم در برخى مكان   هاى عمومى (مانند كتابخانه   ها و وسايل نقليه) چه حكمى دارد؟··· ۷۲

پرسش ۱۰۰. آيا ارتباط صميمى بين دختر و پسر در هنگام همكارى و يا ميهمانى، اشكال دارد؟··· ۷۳

پرسش ۱۰۱. كار كردن در محيطى كه يك مرد و زن وجود دارد و گاهى در بسته و باز مى   شود، چه حكمى دارد؟··· ۷۳

پرسش ۱۰۲. آيا براى تدريس خصوصى در منزل، مى   توان براى دانش   آموزان دختر، معلم مرد و براى پسر معلم زن استخدام كرد؛ در حالى كه هر دو در اتاق بسر مى   برند و كس ديگرى در آنجا نيست؟··· ۷۴

پرسش ۱۰۳. معاشرت با دختر عمو در حد استادى و تقويت درس، چه حكمى دارد؟··· ۷۴

پرسش ۱۰۴. آيا اختلاط زن و مرد نامحرم به منظور نمايش تئاتر و بازيگرى ـ كه گاهى با مكالمات عاشقانه و مهيج شهوت همراه مى   باشد ـ جايز است؟··· ۷۵

پرسش ۱۰۵. آيا بازى افراد در نمايش و فيلم   ها در نقش زن و شوهر و يا خواهر و برادر و... جايز است؟··· ۷۵

پرسش ۱۰۶. اظهار دوستى به جنس مخالف در اين حد كه بگويد من تو را دوست دارم، چه حكمى دارد؟··· ۷۵

پرسش ۱۰۷. عشق ورزيدن به شخصيت   هاى معنوى و دينى جنس مخالف و دوست داشتن آنها از روى محبت الهى چه حكمى دارد؟··· ۷۶

پرسش ۱۰۸. گاهى در بازار، نمايشگاه و وسايل نقليه، زن و مرد به يكديگر برخورد مى   كند، در اينجا تكليف چيست؟··· ۷۶

پرسش ۱۰۹. آيا تماس   هاى جنسى با نامحرم ـ غير از دخول ـ حكم زنا را دارد؟··· ۷۶

پرسش ۱۱۰. حكم دقيق مصافحه و دست دادن با زن نامحرم ـ به ويژه فاميل مثل دختر خاله، دختر عمو و... ـ چيست؟··· ۷۷

پرسش ۱۱۱. اگر در منطقه   اى رسم بر اين باشد كه هنگام برخورد با يكديگر مصافحه مى   كنند (حتى زنان با مردان) و ترك اين كار، اهانت و اسائه ادب نسبت به طرف مقابل محسوب مى   شود؛ حكم دست دادن زن و مرد با اين فرض چيست؟··· ۷۷

پرسش ۱۱۲. دست دادن با زن نامحرم به وسيله دستكش و مانند آن، چه حكمى دارد؟··· ۷۷

پرسش ۱۱۳. آيا دست دادن با زنان كهنسال نامحرم ـ كه دست خود را براى مصافحه دراز مى   كنند ـ گناه است؟··· ۷۸

پرسش ۱۱۴. آيا مى   توان با زنان محرم دست داد؟··· ۷۸

پرسش ۱۱۵. دست دادن با زنان غير مسلمان چه حكمى دارد؟··· ۷۹

پرسش ۱۱۶. آيا دست دادن با دختران نابالغ جايز است؟··· ۷۹

پرسش ۱۱۷. آيا بوسيدن و بغل كردن دختر بچه جايز است؟··· ۷۹

پرسش ۱۱۸. آيا بوسيدن محارم خود جايز است؟··· ۸۰

پرسش ۱۱۹. پرستار براى گرفتن نبض و فشار خون و... بايد به بدن زن نامحرم نگاه كند و به بدن او دست بزند، تكليف چيست؟··· ۸۰

پرسش ۱۲۰. آمپول زدن زن به وسيله نامحرم چگونه است؟··· ۸۱

پرسش ۱۲۱. رجوع بيمار به دندان   پزشك نامحرم، چه حكمى دارد؟··· ۸۱

پرسش ۱۲۲. در صورتى كه پزشك زن هم وجود دارد؛ ولى احتمال مى   رود كه متخصص مرد بيمارى را بهتر تشخيص دهد، تكليف چيست؟··· ۸۲

پرسش ۱۲۳. تماس با بدن نامحرم، براى نجات او چه حكمى دارد؟··· ۸۲

پرسش ۱۲۴. در هنگام آموزش، دست مربى به دست و بدن من مى   خورد، اين چه حكمى دارد؟··· ۸۲

فصل پنجم ـ پوشش و حجاب

پرسش ۱۲۵. درباره حجاب و دليل وجوب آن توضيح دهيد.··· ۸۳

پرسش ۱۲۶. در مورد فلسفه حجاب، حدود، كيفيت و رنگ پوشش بانوان توضيح دهيد.··· ۸۴

پرسش ۱۲۷. پوشش بدن براى زنان بايد چگونه باشد؟··· ۸۸

پرسش ۱۲۸. آيا زير چانه نيز بايد از نامحرم پوشانده شود؟··· ۸۹

پرسش ۱۲۹. آيا بر زن لازم است در مقابل بچه نابالغ خود را بپوشاند؟··· ۸۹

پرسش ۱۳۰. از چه زمانى بر دختر رعايت حجاب واجب مى   شود؟··· ۹۰

پرسش ۱۳۱. پدرم اصرار دارد كه من بيش از حد معمول حجابم را رعايت كنم، چه كنم؟··· ۹۰

پرسش ۱۳۲. آيا پوشاندن پشت و روى پا در مقابل نامحرم واجب است؟··· ۹۱

پرسش ۱۳۳. زنى كه مى   داند به جهت چهره زيبايش، مردان نامحرم به او نگاه مى   كنند، چه وظيفه   اى دارد؟ آيا پوشاندن آن واجب است؟··· ۹۲

پرسش ۱۳۴. چرا پوشش بانوان مشكى است؛ با اينكه پوشيدن لباس مشكى در اسلام مكروه است؟··· ۹۲

پرسش ۱۳۵. چادر بهتر است يا مانتو؟··· ۹۳

پرسش ۱۳۶. آيا عدم پوشش دختر دايى، دختر عمه، دختر خاله و دختر عمو ـ كه تأثيرى در من ندارد ـ گناه است؟··· ۹۳

پرسش ۱۳۷. آيا دختران مى   توانند با لباس آستين حلقه   اى، در برابر پدر و يا برادرشان ظ اهر شوند؟··· ۹۳

پرسش ۱۳۸. آيا لازم است حجاب را براى توريست   ها الزامى كنيم؟··· ۹۴

پرسش ۱۳۹. آيا حفظ حجاب در سفر به كشورهاى غير مسلمان واجب است؟··· ۹۴

پرسش ۱۴۰. اگر موى زنى به طور غير عمد بيرون باشد و يا به طور سهوى چادر كنار برود، آيا گناه كرده است؟··· ۹۴

پرسش ۱۴۱. رفتن بدون حجاب به حياط منزلى كه ساختمان   هاى بلند بر آن مشرف است، چه حكمى دارد؟··· ۹۵

پرسش ۱۴۲. آيا پوشيدن چادر و لباس   هايى با رنگ روشن در ميهمانى   ها و در برابر نامحرم ـ نه به قصد جذب نگاه مرد نامحرم ـ حرام است؟··· ۹۵

پرسش ۱۴۳. پوشيدن جوراب نازك چه حكمى دارد؟··· ۹۶

پرسش ۱۴۴. پوشيدن مانتوهايى كه برجستگى   هاى بدن (مانند سينه و پشت) را نمايان مى   كند، چگونه است؟··· ۹۶

پرسش ۱۴۵. پوشيدن لباس   هاى تنگ و تحريك كننده ـ كه برجستگى   هاى بدن زن در آن پيدا است ـ چه حكمى دارد؟··· ۹۶

پرسش ۱۴۶. مشخص شدن حجم موى زن از زير چادر چه حكمى دارد؟··· ۹۷

پرسش ۱۴۷. آيا استفاده از كلاه گيس به جاى روسرى كفايت مى   كند؟··· ۹۷

پرسش ۱۴۸. آيا براى رفتن به خارج از كشور، مى   توانيم با كلاه گيس نزد مرد نامحرم عكس بيندازيم؟··· ۹۷

پرسش ۱۴۹. آيا در بازيگرى و تئاتر خانم   ها مى   توانند به جاى روسرى از كلاه گيس استفاده كرد؟··· ۹۸

پرسش ۱۵۰. آيا نگاه شوهر به كلاه گيس همسرش كه از موى زنان نامحرم درست شده، جايز است؟··· ۹۸

پرسش ۱۵۱. آيا پوشيدن كفش   هاى صدادار براى بانوان اشكال دارد؟··· ۹۸

پرسش ۱۵۲. حكم پوشيدن لباس ابريشم براى زن و مرد چيست؟··· ۹۹

پرسش ۱۵۳. آيا پوشيدن لباسى كه آستر آن ابريشم است، براى مرد جايز است؟··· ۹۹

پرسش ۱۵۴. حكم خريدن و پوشيدن كروات براى داماد چيست؟··· ۹۹

پرسش ۱۵۵. پوشيدن پيراهن آستين كوتاه توسط مردان در مقابل زن نامحرم، چه حكمى دارد؟··· ۱۰۰

