شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

نام کتاب:دفتر هیجدهم پرسش ها و

پاسخ ها «احکام نگاه و پوشش

نویسنده: سيدمجتبى حسينى

فصل اول ـ نگاه به نامحرم

پرسش ۱. آيا درباره نگاه به نامحرم آيه   اى در قرآن هست؟··· ۲۵

پرسش ۲. نگاه   هاى ممنوع و حرام كدام است؟··· ۲۷

پرسش ۳. آيا نگاه حرام جزء گناهان كبيره است؟··· ۲۷

پرسش ۴. نگاه   هاى جايز و حلال كدام است؟··· ۲۸

پرسش ۵. حكم نگاه كردن به صورت نامحرم چيست؟ اگر نگاه به طور «خيره» و نه از روى قصد و غرضى باشد، باز هم اشكالى دارد؟··· ۲۸

پرسش ۶. آيا نگاه كردن به پاى زن نامحرم، از مچ به پايين جايز است؟··· ۲۹

پرسش ۷. آيا نگاه به موهاى زن نامحرم، از داخل آينه جايز است؟··· ۲۹

پرسش ۸. اگر انسان همان طور كه از ديدن باغ و گلستان لذت مى   برد، از نگاه كردن به چهره زن لذت ببرد؛ آيا اين كار حرام است و مصداق قصد لذت به حساب مى   آيد؟··· ۳۰

پرسش ۹. آيا نگاه به برجستگى   هاى بدن زن نامحرم (مانند سينه و پشت) از روى  لباس و مانتو جايز است؟··· ۳۰

پرسش ۱۰. آيا همان گونه كه نگاه مرد به زن حرام است، نگاه زن به مرد نيز حرام است؟··· ۳۰

پرسش ۱۱. حكم نگاه كردن زن به بازو و آرنج مرد نامحرم چيست؟··· ۳۱

پرسش ۱۲. آيا زنان مى   توانند به حجم بدن مرد نامحرم (مانند پشت و سينه) از روى لباس نگاه كنند؟··· ۳۱

پرسش ۱۳. حكم نگاه پيوسته به صورت استاد زن، در هنگام درس چيست؟··· ۳۱

پرسش ۱۴. استاد ما بدحجاب است و حجاب شرعى را رعايت نمى   كند و در هنگام نوشتن مطالب روى تخته سياه، دست و موهاى سر او، بيش از اندازه ظاهر مى   شود، تكليف ما چيست؟··· ۳۲

پرسش ۱۵. نگاه پيوسته دختران به چهره استاد نامحرم مرد، در كلاس درس چه حكمى دارد؟··· ۳۲

پرسش ۱۶. تكليف استادى كه به عده   اى از دختران درس مى   دهد؛ ولى نمى   تواند خود را از نگاه هوس   آلود كنترل كند، چيست؟··· ۳۳

پرسش ۱۷. در چه صورت مى   توانم به چهره، گردن و موهاى دخترى كه قصد ازدواج با او را دارم، نگاه كنم؟··· ۳۳

پرسش ۱۸. مى   خواهم با دخترى ازدواج كنم آيا م ى   توانم، به طور پنهانى به موها و گردن او نگاه كنم يا اينكه در اين نگاه رضايت و اجازه او شرط است؟··· ۳۴

پرسش ۱۹. شخصى قصد ازدواج دارد؛ آيا مى   تواند بدون قصد لذت به چهره و موهاى خانم   ها (مثلاً در خيابان) نگاه كند تا كسى را بپسندد و بعد از او خواستگارى كند؟· ·· ۳۴

پرسش ۲۰. آيا نگاه به بدن نامزد خود كه هنوز نامحرم است ـ ولى محرم شدن قطعى است ـ جايز است؟··· ۳۴

پرسش ۲۱. با توجه به اينكه كلاس   هاى دانشجويان دختر و پسر با هم برگزار مى   شود، و ناخودآگاه و بدون قصد لذت چشم انسان به دختران نامحرم مى   افتد؛ حكم آن چيست؟ ··· ۳۵

پرسش ۲۲. با وضعى كه زنان بيرون مى   آيند و ما نيز مجبوريم به كوچه و خيابان برويم و چشم   مان به آنان مى   افتد، تكليف چيست؟··· ۳۵

پرسش ۲۳. نگاه به زنان نامحرم ـ به ويژه فاميل و آشنا ـ بدون قصد لذت و تنها از روى علاقه و محبت (مثلاً به چشم خواهرى) باشد، چه حكمى دارد؟··· ۳۵

پرسش ۲۴. زن و مرد محرم تا چه اندازه مى   توانند به بدن يكديگر نگاه كنند؟··· ۳۶

پرسش ۲۵. نگاه مرد به بدن مرد و زن به بدن زن، تا چه حدودى جايز است؟··· ۳۶

پرسش ۲۶. نگاه كردن به موهاى زنان بدحجاب ـ كه هيچ گونه امر و نهى در آنان تأثير ندارد ـ چگونه است؟··· ۳۷

پرسش ۲۷. در بعضى از مناطق ايران، زنان روستانشينى هستند كه نوعا خود را نمى   پوشانند؛ آيا مى   توان بدون قصد لذت به آنها ن گاه كرد؟··· ۳۷

پرسش ۲۸. آيا نگاه به مو و بدن زنان اهل تسنن جايز است؟··· ۳۸

پرسش ۲۹. حكم نگاه كردن به زنان مسلمان كه در كشورهاى خارجى فاقد حجاب و پوشش اسلامى   اند، چگونه است؟··· ۳۸

پرسش ۳۰. آيا نگاه كردن به زن غيرمسلمان كه پوششى ندارد، جايز است؟··· ۳۹

پرسش ۳۱. آيا نگاه كردن به مو، گردن و دست   هاى زن كهنسال جايز است؟··· ۳۹

پرسش ۳۲. حكم نگاه به زنان كهنسالى كه چهره و موهاى خود را آرايش و تزيين كرده   اند، چيست؟··· ۳۹

پرسش ۳۳. آيا پسر بچه مميز، مى   تواند به مو و بدن نامحرم نگاه كند؟··· ۳۹

پرسش ۳۴. حكم نگاه به زيورآلات زن نامحرم از روى لباس چيست؟··· ۴۰

پرسش ۳۵. نگاه كردن مردان به حلقه ازدواج يا انگشتر عقيق خانم   ها چه حكمى دارد؟··· ۴۰

پرسش ۳۶. آيا ديدن ورزش فوتبال، كشتى و مانند آن، كه مردان با شورت و زيرپوش بازى مى   كنند، از نزديك براى زنان جايز است؟··· ۴۱

پرسش ۳۷. حكم تماشاى كشتى   گيران و ساير ورزشكاران با بدن نيمه برهنه از تلويزيون براى بانوان چگونه است؟··· ۴۲

پرسش ۳۸. آيا نگاه كردن به مو و بدن دختر نابالغ جايز است؟··· ۴۲

پرسش ۳۹. از دخترانى كه كوچك و با چادر مى   باشند خوشم مى   آيد، چون معنويت خاصى دارند؛ آ يا نگاه كردن به آنها اشكال دارد؟··· ۴۳

پرسش ۴۰. حكم نگاه زن به بدن پسر بچه مميز (به جز عورت او) چيست؟··· ۴۳

پرسش ۴۱. نگاه كردن به عورت بچه چه حكمى دارد؟··· ۴۴

فصل دوم ـ عكس و فيلم نامحرم

پرسش ۴۲. نگاه مرد به عكس و فيلم بى   حجاب زن ناشناس، چه حكمى دارد؟· ·· ۴۵

پرسش ۴۳. آيا مرد مى   تواند براى آگاهى از خصوصيات جسمى و زيبايى دخترى كه مى   خواهد با او ازدواج كند، عكس يا فيلم او را مشاهده كند؟ در صورتى كه دختر، فاميل و آشنا باشد، چه حكمى دارد؟··· ۴۵

پرسش ۴۴. نگاه كردن به عكس و فيلمهاى زنان فاميل و آشنا كه در آن بدون حجاب مشاهده مى   شوند، چگونه است؟··· ۴۶

پرسش ۴۵. نگاه به عكس و فيلم برخى از فاميل   ها و آشنايان كه از نظر حجاب بى   بند و بار و بى   باك هستند، حكمش چيست؟··· ۴۶

پرسش ۴۶. حكم مشاهده و فيلم زنان فاميل كه از دنيا رفته   اند، چيست؟··· ۴۷

پرسش ۴۷. اخيرا از بازيگران زن پوسترهايى تهيه شده است. برخى از آنان موهاى خود را بيرون انداخته   اند و بعضى ديگر لباس   هاى تنگ و اندام   نما پوشيده و عكس انداخته   اند، در اين مورد حكم چگونه است؟··· ۴۷