پرسش ۱۵۶. آيا پوشيدن لباس   هاى جذاب و رنگارنگ در برابر نامحرم، براى مردان جايز است؟··· ۱۰۰

فصل ششم ـ آرايش و زيورآلات

پرسش ۱۵۷. آيا براى زن جايز است كه عطر بزند و از منزل بيرون رود؟··· ۱۰۱

پرسش ۱۵۸. استفاده از مواد نرم كننده كه لباس را كمى خوشبو و لطيف مى   كند، براى بانوان چه حكمى دارد؟ آيا بيرون مى   توانند بروند؟··· ۱۰۱

پرسش ۱۵۹. استفاده از كرم   هاى چرب كننده و ضد آفتاب، بر روى دست و صورت چه حكمى دارد؟··· ۱۰۱

پرسش ۱۶۰. آيا زن بايد چهره آرايش كرده خود را از نامحرم بپوشاند؟··· ۱۰۲

پرسش ۱۶۱. آرايش دختران و برداشتن موهاى صورت براى دختران چه حكمى دارد؟··· ۱۰۲

پرسش ۱۶۲. آرايش كردن براى محارم، چه حكمى دارد؟··· ۱۰۲

پرسش ۱۶۳. اگر برداشتن ابروها زينت به حساب آيد، بايد تمام صورت را پوشاند؟··· ۱۰۳

پرسش ۱۶۴. آيا رنگ كردن ابرو زينت بوده و پوشاندن آن از نامحرم واجب است؟··· ۱۰۳

پرسش ۱۶۵. آيا سرمه چشم از زينت   هايى است كه بايد پوشيده شود؟··· ۱۰۴

پرسش ۱۶۶. آيا گريم زن جزء آرايش محسوب مى   شود و بايد از نامحرم پوشاند؟··· ۱۰۴

پرسش ۱۶۷. آيا گريم زن توسط نامحرم جهت فيلم سازى و بازيگرى جايز است؟··· ۱۰۵

پرسش ۱۶۸. اگر در جايى شك پيدا شود كه چيزى از موارد زينت است يا نه، تكليف چيست؟ آيا بايد آن را پوشاند؟··· ۱۰۵

پرسش ۱۶۹. حكم پوشش انگشتر طلا و حلقه ازدواج بانوان، در صورتى كه در معرض ديد نامحرم باشد، چگونه است؟··· ۱۰۶

پرسش ۱۷۰. گذاشتن لنز آرايشى براى بانوان چه حكمى دارد؟··· ۱۰۶

فصل هفتم ـ پوشش در نماز

پرسش ۱۷۱. اگر در اتاق، مرد نامحرم باشد؛ آيا پوشاندن روى پا هنگام نماز واجب است؟··· ۱۰۷

پرسش ۱۷۲. آيا نماز خواندن با چادر بدن نما، صحيح است؟··· ۱۰۷

پرسش ۱۷۳. نماز خواندن با مانتو و روسرى چه حكمى دارد؟··· ۱۰۸

پرسش ۱۷۴. نماز خواندن زن با بلوز و شلوار چه حكمى دارد؟··· ۱۰۸

پرسش ۱۷۵. آيا پوشاندن برجستگى   هاى بدن هنگام نماز در برابر نامحرم واجب است؟ اگر نپوشاند؛ آيا نمازش باطل مى   شود؟··· ۱۰۸

پرسش ۱۷۶. زنى كه آرايش كرده و زيورآلات دارد؛ آيا بايد در هنگام نماز چهره خود را بپوشاند؟··· ۱۰۹

پرسش ۱۷۷. آيا بايد در مساجد و نمازخانه   ها، در حال نماز و يا روضه   خوانى و سخنرانى، پرده   اى بين زن و مرد باشد؟··· ۱۰۹

فصل هشتم ـ لباس جنس مخالف

پرسش ۱۷۸. پوشيدن لباس زنانه براى مردان و بالعكس چه حكمى دارد؟··· ۱۱۱

پرسش ۱۷۹. لباس مشترك بين زن و مرد، چگونه مشخص مى   شود؟··· ۱۱۲

پرسش ۱۸۰. پوشيدن لباس زنانه به وسيله مردان و بر عكس، براى بازى در تئاتر و سينما چه حكمى دارد؟··· ۱۱۲

پرسش ۱۸۱. حكم پوشيدن لباس شهرت را بيان كنيد؟··· ۱۱۳

پرسش ۱۸۲. آيا در حرمت پوشيدن لباس جنس مخالف، بين لباس زير و غير آن فرقى وجود دارد؟··· ۱۱۴

پرسش ۱۸۳. گاهى به مدت كوتاهى و به طور موقت لباس شوهر را در منزل مى   پوشم، آيا اين كار جايز است؟··· ۱۱۵

پرسش ۱۸۴. فروش لباس   هاى زير زنانه به وسيله مردان، چه حكمى دارد؟··· ۱۱۵

مقدمه صحيفه

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

(۱) حَدَّثَنَا السَّيِّدُ الْأَجَلُّ، نَجْمُ الدِّينِ، بَهَاءُ الشَّرَفِ، أَبُو الْحَسَنِ:

مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَرَ بْنِ يَحْيَى الْعَلَوِيٌّ الْحُسَيْنِيٌّ - رَحِمَهُ اللَّهُ-.

(۲) قَالَ: أَخْبَرَنَا الشَّيْخُ السَّعِيدُ، أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ شَهْرَيَارَ، الْخَازِنُ لِخِزَانَةِ مَوْلانَا أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ - عَلَيْهِ السَّلامُ - فِى شَهْرِ رَبِيعٍ الْأَوَّلِ مِنْ سَنَةِ سِتَّ عَشْرَةَ وَ خَمْسِمِائَةٍ قِرَاءَةً عَلَيْهِ وَ أَنَا أَسْمَعُ.

(۳) قَالَ: سَمِعْتُهَا عَنِ الشَّيْخِ الصَّدُوقِ، أَبِى مَنْصُورٍ: مُحَمَّدِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ عَبْدِ الْعَزِيزِ الْعُكْبَرِيِّ الْمُعَدِّلِ - رَحِمَهُ اللَّهُ - عَنْ أَبِى الْمُفَضَّلِ: مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُطَّلِبِ الشَّيْبَانِيِّ

(۴) قَالَ: حَدَّثَنَا الشَّرِيفُ، أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ - عَلَيْهِمُ السَّلامُ -

(۵) قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ بْنِ خَطَّابٍ الزَّيَّاتُ سَنَةَ خَمْسٍ وَ سِتِّينَ وَ مِائَتَيْنِ

(۶) قَالَ: حَدَّثَنِى خَالِى: عَلِيُّ بْنُ النُّعْمَانِ الْأَعْلَمُ

(۷) قَالَ: حَدَّثَنِى عُمَيْرُ بْنُ مُتَوَكِّلٍ الثَّقَفِيُّ الْبَلْخِيُّ عَنْ أَبِيهِ: مُتَوَكِّلِ بْنِ هَارُونَ.

(۸) قَالَ: لَقِيتُ يَحْيَى بْنَ زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ - عَلَيْهِ السَّلامُ - وَ هُوَ مُتَوَجِّهٌ إِلَى خُرَاسَانَ بَعْدَ قَتْلِ أَبِيهِ فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ

(۹) فَقَالَ لِى: مِنْ أَيْنَ أَقْبَلْتَ قُلْتُ: مِنَ الْحَجِّ

(۱۰) فَسَأَلَنِى عَنْ أَهْلِهِ وَ بَنِى عَمِّهِ بِالْمَدِينَةِ وَ أَحْفَى السُّؤَالَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ - عَلَيْهِ السَّلامُ - فَأ خْبَرْتُهُ بِخَبَرِهِ وَ خَبَرِهِمْ وَ حُزْنِهِمْ عَلَى أَبِيهِ زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ - عَلَيْهِ السَّلامُ -

(۱۱) فَقَالَ لِى: قَدْ كَانَ عَمِّى مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ - عَلَيْهِ السَّلامُ - أَشَارَ عَلَى أَبِى بِتَرْكِ الْخُرُوجِ وَ عَرَّفَهُ إِنْ هُوَ خَرَجَ وَ فَارَقَ الْمَدِينَةَ مَا يَكُونُ إِلَيْهِ مَصيرُ أَمْرِهِ فَهَلْ لَقِيتَ ابْنَ عَمِّى جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ - عَلَيْهِ السَّلامُ -؟ قُلْتُ: نَعَمْ.

(۱۲) قَالَ: فَهَلْ سَمِعْتَهُ يَذْكُرُ شَيْئا مِنْ أَمْرِى؟ قُلْتُ: نَعَمْ.

(۱۳) قَالَ: بِمَ ذَكَرَنِى؟ خَبِّرْنِى، قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا أُحِبُّ أَنْ أَسْتَقْبِلَكَ بِمَا سَمِعْتُهُ مِنْهُ.