پرسش ۴۸. نگاه كردن به عكس بدون حجاب دختربچه   هاى مميز، چگونه است؟··· ۴۷

پرسش ۴۹. ديدن عكس دوران كودكى زنان نامحرم، در صورتى كه پوشش كافى نداشته باشند، چه حكمى دارد؟··· ۴۸

پرسش ۵۰. نگاه به فيلم   هاى ايرانى و خارجى كه در آنها حجاب رعايت نمى   شود و از صدا و سيما پخش مى   شوند، چه حكمى دارد؟··· ۴۸

پرسش ۵۱. نگاه به فيلم   هاى مجاز داخلى و خارجى كه به وسيله وزارت ارشاد اجازه داده شده است، چه حكمى دارد؟··· ۴۸

پرسش ۵۲. حكم تماشاى زن بى   حجاب در رسانه   هاى تصويرى به صورت زنده و غير زنده چيست؟··· ۴۹

پرسش ۵۳. آيا نگاه به فيلم با نگاه به عكس زن نامحرم بى   حجاب، تف اوت دارد؟··· ۵۰

پرسش ۵۴. آيا در چت با نامحرم در اينترنت، مى   توان به چهره بى   حجاب او كه از دوربين كامپيوترى مشاهده مى   شود، نگاه كرد؟··· ۵۰

پرسش ۵۵. نگاه به فيلم   هاى مبتذل كه بيشتر زنان غير مسلمان در آن بازى مى   كنند ـ در صورتى كه موجب تحريك انسان نشود ـ چه حكمى دارد؟··· ۵۱

پرسش ۵۶. نگاه كردن به عكس   هاى عريان و برهنه زنان و مردان غيرمسلمان چه حكمى دارد؟··· ۵۱

پرسش ۵۷. آيا به منظور جذب جوانان و نرفتن آنان به سمت برنامه   هاى مبتذل ماهواره   اى، جايز است كمى در پخش فيلم   هاى رسانه   هاى داخلى تساهل ورزيد؟··· ۵۲

پرسش ۵۸. نگاه كردن به عكس   هاى عريان موجود در كتاب   هاى پزشكى كه آموزش آن براى دانشجويان ضرورى است، چه حكمى دارد؟··· ۵۲

پرسش ۵۹. ديدن فيلم   هاى آموزشى (غير ضرورى) يا جست   وجوى اينترنتى كه شامل برخى صحنه   هاى مهيج است، چه حكمى دارد؟··· ۵۲

پرسش ۶۰. حكم نگاه به فيلم   هاى روش آموزش جنسى چيست؟··· ۵۳

پرسش ۶۱. آيا زن و شوهر براى تحريك جنسى، مى   توانند به فيلمهاى سكس و مبتذل نگاه كنند؟··· ۵۳

پرسش ۶۲. اگر شوهر اصرار زياد كند بر اينكه با او فيلم مبتذل نگاه كنم، تكليف چيست؟··· ۵۴

پرسش ۶۳. آيا در مشاهده فيلم   هاى شهوت   انگيز، بين فرد متأهل و مجرد تفاوتى دارد؟··· ۵۴

پرسش ۶۴. ديدن فيلم   هاى مبتذل به منظور سانسور كردن آن، چه حكمى دارد؟··· ۵۵

پرسش ۶۵. اگر با مشاهده فيلم   هاى شهوت   انگيز، مقدارى از شهوت انسان فروكش كند و در جلوگيرى از ارتكاب حرام مؤثر باشد، چه حكمى دارد؟ آيا مشاهده آن به اين منظور جايز است؟··· ۵۵

پرسش ۶۶. نظر مراجع بزرگوار تقليد را درباره مشاهده برنامه   هاى ماهواره بيان كنيد؟··· ۵۶

پرسش ۶۷. حكم خريد و فروش آنتن ماهواره چيست؟··· ۵۷

پرسش ۶۸. در صورتى كه فروشنده آنتن ماهواره، بداند كه خريدار آن را به منظور استفاده حرام تهيه مى   كند، حكم اين معامله چيست؟··· ۵۸

پرسش ۶۹. ظهور فيلمهاى عكاسى و ميكس به وسيله مرد، چه حكمى دارد؟··· ۵۹

پرسش ۷۰. حكم گرفتن عكس بدون حجاب كه ظاهر كننده آن مرد نامحرم مى   باشد، چگونه است؟··· ۶۰

پرسش ۷۱. در حالى كه مى   دانيم مردان فاميل و آشنا فيلم ما را مشاهده مى   كنند، آيا بر ما (زنان) جايز است، بدون حجاب در مقابل فيلم   بردار ظاهر شويم؟··· ۶۰

پرسش ۷۲. آيا جايز است زن در جشن   هاى عروسى، بدون اجازه شوهرش عكس بيندازد؟··· ۶۰

پرسش ۷۳. حكم استفاده از اينترنت را بيان كنيد.··· ۶۱

پرسش ۷۴. در مراجعه به سايت   هاى اينترنتى خارجى، با موارد خلاف شرع زياد مواجه مى   شويم. با اينكه در مسير تحقيقات و ارتباط با تكنولوژى روز به استفاده از امكانات اينترنتى ناچار هستيم، تكليف چيست؟··· ۶۱

پرسش ۷۵. حكم شغل كافى   نت چيست؛ با توجه به اينكه اينترنت كاربردهاى مختلف اعم از حلال و حرام دارد و به رغم كنترل، ممكن است عده   اى به طور پنهانى بر روى برخى سايت   هاى غير مجاز بروند؟··· ۶۱

فصل سوم ـ گفت و گوى نامحرم

پرسش ۷۶. آيا صحبت كردن زن با مرد نامحرم كه به نيت خير و يا براى درس باشد، اشكال دارد؟··· ۶۳

پرسش ۷۷. آيا صحبت كردن با كسى كه قصد داريم در آينده با او ازدواج كنيم، گناه است؟··· ۶۳

پرسش ۷۸. چت ( Chat ) در اينترنت به صورت گفتارى و يا نوشتارى با جنس مخالف ـ با اين شرط كه از حدود شرعى خارج نشويم (مثلاً براى تبادل نظر) ـ چه حكمى دارد؟··· ۶۴

پرسش ۷۹. چت كردن با جنس مخالف و رد و بدل كردن صحبت   هاى معمولى، چه حكمى دارد؟··· ۶۴

پرسش ۸۰. حكم چت كردن با شخصى را كه از جنسيت او بى   اطلاعيم، بفرماييد؟··· ۶۴

پرسش ۸۱. چت كردن با اشخاص مختلف، به انگيزه پيدا كردن فرد مورد نظر براى ازدواج با او، چه حكمى دارد؟··· ۶۵

پرسش ۸۲. چت كردن با زنان غير مسلمان و انجام صحبت   هاى تحريك   آميز با آنان، چه حكمى دارد؟··· ۶۵

پرسش ۸۳. آيا خواندن داستان   هاى تحريك كننده جنسى اشكال دارد؟··· ۶۵

پرسش ۸۴. برخى از زنان هنگام صحبت كردن، با آب و تاب و صداى نازك سخن مى   گويند؛ آيا مرد نامحرم مى   تواند به سخنان او گوش دهد و با او صحبت كند؟··· ۶۵

پرسش ۸۵. آيا زن در هنگام صحبت كردن با مرد نامحرم، حتما بايد صداى خود را تغيير دهد و مردانه صحبت كند؟··· ۶۶

پرسش ۸۶. آيا سلام كردن مرد به زن نامحرم و زن به مرد نامحرم، جايز است؟··· ۶۶

پرسش ۸۷. نامه   نگارى با نامحرم و طرح مسائل شهوانى از طريق ايميل و يا چت، چه حكمى دارد؟··· ۶۶

پرسش ۸۸. آيا در گفت   وگوى زن و مرد نامحرم، فرقى بين گفت   وگوى مستقيم و از راه دور (مانند اينترنت و تلفن) هست؟··· ۶۷

پرسش ۸۹. شوخى كردن با نامحرم چه حكمى دارد؟··· ۶۷

پرسش ۹۰. آيا شوخى كردن با محارم خود جايز است؟··· ۶۷

پرسش ۹۱. آيا تقليد صداى مردان به وسيله زن و برعكس جايز است؟··· ۶۷

فصل چهارم ـ ارتباط دختر و پسر

پرسش ۹۲. آيا در محيط دانشگاهى اختلاط بين پسران و دختران، اشكالى دارد؟··· ۶۹

پرسش ۹۳. برگزارى جشنها و مراسم در دانشگاه كه در آن دختر و پسرها مختلط اند، چه حكمى دارد؟··· ۶۹