(۱۴) فَقَالَ: أَ بِالْمَوْتِ تُخَوِّفُنِى؟ هَاتِ مَا سَمِعْتَهُ، فَقُلْتُ: سَمِعْتُهُ يَقُولُ: إِنَّكَ تُقْتَلُ وَ تُصْلَبُ كَمَا قُتِلَ أَبُوكَ وَ صُلِبَ

(۱۵) فَتَغَيَّرَ وَجْهُهُ وَ قَالَ: يَمْحُوا اللّهُ ما يَشاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتابِ ۱۳: ۳۹، يَا مُتَوَكِّلُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَيَّدَ هَذَا الْأَمْرَ بِنَا وَ جَعَلَ لَنَا الْعِلْمَ وَ السَّيْفَ فَجُمِعَا لَنَا وَ خُصَّ بَنُو عَمِّنَا بِالْعِلْمِ وَحْدَهُ.

(۱۶) فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاءَكَ إِنِّى رَأَيْتُ النَّاسَ إِلَى ابْنِ عَمِّكَ جَعْفَرٍ - عَلَيْهِ السَّلامُ - أَمْيَلَ مِنْهُمْ إِلَيْكَ وَ إِلَى أَبِيكَ

(۱۷) فَقَالَ: إِنَّ عَمِّى مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ وَ ابْنَهُ جَعْفَرا - عَلَيْهِمَا السَّلامُ - دَعَوَا النَّاسَ إِلَى الْحَيَاةِ وَ نَحْنُ دَعَوْنَاهُمْ إِلَى الْمَوْتِ

(۱۸) فَقُلْتُ: يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَ هُمْ أَعْلَمُ أَمْ أَنْتُمْ؟ فَأَطْرَقَ إِلَى الْأَرْضِ مَلِيّا ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ وَ قَالَ: كُلُّنَا لَهُ عِلْمٌ غَيْرَ أَنَّهُمْ يَعْلَمُونَ كُلَّ مَا نَعْلَمُ، وَ لا نَعْلَمُ كُلَّ مَا يَعْلَمُونَ

(۱۹) ثُمَّ قَالَ لِى: أَ كَتَبْتَ مِنِ ابْنِ عَمِّى شَيْئا؟ قُلْتُ: نَعَمْ

(۲۰) قَالَ: أَرِنِيهِ فَأَخْرَجْتُ إِلَيْهِ وُجُوها مِنَ الْعِلْمِ وَ أَخْرَجْتُ لَهُ دُعَاءً أَمْلاهُ عَلَيَّ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ - وَ حَدَّثَنِى أَنَّ أَبَاهُ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ - عَلَيْهِمَا السَّلامُ - أَمْلاهُ عَلَيْهِ وَ أَخْبَرَهُ أَنَّهُ مِنْ دُعَاءِ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ - عَلَيْهِمَا السَّلامُ - مِنْ دُعَاءِ الصَّحِيفَةِ الْكَامِلَةِ

(۲۱) فَنَظَرَ فِيهِ يَحْيَى حَتَّى أَتَى عَلَى آخِرِهِ، وَ قَالَ لِى: أَ تَأْذَنُ فِى نَسْخِهِ؟ فَقُلْتُ: يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَ تَسْتَأْذِنُ فِيمَا هُوَ عَنْكُمْ؟

(۲۲) فَقَالَ:

أَمَا لَأُخْرِجَنَّ إِلَيْكَ صَحِيفَةً مِنَ الدُّعَاءِ الْكَامِلِ مِمَّا حَفِظَهُ أَبِى عَنْ أَبِيهِ وَ إِنَّ أَبِى أَوْصَانِى بِصَوْنِهَا وَ مَنْعِهَا غَيْرَ أَهْلِهَا.

(۲۳) قَالَ عُمَيْرٌ:

قَالَ أَبِى: فَقُمْتُ إِلَيْهِ فَقَبَّلْتُ رَأْسَهُ، وَ قُلْتُ لَهُ: وَ اللَّهِ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ إِنِّى لَأَدِينُ اللَّهَ بِحُبِّكُمْ وَ طَاعَتِكُمْ، وَ إِنِّى لَأَرْجُو أَنْ يُسْعِدَنِى فِى حَيَاتِى وَ مَمَاتِى بِوَلايَتِكُمْ

(۲۴) فَرَمَى صَحِيفَتِىَ الَّتِى دَفَعْتُهَا إِلَيْهِ إِلَى غُلامٍ كَانَ مَعَهُ وَ قَالَ: اكْتُبْ هَذَا الدُّعَاءَ بِخَطٍّ بَيِّنٍ حَسَنٍ وَ اعْرِضْهُ عَلَيَّ لَعَلِّى أَحْفَظُهُ فَإِنِّى كُنْتُ أَطْلُبُهُ مِنْ جَعْفَرٍ - حَفِظَهُ اللَّهُ - فَيَمْنَعُنِيهِ.

(۲۵) قَالَ مُتَوَكِّلٌ فَنَدِمْتُ عَلَى مَا فَعَلْتُ وَ لَمْ أَدْرِ مَا أَصْنَعُ، وَ لَمْ يَكُنْ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ - تَقَدَّمَ إِلَيَّ أَلا أَدْفَعَهُ إِلَى أَحَدٍ.

(۲۶) ثُمَّ دَعَا بِعَيْبَةٍ فَاسْتَخْرَجَ مِنْهَا صَحِيفَةً مُقْفَلَةً مَخْتُومَةً فَنَظَرَ إِلَى الْخَاتَمِ وَ قَبَّلَهُ وَ بَكَى، ثُمَّ فَضَّهُ وَ فَتَحَ الْقُفْلَ، ثُمَّ نَشَرَ الصَّحِيفَةَ وَ وَضَعَهَا عَلَى عَيْنِهِ وَ أَمَرَّهَا عَلَى وَجْهِهِ.

(۲۷) وَ قَالَ: وَ اللَّهِ يَا مُتَوَكِّلُ لَوْ لا مَا ذَكَرْتَ مِنْ قَوْلِ ابْنِ عَمِّى إِنَّنِى أُقْتَلُ وَ أُصْلَبُ لَمَا دَفَعْتُهَا إِلَيْكَ وَ لَكُنْتُ بِهَا ضَنِينا.

(۲۸) وَ لَكِنِّى أَعْلَمُ أَنَّ قَوْلَهُ حَقٌّ أَخَذَهُ عَنْ آبَائِهِ وَ أَنَّهُ سَيَصِحُّ فَخِفْتُ أَنْ يَقَعَ مِثْلُ هَذَا الْعِلْمِ إِلَى بَنِى أُمَيَّةَ فَيَكْتُمُوهُ وَ يَدَّخِرُوهُ فِى خَزَائِنِهِمْ لِأَنْفُسِهِمْ.

(۲۹) فَاقْبِضْهَا وَ اكْفِنِيهَا وَ تَرَبَّصْ بِهَا فَإِذَا قَضَى اللَّهُ مِنْ أَمْرِى وَ أَمْرِ هَؤُلاءِ الْقَوْمِ مَا هُوَ قَاضٍ فَهِىَ أَمَانَةٌ لِى عِنْدَكَ حَتَّى تُوصِلَهَا إِلَى ابْنَيْ عَمِّي: مُحَمَّدٍ وَ إِبْرَاهِيمَ ابْنَيْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ - عَلَيْهِمَا السَّلامُ - فَإِنَّهُمَا الْقَائِمَانِ فِى هَذَا الْأَمْرِ بَعْدِي.

(۳۰) قَالَ الْمُتَوَكِّلُ: فَقَبَضْتُ الصَّحِيفَةَ فَلَمَّا قُتِلَ يَحْيَى بْنُ زَيْدٍ صِرْتُ إِلَى الْمَدِينَةِ فَلَقِيتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ - فَحَدَّثْتُهُ الْحَدِيثَ عَنْ يَحْيَى، فَبَكَى وَ اشْتَدَّ وَجْدُهُ بِهِ.

(۳۱) وَ قَالَ: رَحِمَ اللَّهُ ابْنَ عَمِّى وَ أَلْحَقَهُ بِآبَائِهِ وَ أَجْدَادِهِ.

(۳۲) وَ اللَّهِ يَا مُتَوَكِّلُ مَا مَنَعَنِى مِنْ دَفْعِ الدُّعَاءِ إِلَيْهِ إِلا الَّذِى خَافَهُ عَلَى صَحِيفَةِ أَبِيهِ، وَ أَيْنَ الصَّحِيفَةُ؟ فَقُلْتُ هَا هِىَ، فَفَتَحَهَا وَ قَالَ: هَذَا وَ اللَّهِ خَطُّ عَمِّى زَيْدٍ وَ دُعَاءُ جَدِّى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ - عَلَيْهِمَا السَّلامُ -

(۳۳) ثُمَّ قَالَ لابْنِهِ: قُمْ يَا إِسْمَاعِيلُ فَأْتِنِى بِالدُّعَاءِ الَّذِى أَمَرْتُكَ بِحِفْظِهِ وَ صَوْنِهِ، فَقَامَ إِسْمَاعِيلُ فَأَخْرَجَ صَحِيفَةً كَأَنَّهَا الصَّحِيفَةُ الَّتِى دَفَعَهَا إ لَيَّ يَحْيَى بْنُ زَيْدٍ

(۳۴) فَقَبَّلَهَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ وَ وَضَعَهَا عَلَى عَيْنِهِ وَ قَالَ: هَذَا خَطُّ أَبِى وَ إِمْلاءُ جَدِّى - عَلَيْهِمَا السَّلامُ - بِمَشْهَدٍ مِنِّى.