پرسش ۹۴. در يك تشكل مذهبى فعاليت دارم كه دختران و پسران در آن مختلط هستند! در بعضى مواقع احساس مى   كنم كه ممكن است به گناه بيفتم، تكليف چيست؟··· ۷۰

پرسش ۹۵. آيا دانشجويان دختر و پسر مى   توانند به طور مشترك، به اردوهاى تفريحى و سياحتى مسافرت كنند؟· ·· ۷۰

پرسش ۹۶. آيا نشستن بر سر سفرهاى كه نامحرم وجود دارد، حرام است؟··· ۷۱

پرسش ۹۷. آيا كار خانم   ها در ادارات كه با نامحرم روبه   رو مى   شوند و گفت   وگو مى   كنند، اشكال دارد؟··· ۷۱

پرسش ۹۸. آيا خلوت كردن دو نفر نامحرم در يك مكان جايز است؟ به طور مثال آيا دختر و پسرى كه مى   خواهند با يكديگر ازدواج كنند، مى   توانند در اتاق دربسته و خلوت با يكديگر در مورد مسائل آينده صحبت كنند؟··· ۷۱

پرسش ۹۹. تنها بودن زن و مرد نامحرم در برخى مكان   هاى عمومى (مانند كتابخانه   ها و وسايل نقليه) چه حكمى دارد؟··· ۷۲

پرسش ۱۰۰. آيا ارتباط صميمى بين دختر و پسر در هنگام همكارى و يا ميهمانى، اشكال دارد؟··· ۷۳

پرسش ۱۰۱. كار كردن در محيطى كه يك مرد و زن وجود دارد و گاهى در بسته و باز مى   شود، چه حكمى دارد؟··· ۷۳

پرسش ۱۰۲. آيا براى تدريس خصوصى در منزل، مى   توان براى دانش   آموزان دختر، معلم مرد و براى پسر معلم زن استخدام كرد؛ در حالى كه هر دو در اتاق بسر مى   برند و كس ديگرى در آنجا نيست؟··· ۷۴

پرسش ۱۰۳. معاشرت با دختر عمو در حد استادى و تقويت درس، چه حكمى دارد؟··· ۷۴

پرسش ۱۰۴. آيا اختلاط زن و مرد نامحرم به منظور نمايش تئاتر و بازيگرى ـ كه گاهى با مكالمات عاشقانه و مهيج شهوت همراه مى   باشد ـ جايز است؟··· ۷۵

پرسش ۱۰۵. آيا بازى افراد در نمايش و فيلم   ها در نقش زن و شوهر و يا خواهر و برادر و... جايز است؟··· ۷۵

پرسش ۱۰۶. اظهار دوستى به جنس مخالف در اين حد كه بگويد من تو را دوست دارم، چه حكمى دارد؟··· ۷۵

پرسش ۱۰۷. عشق ورزيدن به شخصيت   هاى معنوى و دينى جنس مخالف و دوست داشتن آنها از روى محبت الهى چه حكمى دارد؟··· ۷۶

پرسش ۱۰۸. گاهى در بازار، نمايشگاه و وسايل نقليه، زن و مرد به يكديگر برخورد مى   كند، در اينجا تكليف چيست؟··· ۷۶

پرسش ۱۰۹. آيا تماس   هاى جنسى با نامحرم ـ غير از دخول ـ حكم زنا را دارد؟··· ۷۶

پرسش ۱۱۰. حكم دقيق مصافحه و دست دادن با زن نامحرم ـ به ويژه فاميل مثل دختر خاله، دختر عمو و... ـ چيست؟··· ۷۷

پرسش ۱۱۱. اگر در منطقه   اى رسم بر اين باشد كه هنگام برخورد با يكديگر مصافحه مى   كنند (حتى زنان با مردان) و ترك اين كار، اهانت و اسائه ادب نسبت به طرف مقابل محسوب مى   شود؛ حكم دست دادن زن و مرد با اين فرض چيست؟··· ۷۷

پرسش ۱۱۲. دست دادن با زن نامحرم به وسيله دستكش و مانند آن، چه حكمى دارد؟··· ۷۷

پرسش ۱۱۳. آيا دست دادن با زنان كهنسال نامحرم ـ كه دست خود را براى مصافحه دراز مى   كنند ـ گناه است؟··· ۷۸

پرسش ۱۱۴. آيا مى   توان با زنان محرم دست داد؟··· ۷۸

پرسش ۱۱۵. دست دادن با زنان غير مسلمان چه حكمى دارد؟··· ۷۹

پرسش ۱۱۶. آيا دست دادن با دختران نابالغ جايز است؟··· ۷۹

پرسش ۱۱۷. آيا بوسيدن و بغل كردن دختر بچه جايز است؟··· ۷۹

پرسش ۱۱۸. آيا بوسيدن محارم خود جايز است؟··· ۸۰

پرسش ۱۱۹. پرستار براى گرفتن نبض و فشار خون و... بايد به بدن زن نامحرم نگاه كند و به بدن او دست بزند، تكليف چيست؟··· ۸۰

پرسش ۱۲۰. آمپول زدن زن به وسيله نامحرم چگونه است؟··· ۸۱

پرسش ۱۲۱. رجوع بيمار به دندان   پزشك نامحرم، چه حكمى دارد؟··· ۸۱

پرسش ۱۲۲. در صورتى كه پزشك زن هم وجود دارد؛ ولى احتمال مى   رود كه متخصص مرد بيمارى را بهتر تشخيص دهد، تكليف چيست؟··· ۸۲

پرسش ۱۲۳. تماس با بدن نامحرم، براى نجات او چه حكمى دارد؟··· ۸۲

پرسش ۱۲۴. در هنگام آموزش، دست مربى به دست و بدن من مى   خورد، اين چه حكمى دارد؟··· ۸۲

فصل پنجم ـ پوشش و حجاب

پرسش ۱۲۵. درباره حجاب و دليل وجوب آن توضيح دهيد.··· ۸۳

پرسش ۱۲۶. در مورد فلسفه حجاب، حدود، كيفيت و رنگ پوشش بانوان توضيح دهيد.··· ۸۴

پرسش ۱۲۷. پوشش بدن براى زنان بايد چگونه باشد؟··· ۸۸

پرسش ۱۲۸. آيا زير چانه نيز بايد از نامحرم پوشانده شود؟··· ۸۹

پرسش ۱۲۹. آيا بر زن لازم است در مقابل بچه نابالغ خود را بپوشاند؟··· ۸۹

پرسش ۱۳۰. از چه زمانى بر دختر رعايت حجاب واجب مى   شود؟··· ۹۰

پرسش ۱۳۱. پدرم اصرار دارد كه من بيش از حد معمول حجابم را رعايت كنم، چه كنم؟··· ۹۰

پرسش ۱۳۲. آيا پوشاندن پشت و روى پا در مقابل نامحرم واجب است؟··· ۹۱

پرسش ۱۳۳. زنى كه مى   داند به جهت چهره زيبايش، مردان نامحرم به او نگاه مى   كنند، چه وظيفه   اى دارد؟ آيا پوشاندن آن واجب است؟··· ۹۲

پرسش ۱۳۴. چرا پوشش بانوان مشكى است؛ با اينكه پوشيدن لباس مشكى در اسلام مكروه است؟··· ۹۲

پرسش ۱۳۵. چادر بهتر است يا مانتو؟··· ۹۳

پرسش ۱۳۶. آيا عدم پوشش دختر دايى، دختر عمه، دختر خاله و دختر عمو ـ كه تأثيرى در من ندارد ـ گناه است؟··· ۹۳

پرسش ۱۳۷. آيا دختران مى   توانند با لباس آستين حلقه   اى، در برابر پدر و يا برادرشان ظ اهر شوند؟··· ۹۳

پرسش ۱۳۸. آيا لازم است حجاب را براى توريست   ها الزامى كنيم؟··· ۹۴

پرسش ۱۳۹. آيا حفظ حجاب در سفر به كشورهاى غير مسلمان واجب است؟··· ۹۴

پرسش ۱۴۰. اگر موى زنى به طور غير عمد بيرون باشد و يا به طور سهوى چادر كنار برود، آيا گناه كرده است؟··· ۹۴

پرسش ۱۴۱. رفتن بدون حجاب به حياط منزلى كه ساختمان   هاى بلند بر آن مشرف است، چه حكمى دارد؟··· ۹۵

پرسش ۱۴۲. آيا پوشيدن چادر و لباس   هايى با رنگ روشن در ميهمانى   ها و در برابر نامحرم ـ نه به قصد جذب نگاه مرد نامحرم ـ حرام است؟··· ۹۵