(۳۵) فَقُلْتُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ: إِنْ رَأَيْتَ أَنْ أَعْرِضَهَا مَعَ صَحِيفَةِ زَيْدٍ وَ يَحْيَى؟ فَأَذِنَ لِى فِى ذَلِكَ وَ قَالَ: قَدْ رَأَيْتُكَ لِذَلِكَ أَهْلا

(۳۶) فَنَظَرْتُ وَ إِذَا هُمَا أَمْرٌ وَاحِدٌ وَ لَمْ أَجِدْ حَرْفا مِنْها يُخَالِفُ مَا فِى الصَّحِيفَةِ الْأُخْرَى

(۳۷) ثُمَّ اسْتَأْذَنْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ - فِى دَفْعِ الصَّحِيفَةِ إِلَى ابْنَيْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ، فَقَالَ: إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها ۴: ۵۸، نَعَمْ فَادْفَعْهَا إِلَيْهِمَا.

(۳۸) فَلَمَّا نَهَضْتُ لِلِقَائِهِمَا قَالَ لِى: مَكَانَكَ.

(۳۹) ثُمَّ وَجَّهَ إِلَى مُحَمَّدٍ وَ إِبْرَاهِيمَ فَجَاءَا فَقَالَ: هَذَا مِيرَاثُ ابْنِ عَمِّكُمَا يَحْيَى مِنْ أَبِيهِ قَدْ خَصَّكُمْ بِهِ دُونَ إِخْوَتِهِ وَ نَحْنُ مُشْتَرِطُونَ عَلَيْكُمَا فِيهِ شَرْطا.

(۴۰) فَقَالا: رَحِمَكَ اللَّهُ قُلْ فَقَوْلُكَ الْمَقْبُولُ

(۴۱) فَقَالَ: لا تَخْرُجَا بِهَذِهِ الصَّحِيفَةِ مِنَ الْمَدِينَةِ

(۴۲) قَالا: وَ لِمَ ذَاكَ؟

(۴۳) قَالَ: إِنَّ ابْنَ عَمِّكُمَا خَافَ عَلَيْهَا أَمْرا أَخَافُهُ أَنَا عَلَيْكُمَا.

(۴۴) قَالا: إِنَّمَا خَافَ عَلَيْهَا حِينَ عَلِمَ أَنَّهُ يُقْتَلُ.

(۴۵) فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ -: وَ أَنْتُمَا فَلا تَأْمَنَّا فَوَ اللَّهِ إِنِّى لَأَعْلَمُ أَنَّكُمَا سَتَخْرُجَانِ كَمَا خَرَجَ، وَ سَتُقْتَلانِ كَمَا قُتِلَ.

(۴۶) فَقَامَا وَ هُمَا يَقُولانِ: لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ.

(۴۷) فَلَمَّا خَرَجَا قَالَ لِى أَبُو عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ -: يَا مُتَوَكِّلُ كَيْفَ قَالَ لَكَ يَحْيَى إِنَّ عَمِّى مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ وَ ابْنَهُ جَعْفَرا دَعَوَا النَّاسَ إِلَى الْحَيَاةِ وَ دَعَوْنَاهُمْ إِلَى الْمَوْتِ؟

(۴۸) قُلْتُ: نَعَمْ أَصْلَحَكَ اللَّهُ قَدْ قَالَ لِىَ ابْنُ عَمِّكَ يَحْيَى: ذَلِكَ

(۴۹) فَقَالَ: يَرْحَمُ اللَّهُ يَحْيَى، إِنَّ أَبِى حَدَّثَنِى عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِيٍّ - عَلَيْهِ السَّلامُ -:

أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ - أَخَذَتْهُ نَعْسَةٌ وَ هُوَ عَلَى مِنْبَرِهِ.

(۵۰) فَرَأَى فِى مَنَامِهِ رِجَالا يَنْزُونَ عَلَى مِنْبَرِهِ نَزْوَ الْقِرَدَةِ يَرُدُّونَ النَّاسَ عَلَى أَعْقَابِهِمُ الْقَهْقَرَى

(۵۱) فَاسْتَوَى رَسُولُ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ - جَالِسا وَ الْحُزْنُ يُعْرَفُ فِى وَجْهِهِ.

(۵۲) فَأَتَاهُ جِبْرِيلُ - عَلَيْهِ السَّلامُ - بِهَذِهِ الاْيَةِ: «وَ ما جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِى أَرَيْناكَ إِلا فِتْنَةً لِلنّاسِ وَ الشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِى الْقُرْآنِ وَ نُخَوِّفُهُمْ فَما يَزِيدُهُمْ إِلا طُغْيانا كَبِيرا» ۱۷: يَعْنِى بَنِى أُمَيَّةَ.

(۵۳) قَالَ: يَا جِبْرِيلُ أَ عَلَى عَهْدِى يَكُونُونَ وَ فِى زَمَنِى؟

(۵۴) قَالَ: لا، وَ لَكِنْ تَدُورُ رَحَى الْإِسْلامِ مِنْ مُهَاجَرِكَ فَتَلْبَثُ بِذَلِكَ عَشْرا، ثُمَّ تَدُورُ رَحَى الْإِسْلامِ عَلَى رَأْسِ خَمْسَةٍ وَ ثَلاثِينَ مِنْ مُهَاجَرِكَ فَتَلْبَثُ بِذَلِكَ خَمْسا، ثُمَّ لا بُدَّ مِنْ رَحَى ضَلالَةٍ هِىَ قَائِمَةٌ عَلَى قُطْبِهَا، ثُمَّ مُلْكُ الْفَرَاعِنَةِ

(۵۵) قَالَ: وَ أَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى فِى ذَلِكَ: «إِنّا أَنْزَلْناهُ فِى لَيْلَةِ الْقَدْرِ، وَ ما أَدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ، لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ» ۹۷: ۱ - ۳تَمْلِكُهَا بَنُو أُمَيَّةَ لَيْسَ فِيهَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ.

(۵۶) قَالَ: فَأَطْلَعَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبِيَّهُ - عَلَيْهِ السَّلامُ - أَنَّ بَنِى أُمَيَّةَ تَمْلِكُ سُلْطَانَ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ مُلْكَهَا طُولَ هَذِهِ الْمُدَّةِ

(۵۷) فَلَوْ طَاوَلَتْهُمُ الْجِبَالُ لَطَالُوا عَلَيْهَا حَتَّى يَأْذَنَ اللَّهُ تَعَالَى بِزَوَالِ مُلْكِهِمْ، وَ هُمْ فِى ذَلِكَ يَسْتَشْعِرُونَ عَدَاوَتَنَا أَهْلَ الْبَيْتِ وَ بُغْضَنَا.

(۵۸) أَخْبَرَ اللَّهُ نَبِيَّهُ بِمَا يَلْقَى أَهْلُ بَيْتِ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلُ مَوَدَّتِهِمْ وَ شِيعَتُهُمْ مِنْهُمْ فِى أَيَّامِهِمْ وَ مُلْكِهِمْ.

(۵۹) قَالَ:

وَ أَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى فِيهِمْ: «أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللّهِ كُفْرا وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوارِ جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها وَ بِئْسَ الْقَرارُ» ۱۴: ۲۸ - ۳۹.

(۶۰) وَ نِعْمَةُ اللَّهِ مُحَمَّدٌ وَ أَهْلُ بَيْتِهِ، حُبُّهُمْ إِيمَانٌ يُدْخِلُ الْجَنَّةَ، وَ بُغْضُهُمْ كُفْرٌ وَ نِفَاقٌ يُدْخِلُ النَّارَ

(۶۱) فَأَسَرَّ رَسُولُ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ - ذَلِكَ إِلَى عَلِيٍّ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ.

(۶۲) قَالَ: ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ -: مَا خَرَجَ وَ لا يَخْرُجُ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ إِلَى قِيَامِ قَائِمِنَا أَحَدٌ لِيَدْفَعَ ظُلْما أَوْ يَنْعَشَ حَقّا إ لا اصْطَلَمَتْهُ الْبَلِيَّةُ، وَ كَانَ قِيَامُهُ زِيَادَةً فِى مَكْرُوهِنَا وَ شِيعَتِنَا.

(۶۳) قَالَ الْمُتَوَكِّلُ بْنُ هَارُونَ: ثُمَّ أَمْلَى عَلَيَّ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ - الْأَدْعِيَةَ وَ هِىَ خَمْسَةٌ وَ سَبْعُونَ بَابا، سَقَطَ عَنِّى مِنْهَا أَحَدَ عَشَرَ بَابا، وَ حَفِظْتُ مِنْهَا نَيِّفا وَ سِتِّينَ بَابا

(۶۴) وَ حَدَّثَنَا أَبُو الْمُفَضَّلِ قَالَ: وَ حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ رُوزْبِهَ أَبُو بَكْرٍ الْمَدَائِنِيُّ الْكَاتِبُ نَزِيلُ الرَّحْبَةِ فِى دَارِهِ

(۶۵) قَالَ: حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ مُسْلِمٍ الْمُطَهَّرِيُّ

(۶۶) قَالَ:

حَدَّثَنِى أَبِى عَنْ عُمَيْرِ بْنِ مُتَوَكِّلٍ الْبَلْخِيِّ عَنْ أَبِيهِ الْمُتَوَكِّلِ بْنِ هَارُونَ

(۶۷) قَالَ: لَقِيتُ يَحْيَى بْنَ زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ - عَلَيْهِمَا السَّلامُ - فَذَكَرَ الْحَدِيثَ بِتَمَامِهِ إِلَى رُؤْيَا النَّبِيِّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ - الَّتِى ذَكَرَهَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ - صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ -

(۶۸) وَ فِى رِوَايَةِ الْمُطَهَّرِيِّ ذِكْرُ الْأَبْوَابِ وَ هِىَ:

۱. التَّحْمِيدُ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ

۲. الصَّلاةُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ

۳. الصَّلاةُ عَلَى حَمَلَةِ الْعَرْشِ

۴. الصَّلاةُ عَلَى مُصَدِّقِى الرُّسُلِ

۵. دُعَاؤُهُ لِنَفْسِهِ وَ خَاصَّتِهِ

۶. دُعَاؤُهُ عِنْدَ الصَّبَاحِ وَ الْمَسَاءِ

۷. دُعَاؤُهُ فِى الْمُهِمَّاتِ

۸. دُعَاؤُهُ فِى الاسْتِعَاذَةِ

۹. دُعَاؤُهُ فِى الاشْتِيَاقِ

۱۰. دُعَاؤُهُ فِى اللَّجَإِ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى

۱۱. دُعَاؤُهُ بِخَوَاتِمِ الْخَيْرِ

۱۲. دُعَاؤُهُ فِى الاعْتِرَافِ

۱۳. دُعَاؤُهُ فِى طَلَبِ الْحَوَائِجِ

۱۴. دُعَاؤُهُ فِى الظُّلامَاتِ

۱۵. دُعَاؤُهُ عِنْدَ الْمَرَضِ

۱۶. دُعَاؤُهُ فِى الاسْتِقَالَةِ

۱۷. دُعَاؤُهُ عَلَى الشَّيْطَانِ

۱۸. دُعَاؤُهُ فِى الْمَحْذُورَاتِ

۱۹. دُعَاؤُهُ فِى الاسْتِسْقَاءِ

۲۰. دُعَاؤُهُ فِى مَكَارِمِ الْأَخْلاقِ

۲۱. دُعَاؤُهُ إِذَا حَزَنَهُ أَمْرٌ

۲۲. دُعَاؤُهُ عِنْدَ الشِّدَّةِ

۲۳. دُعَاؤُهُ بِالْعَافِيَةِ

۲۴. دُعَاؤُهُ لِأَبَوَيْهِ

۲۵. دُعَاؤُهُ لِوُلْدِهِ

۲۶. دُعَاؤُهُ لِجِيرَانِهِ وَ أَوْلِيَائِهِ

۲۷. دُعَاؤُهُ لِأَهْلِ الثُّغُورِ

۲۸. دُعَاؤُهُ فِى التَّفَزُّعِ

۲۹. دُعَاؤُهُ إِذَا قُتِّرَ عَلَيْهِ الرِّزْقُ

۳۰. دُعَاؤُهُ فِى الْمَعُونَةِ عَلَى قَضَاءِ الدَّيْنِ

۳۱. دُعَاؤُهُ بِالتَّوْبَةِ

۳۲. دُعَاؤُهُ فِى صَلاةِ اللَّيْلِ

۳۳. دُعَاؤُهُ فِى الاسْتِخَارَةِ

۳۴. دُعَاؤُهُ إِذَا ابْتُلِىَ أَوْ رَأَى مُبْتَلًى بِفَضِيحَةٍ بِذَنْبٍ

۳۵. دُعَاؤُهُ فِى الرِّضَا بِالْقَضَاءِ

۳۶. دُعَاؤُهُ عِنْدَ سَمَاعِ الرَّعْدِ

۳۷. دُعَاؤُهُ فِى الشُّكْرِ

۳۸. دُعَاؤُهُ فِى الاعْتِذَارِ

۳۹. دُعَاؤُهُ فِى طَلَبِ الْعَفْوِ

۴۰. دُعَاؤُهُ عِنْدَ ذِكْرِ الْمَوْتِ

۴۱. دُعَاؤُهُ فِى طَلَبِ السَّتْرِ وَ الْوِقَايَةِ

۴۲. دُعَاؤُهُ عِنْدَ خَتْمِهِ الْقُرْآنَ

۴۳. دُعَاؤُهُ إِذَا نَظَرَ إِلَى الْهِلالِ

۴۴. دُعَاؤُهُ لِدُخُوْلِ شَهْرِ رَمَضَانَ

۴۵. دُعَاؤُهُ لِوَدَاعِ شَهْرِ رَمَضَانَ

۴۶. دُعَاؤُهُ فِى عِيدِ الْفِطْرِ وَ الْجُمُعَةِ

۴۷. دُعَاؤُهُ فِى يَوْمِ عَرَفَةَ

۴۸. دُعَاؤُهُ فِى يَوْمِ الْأَضْحَى وَ الْجُمُعَةِ

۴۹. دُعَاؤُهُ فِى دَفْعِ كَيْدِ الْأَعْدَاءِ

۵۰. دُعَاؤُهُ فِى الرَّهْبَةِ

۵۱. دُعَاؤُهُ فِى التَّضَرُّعِ وَ الاسْتِكَانَةِ

۵۲. دُعَاؤُهُ فِى الْإِلْحَاحِ

۵۳. دُعَاؤُهُ فِى التَّذَلُّلِ

۵۴. دُعَاؤُهُ فِى اسْتِكْشَافِ الْهُمُومِ

(۶۹) وَ بَاقِى الْأَبْوَابِ بِلَفْظِ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِيِّ - رَحِمَهُ اللَّهُ -

(۷۰) حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْحَسَنِيُّ

(۷۱) قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ بْنِ خَطَّابٍ الزَّيَّاتُ

(۷۲) قَالَ حَدَّثَنِى خَالِى عَلِيُّ بْنُ النُّعْمَانِ الْأَعْلَمُ

(۷۳) قَالَ: حَدَّثَنِى عُمَيْرُ بْنُ مُتَوَكِّلٍ الثَّقَفِيُّ الْبَلْخِيُّ عَنْ أَبِيهِ مُتَوَكِّلِ بْنِ هَارُونَ

(۷۴) قَالَ: أَمْلَى عَلَيَّ سَيِّدِى الصَّادِقُ، أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ

(۷۵) قَالَ: أَمْلَى جَدِّى عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَلَى أَبِى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ - عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ السَّلامُ - بِمَشْهَدٍ مِنِّى.

مقدمه صحيفه

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

(۱) حَدَّثَنَا السَّيِّدُ الْأَجَلُّ، نَجْمُ الدِّينِ، بَهَاءُ الشَّرَفِ، أَبُو الْحَسَنِ:

مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَرَ بْنِ يَحْيَى الْعَلَوِيٌّ الْحُسَيْنِيٌّ - رَحِمَهُ اللَّهُ-.

(۲) قَالَ: أَخْبَرَنَا الشَّيْخُ السَّعِيدُ، أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ شَهْرَيَارَ، الْخَازِنُ لِخِزَانَةِ مَوْلانَا أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ - عَلَيْهِ السَّلامُ - فِى شَهْرِ رَبِيعٍ الْأَوَّلِ مِنْ سَنَةِ سِتَّ عَشْرَةَ وَ خَمْسِمِائَةٍ قِرَاءَةً عَلَيْهِ وَ أَنَا أَسْمَعُ.

(۳) قَالَ: سَمِعْتُهَا عَنِ الشَّيْخِ الصَّدُوقِ، أَبِى مَنْصُورٍ: مُحَمَّدِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ عَبْدِ الْعَزِيزِ الْعُكْبَرِيِّ الْمُعَدِّلِ - رَحِمَهُ اللَّهُ - عَنْ أَبِى الْمُفَضَّلِ: مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُطَّلِبِ الشَّيْبَانِيِّ

(۴) قَالَ: حَدَّثَنَا الشَّرِيفُ، أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ - عَلَيْهِمُ السَّلامُ -

(۵) قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ بْنِ خَطَّابٍ الزَّيَّاتُ سَنَةَ خَمْسٍ وَ سِتِّينَ وَ مِائَتَيْنِ

(۶) قَالَ: حَدَّثَنِى خَالِى: عَلِيُّ بْنُ النُّعْمَانِ الْأَعْلَمُ

(۷) قَالَ: حَدَّثَنِى عُمَيْرُ بْنُ مُتَوَكِّلٍ الثَّقَفِيُّ الْبَلْخِيُّ عَنْ أَبِيهِ: مُتَوَكِّلِ بْنِ هَارُونَ.

(۸) قَالَ: لَقِيتُ يَحْيَى بْنَ زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ - عَلَيْهِ السَّلامُ - وَ هُوَ مُتَوَجِّهٌ إِلَى خُرَاسَانَ بَعْدَ قَتْلِ أَبِيهِ فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ

(۹) فَقَالَ لِى: مِنْ أَيْنَ أَقْبَلْتَ قُلْتُ: مِنَ الْحَجِّ

(۱۰) فَسَأَلَنِى عَنْ أَهْلِهِ وَ بَنِى عَمِّهِ بِالْمَدِينَةِ وَ أَحْفَى السُّؤَالَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ - عَلَيْهِ السَّلامُ - فَأ خْبَرْتُهُ بِخَبَرِهِ وَ خَبَرِهِمْ وَ حُزْنِهِمْ عَلَى أَبِيهِ زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ - عَلَيْهِ السَّلامُ -

(۱۱) فَقَالَ لِى: قَدْ كَانَ عَمِّى مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ - عَلَيْهِ السَّلامُ - أَشَارَ عَلَى أَبِى بِتَرْكِ الْخُرُوجِ وَ عَرَّفَهُ إِنْ هُوَ خَرَجَ وَ فَارَقَ الْمَدِينَةَ مَا يَكُونُ إِلَيْهِ مَصيرُ أَمْرِهِ فَهَلْ لَقِيتَ ابْنَ عَمِّى جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ - عَلَيْهِ السَّلامُ -؟ قُلْتُ: نَعَمْ.

(۱۲) قَالَ: فَهَلْ سَمِعْتَهُ يَذْكُرُ شَيْئا مِنْ أَمْرِى؟ قُلْتُ: نَعَمْ.

(۱۳) قَالَ: بِمَ ذَكَرَنِى؟ خَبِّرْنِى، قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا أُحِبُّ أَنْ أَسْتَقْبِلَكَ بِمَا سَمِعْتُهُ مِنْهُ.

(۱۴) فَقَالَ: أَ بِالْمَوْتِ تُخَوِّفُنِى؟ هَاتِ مَا سَمِعْتَهُ، فَقُلْتُ: سَمِعْتُهُ يَقُولُ: إِنَّكَ تُقْتَلُ وَ تُصْلَبُ كَمَا قُتِلَ أَبُوكَ وَ صُلِبَ

(۱۵) فَتَغَيَّرَ وَجْهُهُ وَ قَالَ: يَمْحُوا اللّهُ ما يَشاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتابِ ۱۳: ۳۹، يَا مُتَوَكِّلُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَيَّدَ هَذَا الْأَمْرَ بِنَا وَ جَعَلَ لَنَا الْعِلْمَ وَ السَّيْفَ فَجُمِعَا لَنَا وَ خُصَّ بَنُو عَمِّنَا بِالْعِلْمِ وَحْدَهُ.

(۱۶) فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاءَكَ إِنِّى رَأَيْتُ النَّاسَ إِلَى ابْنِ عَمِّكَ جَعْفَرٍ - عَلَيْهِ السَّلامُ - أَمْيَلَ مِنْهُمْ إِلَيْكَ وَ إِلَى أَبِيكَ

(۱۷) فَقَالَ: إِنَّ عَمِّى مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ وَ ابْنَهُ جَعْفَرا - عَلَيْهِمَا السَّلامُ - دَعَوَا النَّاسَ إِلَى الْحَيَاةِ وَ نَحْنُ دَعَوْنَاهُمْ إِلَى الْمَوْتِ

(۱۸) فَقُلْتُ: يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَ هُمْ أَعْلَمُ أَمْ أَنْتُمْ؟ فَأَطْرَقَ إِلَى الْأَرْضِ مَلِيّا ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ وَ قَالَ: كُلُّنَا لَهُ عِلْمٌ غَيْرَ أَنَّهُمْ يَعْلَمُونَ كُلَّ مَا نَعْلَمُ، وَ لا نَعْلَمُ كُلَّ مَا يَعْلَمُونَ

(۱۹) ثُمَّ قَالَ لِى: أَ كَتَبْتَ مِنِ ابْنِ عَمِّى شَيْئا؟ قُلْتُ: نَعَمْ

(۲۰) قَالَ: أَرِنِيهِ فَأَخْرَجْتُ إِلَيْهِ وُجُوها مِنَ الْعِلْمِ وَ أَخْرَجْتُ لَهُ دُعَاءً أَمْلاهُ عَلَيَّ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ - وَ حَدَّثَنِى أَنَّ أَبَاهُ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ - عَلَيْهِمَا السَّلامُ - أَمْلاهُ عَلَيْهِ وَ أَخْبَرَهُ أَنَّهُ مِنْ دُعَاءِ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ - عَلَيْهِمَا السَّلامُ - مِنْ دُعَاءِ الصَّحِيفَةِ الْكَامِلَةِ

(۲۱) فَنَظَرَ فِيهِ يَحْيَى حَتَّى أَتَى عَلَى آخِرِهِ، وَ قَالَ لِى: أَ تَأْذَنُ فِى نَسْخِهِ؟ فَقُلْتُ: يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَ تَسْتَأْذِنُ فِيمَا هُوَ عَنْكُمْ؟

(۲۲) فَقَالَ:

أَمَا لَأُخْرِجَنَّ إِلَيْكَ صَحِيفَةً مِنَ الدُّعَاءِ الْكَامِلِ مِمَّا حَفِظَهُ أَبِى عَنْ أَبِيهِ وَ إِنَّ أَبِى أَوْصَانِى بِصَوْنِهَا وَ مَنْعِهَا غَيْرَ أَهْلِهَا.

(۲۳) قَالَ عُمَيْرٌ:

قَالَ أَبِى: فَقُمْتُ إِلَيْهِ فَقَبَّلْتُ رَأْسَهُ، وَ قُلْتُ لَهُ: وَ اللَّهِ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ إِنِّى لَأَدِينُ اللَّهَ بِحُبِّكُمْ وَ طَاعَتِكُمْ، وَ إِنِّى لَأَرْجُو أَنْ يُسْعِدَنِى فِى حَيَاتِى وَ مَمَاتِى بِوَلايَتِكُمْ

(۲۴) فَرَمَى صَحِيفَتِىَ الَّتِى دَفَعْتُهَا إِلَيْهِ إِلَى غُلامٍ كَانَ مَعَهُ وَ قَالَ: اكْتُبْ هَذَا الدُّعَاءَ بِخَطٍّ بَيِّنٍ حَسَنٍ وَ اعْرِضْهُ عَلَيَّ لَعَلِّى أَحْفَظُهُ فَإِنِّى كُنْتُ أَطْلُبُهُ مِنْ جَعْفَرٍ - حَفِظَهُ اللَّهُ - فَيَمْنَعُنِيهِ.

(۲۵) قَالَ مُتَوَكِّلٌ فَنَدِمْتُ عَلَى مَا فَعَلْتُ وَ لَمْ أَدْرِ مَا أَصْنَعُ، وَ لَمْ يَكُنْ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ - تَقَدَّمَ إِلَيَّ أَلا أَدْفَعَهُ إِلَى أَحَدٍ.

(۲۶) ثُمَّ دَعَا بِعَيْبَةٍ فَاسْتَخْرَجَ مِنْهَا صَحِيفَةً مُقْفَلَةً مَخْتُومَةً فَنَظَرَ إِلَى الْخَاتَمِ وَ قَبَّلَهُ وَ بَكَى، ثُمَّ فَضَّهُ وَ فَتَحَ الْقُفْلَ، ثُمَّ نَشَرَ الصَّحِيفَةَ وَ وَضَعَهَا عَلَى عَيْنِهِ وَ أَمَرَّهَا عَلَى وَجْهِهِ.

(۲۷) وَ قَالَ: وَ اللَّهِ يَا مُتَوَكِّلُ لَوْ لا مَا ذَكَرْتَ مِنْ قَوْلِ ابْنِ عَمِّى إِنَّنِى أُقْتَلُ وَ أُصْلَبُ لَمَا دَفَعْتُهَا إِلَيْكَ وَ لَكُنْتُ بِهَا ضَنِينا.

(۲۸) وَ لَكِنِّى أَعْلَمُ أَنَّ قَوْلَهُ حَقٌّ أَخَذَهُ عَنْ آبَائِهِ وَ أَنَّهُ سَيَصِحُّ فَخِفْتُ أَنْ يَقَعَ مِثْلُ هَذَا الْعِلْمِ إِلَى بَنِى أُمَيَّةَ فَيَكْتُمُوهُ وَ يَدَّخِرُوهُ فِى خَزَائِنِهِمْ لِأَنْفُسِهِمْ.

(۲۹) فَاقْبِضْهَا وَ اكْفِنِيهَا وَ تَرَبَّصْ بِهَا فَإِذَا قَضَى اللَّهُ مِنْ أَمْرِى وَ أَمْرِ هَؤُلاءِ الْقَوْمِ مَا هُوَ قَاضٍ فَهِىَ أَمَانَةٌ لِى عِنْدَكَ حَتَّى تُوصِلَهَا إِلَى ابْنَيْ عَمِّي: مُحَمَّدٍ وَ إِبْرَاهِيمَ ابْنَيْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ - عَلَيْهِمَا السَّلامُ - فَإِنَّهُمَا الْقَائِمَانِ فِى هَذَا الْأَمْرِ بَعْدِي.

(۳۰) قَالَ الْمُتَوَكِّلُ: فَقَبَضْتُ الصَّحِيفَةَ فَلَمَّا قُتِلَ يَحْيَى بْنُ زَيْدٍ صِرْتُ إِلَى الْمَدِينَةِ فَلَقِيتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ - فَحَدَّثْتُهُ الْحَدِيثَ عَنْ يَحْيَى، فَبَكَى وَ اشْتَدَّ وَجْدُهُ بِهِ.

(۳۱) وَ قَالَ: رَحِمَ اللَّهُ ابْنَ عَمِّى وَ أَلْحَقَهُ بِآبَائِهِ وَ أَجْدَادِهِ.

(۳۲) وَ اللَّهِ يَا مُتَوَكِّلُ مَا مَنَعَنِى مِنْ دَفْعِ الدُّعَاءِ إِلَيْهِ إِلا الَّذِى خَافَهُ عَلَى صَحِيفَةِ أَبِيهِ، وَ أَيْنَ الصَّحِيفَةُ؟ فَقُلْتُ هَا هِىَ، فَفَتَحَهَا وَ قَالَ: هَذَا وَ اللَّهِ خَطُّ عَمِّى زَيْدٍ وَ دُعَاءُ جَدِّى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ - عَلَيْهِمَا السَّلامُ -

(۳۳) ثُمَّ قَالَ لابْنِهِ: قُمْ يَا إِسْمَاعِيلُ فَأْتِنِى بِالدُّعَاءِ الَّذِى أَمَرْتُكَ بِحِفْظِهِ وَ صَوْنِهِ، فَقَامَ إِسْمَاعِيلُ فَأَخْرَجَ صَحِيفَةً كَأَنَّهَا الصَّحِيفَةُ الَّتِى دَفَعَهَا إ لَيَّ يَحْيَى بْنُ زَيْدٍ

(۳۴) فَقَبَّلَهَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ وَ وَضَعَهَا عَلَى عَيْنِهِ وَ قَالَ: هَذَا خَطُّ أَبِى وَ إِمْلاءُ جَدِّى - عَلَيْهِمَا السَّلامُ - بِمَشْهَدٍ مِنِّى.

(۳۵) فَقُلْتُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ: إِنْ رَأَيْتَ أَنْ أَعْرِضَهَا مَعَ صَحِيفَةِ زَيْدٍ وَ يَحْيَى؟ فَأَذِنَ لِى فِى ذَلِكَ وَ قَالَ: قَدْ رَأَيْتُكَ لِذَلِكَ أَهْلا

(۳۶) فَنَظَرْتُ وَ إِذَا هُمَا أَمْرٌ وَاحِدٌ وَ لَمْ أَجِدْ حَرْفا مِنْها يُخَالِفُ مَا فِى الصَّحِيفَةِ الْأُخْرَى

(۳۷) ثُمَّ اسْتَأْذَنْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ - فِى دَفْعِ الصَّحِيفَةِ إِلَى ابْنَيْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ، فَقَالَ: إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها ۴: ۵۸، نَعَمْ فَادْفَعْهَا إِلَيْهِمَا.

(۳۸) فَلَمَّا نَهَضْتُ لِلِقَائِهِمَا قَالَ لِى: مَكَانَكَ.

(۳۹) ثُمَّ وَجَّهَ إِلَى مُحَمَّدٍ وَ إِبْرَاهِيمَ فَجَاءَا فَقَالَ: هَذَا مِيرَاثُ ابْنِ عَمِّكُمَا يَحْيَى مِنْ أَبِيهِ قَدْ خَصَّكُمْ بِهِ دُونَ إِخْوَتِهِ وَ نَحْنُ مُشْتَرِطُونَ عَلَيْكُمَا فِيهِ شَرْطا.

(۴۰) فَقَالا: رَحِمَكَ اللَّهُ قُلْ فَقَوْلُكَ الْمَقْبُولُ

(۴۱) فَقَالَ: لا تَخْرُجَا بِهَذِهِ الصَّحِيفَةِ مِنَ الْمَدِينَةِ

(۴۲) قَالا: وَ لِمَ ذَاكَ؟

(۴۳) قَالَ: إِنَّ ابْنَ عَمِّكُمَا خَافَ عَلَيْهَا أَمْرا أَخَافُهُ أَنَا عَلَيْكُمَا.

(۴۴) قَالا: إِنَّمَا خَافَ عَلَيْهَا حِينَ عَلِمَ أَنَّهُ يُقْتَلُ.

(۴۵) فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ -: وَ أَنْتُمَا فَلا تَأْمَنَّا فَوَ اللَّهِ إِنِّى لَأَعْلَمُ أَنَّكُمَا سَتَخْرُجَانِ كَمَا خَرَجَ، وَ سَتُقْتَلانِ كَمَا قُتِلَ.

(۴۶) فَقَامَا وَ هُمَا يَقُولانِ: لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ.

(۴۷) فَلَمَّا خَرَجَا قَالَ لِى أَبُو عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ -: يَا مُتَوَكِّلُ كَيْفَ قَالَ لَكَ يَحْيَى إِنَّ عَمِّى مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ وَ ابْنَهُ جَعْفَرا دَعَوَا النَّاسَ إِلَى الْحَيَاةِ وَ دَعَوْنَاهُمْ إِلَى الْمَوْتِ؟

(۴۸) قُلْتُ: نَعَمْ أَصْلَحَكَ اللَّهُ قَدْ قَالَ لِىَ ابْنُ عَمِّكَ يَحْيَى: ذَلِكَ

(۴۹) فَقَالَ: يَرْحَمُ اللَّهُ يَحْيَى، إِنَّ أَبِى حَدَّثَنِى عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِيٍّ - عَلَيْهِ السَّلامُ -:

أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ - أَخَذَتْهُ نَعْسَةٌ وَ هُوَ عَلَى مِنْبَرِهِ.

(۵۰) فَرَأَى فِى مَنَامِهِ رِجَالا يَنْزُونَ عَلَى مِنْبَرِهِ نَزْوَ الْقِرَدَةِ يَرُدُّونَ النَّاسَ عَلَى أَعْقَابِهِمُ الْقَهْقَرَى

(۵۱) فَاسْتَوَى رَسُولُ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ - جَالِسا وَ الْحُزْنُ يُعْرَفُ فِى وَجْهِهِ.

(۵۲) فَأَتَاهُ جِبْرِيلُ - عَلَيْهِ السَّلامُ - بِهَذِهِ الاْيَةِ: «وَ ما جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِى أَرَيْناكَ إِلا فِتْنَةً لِلنّاسِ وَ الشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِى الْقُرْآنِ وَ نُخَوِّفُهُمْ فَما يَزِيدُهُمْ إِلا طُغْيانا كَبِيرا» ۱۷: يَعْنِى بَنِى أُمَيَّةَ.

(۵۳) قَالَ: يَا جِبْرِيلُ أَ عَلَى عَهْدِى يَكُونُونَ وَ فِى زَمَنِى؟

(۵۴) قَالَ: لا، وَ لَكِنْ تَدُورُ رَحَى الْإِسْلامِ مِنْ مُهَاجَرِكَ فَتَلْبَثُ بِذَلِكَ عَشْرا، ثُمَّ تَدُورُ رَحَى الْإِسْلامِ عَلَى رَأْسِ خَمْسَةٍ وَ ثَلاثِينَ مِنْ مُهَاجَرِكَ فَتَلْبَثُ بِذَلِكَ خَمْسا، ثُمَّ لا بُدَّ مِنْ رَحَى ضَلالَةٍ هِىَ قَائِمَةٌ عَلَى قُطْبِهَا، ثُمَّ مُلْكُ الْفَرَاعِنَةِ

(۵۵) قَالَ: وَ أَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى فِى ذَلِكَ: «إِنّا أَنْزَلْناهُ فِى لَيْلَةِ الْقَدْرِ، وَ ما أَدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ، لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ» ۹۷: ۱ - ۳تَمْلِكُهَا بَنُو أُمَيَّةَ لَيْسَ فِيهَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ.

(۵۶) قَالَ: فَأَطْلَعَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبِيَّهُ - عَلَيْهِ السَّلامُ - أَنَّ بَنِى أُمَيَّةَ تَمْلِكُ سُلْطَانَ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ مُلْكَهَا طُولَ هَذِهِ الْمُدَّةِ

(۵۷) فَلَوْ طَاوَلَتْهُمُ الْجِبَالُ لَطَالُوا عَلَيْهَا حَتَّى يَأْذَنَ اللَّهُ تَعَالَى بِزَوَالِ مُلْكِهِمْ، وَ هُمْ فِى ذَلِكَ يَسْتَشْعِرُونَ عَدَاوَتَنَا أَهْلَ الْبَيْتِ وَ بُغْضَنَا.

(۵۸) أَخْبَرَ اللَّهُ نَبِيَّهُ بِمَا يَلْقَى أَهْلُ بَيْتِ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلُ مَوَدَّتِهِمْ وَ شِيعَتُهُمْ مِنْهُمْ فِى أَيَّامِهِمْ وَ مُلْكِهِمْ.

(۵۹) قَالَ:

وَ أَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى فِيهِمْ: «أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللّهِ كُفْرا وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوارِ جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها وَ بِئْسَ الْقَرارُ» ۱۴: ۲۸ - ۳۹.

(۶۰) وَ نِعْمَةُ اللَّهِ مُحَمَّدٌ وَ أَهْلُ بَيْتِهِ، حُبُّهُمْ إِيمَانٌ يُدْخِلُ الْجَنَّةَ، وَ بُغْضُهُمْ كُفْرٌ وَ نِفَاقٌ يُدْخِلُ النَّارَ

(۶۱) فَأَسَرَّ رَسُولُ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ - ذَلِكَ إِلَى عَلِيٍّ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ.

(۶۲) قَالَ: ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ -: مَا خَرَجَ وَ لا يَخْرُجُ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ إِلَى قِيَامِ قَائِمِنَا أَحَدٌ لِيَدْفَعَ ظُلْما أَوْ يَنْعَشَ حَقّا إ لا اصْطَلَمَتْهُ الْبَلِيَّةُ، وَ كَانَ قِيَامُهُ زِيَادَةً فِى مَكْرُوهِنَا وَ شِيعَتِنَا.

(۶۳) قَالَ الْمُتَوَكِّلُ بْنُ هَارُونَ: ثُمَّ أَمْلَى عَلَيَّ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ - عَلَيْهِ السَّلامُ - الْأَدْعِيَةَ وَ هِىَ خَمْسَةٌ وَ سَبْعُونَ بَابا، سَقَطَ عَنِّى مِنْهَا أَحَدَ عَشَرَ بَابا، وَ حَفِظْتُ مِنْهَا نَيِّفا وَ سِتِّينَ بَابا

(۶۴) وَ حَدَّثَنَا أَبُو الْمُفَضَّلِ قَالَ: وَ حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ رُوزْبِهَ أَبُو بَكْرٍ الْمَدَائِنِيُّ الْكَاتِبُ نَزِيلُ الرَّحْبَةِ فِى دَارِهِ

(۶۵) قَالَ: حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ مُسْلِمٍ الْمُطَهَّرِيُّ

(۶۶) قَالَ:

حَدَّثَنِى أَبِى عَنْ عُمَيْرِ بْنِ مُتَوَكِّلٍ الْبَلْخِيِّ عَنْ أَبِيهِ الْمُتَوَكِّلِ بْنِ هَارُونَ

(۶۷) قَالَ: لَقِيتُ يَحْيَى بْنَ زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ - عَلَيْهِمَا السَّلامُ - فَذَكَرَ الْحَدِيثَ بِتَمَامِهِ إِلَى رُؤْيَا النَّبِيِّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ - الَّتِى ذَكَرَهَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ - صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ -

(۶۸) وَ فِى رِوَايَةِ الْمُطَهَّرِيِّ ذِكْرُ الْأَبْوَابِ وَ هِىَ:

۱. التَّحْمِيدُ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ

۲. الصَّلاةُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ

۳. الصَّلاةُ عَلَى حَمَلَةِ الْعَرْشِ

۴. الصَّلاةُ عَلَى مُصَدِّقِى الرُّسُلِ

۵. دُعَاؤُهُ لِنَفْسِهِ وَ خَاصَّتِهِ

۶. دُعَاؤُهُ عِنْدَ الصَّبَاحِ وَ الْمَسَاءِ

۷. دُعَاؤُهُ فِى الْمُهِمَّاتِ

۸. دُعَاؤُهُ فِى الاسْتِعَاذَةِ

۹. دُعَاؤُهُ فِى الاشْتِيَاقِ

۱۰. دُعَاؤُهُ فِى اللَّجَإِ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى

۱۱. دُعَاؤُهُ بِخَوَاتِمِ الْخَيْرِ

۱۲. دُعَاؤُهُ فِى الاعْتِرَافِ

۱۳. دُعَاؤُهُ فِى طَلَبِ الْحَوَائِجِ

۱۴. دُعَاؤُهُ فِى الظُّلامَاتِ

۱۵. دُعَاؤُهُ عِنْدَ الْمَرَضِ

۱۶. دُعَاؤُهُ فِى الاسْتِقَالَةِ

۱۷. دُعَاؤُهُ عَلَى الشَّيْطَانِ

۱۸. دُعَاؤُهُ فِى الْمَحْذُورَاتِ

۱۹. دُعَاؤُهُ فِى الاسْتِسْقَاءِ

۲۰. دُعَاؤُهُ فِى مَكَارِمِ الْأَخْلاقِ

۲۱. دُعَاؤُهُ إِذَا حَزَنَهُ أَمْرٌ

۲۲. دُعَاؤُهُ عِنْدَ الشِّدَّةِ

۲۳. دُعَاؤُهُ بِالْعَافِيَةِ

۲۴. دُعَاؤُهُ لِأَبَوَيْهِ

۲۵. دُعَاؤُهُ لِوُلْدِهِ

۲۶. دُعَاؤُهُ لِجِيرَانِهِ وَ أَوْلِيَائِهِ

۲۷. دُعَاؤُهُ لِأَهْلِ الثُّغُورِ

۲۸. دُعَاؤُهُ فِى التَّفَزُّعِ

۲۹. دُعَاؤُهُ إِذَا قُتِّرَ عَلَيْهِ الرِّزْقُ

۳۰. دُعَاؤُهُ فِى الْمَعُونَةِ عَلَى قَضَاءِ الدَّيْنِ

۳۱. دُعَاؤُهُ بِالتَّوْبَةِ

۳۲. دُعَاؤُهُ فِى صَلاةِ اللَّيْلِ

۳۳. دُعَاؤُهُ فِى الاسْتِخَارَةِ

۳۴. دُعَاؤُهُ إِذَا ابْتُلِىَ أَوْ رَأَى مُبْتَلًى بِفَضِيحَةٍ بِذَنْبٍ

۳۵. دُعَاؤُهُ فِى الرِّضَا بِالْقَضَاءِ

۳۶. دُعَاؤُهُ عِنْدَ سَمَاعِ الرَّعْدِ

۳۷. دُعَاؤُهُ فِى الشُّكْرِ

۳۸. دُعَاؤُهُ فِى الاعْتِذَارِ

۳۹. دُعَاؤُهُ فِى طَلَبِ الْعَفْوِ

۴۰. دُعَاؤُهُ عِنْدَ ذِكْرِ الْمَوْتِ

۴۱. دُعَاؤُهُ فِى طَلَبِ السَّتْرِ وَ الْوِقَايَةِ

۴۲. دُعَاؤُهُ عِنْدَ خَتْمِهِ الْقُرْآنَ

۴۳. دُعَاؤُهُ إِذَا نَظَرَ إِلَى الْهِلالِ

۴۴. دُعَاؤُهُ لِدُخُوْلِ شَهْرِ رَمَضَانَ

۴۵. دُعَاؤُهُ لِوَدَاعِ شَهْرِ رَمَضَانَ

۴۶. دُعَاؤُهُ فِى عِيدِ الْفِطْرِ وَ الْجُمُعَةِ

۴۷. دُعَاؤُهُ فِى يَوْمِ عَرَفَةَ

۴۸. دُعَاؤُهُ فِى يَوْمِ الْأَضْحَى وَ الْجُمُعَةِ

۴۹. دُعَاؤُهُ فِى دَفْعِ كَيْدِ الْأَعْدَاءِ

۵۰. دُعَاؤُهُ فِى الرَّهْبَةِ

۵۱. دُعَاؤُهُ فِى التَّضَرُّعِ وَ الاسْتِكَانَةِ

۵۲. دُعَاؤُهُ فِى الْإِلْحَاحِ

۵۳. دُعَاؤُهُ فِى التَّذَلُّلِ

۵۴. دُعَاؤُهُ فِى اسْتِكْشَافِ الْهُمُومِ

(۶۹) وَ بَاقِى الْأَبْوَابِ بِلَفْظِ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِيِّ - رَحِمَهُ اللَّهُ -

(۷۰) حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْحَسَنِيُّ

(۷۱) قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ بْنِ خَطَّابٍ الزَّيَّاتُ

(۷۲) قَالَ حَدَّثَنِى خَالِى عَلِيُّ بْنُ النُّعْمَانِ الْأَعْلَمُ

(۷۳) قَالَ: حَدَّثَنِى عُمَيْرُ بْنُ مُتَوَكِّلٍ الثَّقَفِيُّ الْبَلْخِيُّ عَنْ أَبِيهِ مُتَوَكِّلِ بْنِ هَارُونَ

(۷۴) قَالَ: أَمْلَى عَلَيَّ سَيِّدِى الصَّادِقُ، أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ

(۷۵) قَالَ: أَمْلَى جَدِّى عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَلَى أَبِى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ - عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ السَّلامُ - بِمَشْهَدٍ مِنِّى.