پرسش ۱۴۳. پوشيدن جوراب نازك چه حكمى دارد؟··· ۹۶

پرسش ۱۴۴. پوشيدن مانتوهايى كه برجستگى   هاى بدن (مانند سينه و پشت) را نمايان مى   كند، چگونه است؟··· ۹۶

پرسش ۱۴۵. پوشيدن لباس   هاى تنگ و تحريك كننده ـ كه برجستگى   هاى بدن زن در آن پيدا است ـ چه حكمى دارد؟··· ۹۶

پرسش ۱۴۶. مشخص شدن حجم موى زن از زير چادر چه حكمى دارد؟··· ۹۷

پرسش ۱۴۷. آيا استفاده از كلاه گيس به جاى روسرى كفايت مى   كند؟··· ۹۷

پرسش ۱۴۸. آيا براى رفتن به خارج از كشور، مى   توانيم با كلاه گيس نزد مرد نامحرم عكس بيندازيم؟··· ۹۷

پرسش ۱۴۹. آيا در بازيگرى و تئاتر خانم   ها مى   توانند به جاى روسرى از كلاه گيس استفاده كرد؟··· ۹۸

پرسش ۱۵۰. آيا نگاه شوهر به كلاه گيس همسرش كه از موى زنان نامحرم درست شده، جايز است؟··· ۹۸

پرسش ۱۵۱. آيا پوشيدن كفش   هاى صدادار براى بانوان اشكال دارد؟··· ۹۸

پرسش ۱۵۲. حكم پوشيدن لباس ابريشم براى زن و مرد چيست؟··· ۹۹

پرسش ۱۵۳. آيا پوشيدن لباسى كه آستر آن ابريشم است، براى مرد جايز است؟··· ۹۹

پرسش ۱۵۴. حكم خريدن و پوشيدن كروات براى داماد چيست؟··· ۹۹

پرسش ۱۵۵. پوشيدن پيراهن آستين كوتاه توسط مردان در مقابل زن نامحرم، چه حكمى دارد؟··· ۱۰۰

پرسش ۱۵۶. آيا پوشيدن لباس   هاى جذاب و رنگارنگ در برابر نامحرم، براى مردان جايز است؟··· ۱۰۰

فصل ششم ـ آرايش و زيورآلات

پرسش ۱۵۷. آيا براى زن جايز است كه عطر بزند و از منزل بيرون رود؟··· ۱۰۱

پرسش ۱۵۸. استفاده از مواد نرم كننده كه لباس را كمى خوشبو و لطيف مى   كند، براى بانوان چه حكمى دارد؟ آيا بيرون مى   توانند بروند؟··· ۱۰۱

پرسش ۱۵۹. استفاده از كرم   هاى چرب كننده و ضد آفتاب، بر روى دست و صورت چه حكمى دارد؟··· ۱۰۱

پرسش ۱۶۰. آيا زن بايد چهره آرايش كرده خود را از نامحرم بپوشاند؟··· ۱۰۲

پرسش ۱۶۱. آرايش دختران و برداشتن موهاى صورت براى دختران چه حكمى دارد؟··· ۱۰۲

پرسش ۱۶۲. آرايش كردن براى محارم، چه حكمى دارد؟··· ۱۰۲

پرسش ۱۶۳. اگر برداشتن ابروها زينت به حساب آيد، بايد تمام صورت را پوشاند؟··· ۱۰۳

پرسش ۱۶۴. آيا رنگ كردن ابرو زينت بوده و پوشاندن آن از نامحرم واجب است؟··· ۱۰۳

پرسش ۱۶۵. آيا سرمه چشم از زينت   هايى است كه بايد پوشيده شود؟··· ۱۰۴

پرسش ۱۶۶. آيا گريم زن جزء آرايش محسوب مى   شود و بايد از نامحرم پوشاند؟··· ۱۰۴

پرسش ۱۶۷. آيا گريم زن توسط نامحرم جهت فيلم سازى و بازيگرى جايز است؟··· ۱۰۵

پرسش ۱۶۸. اگر در جايى شك پيدا شود كه چيزى از موارد زينت است يا نه، تكليف چيست؟ آيا بايد آن را پوشاند؟··· ۱۰۵

پرسش ۱۶۹. حكم پوشش انگشتر طلا و حلقه ازدواج بانوان، در صورتى كه در معرض ديد نامحرم باشد، چگونه است؟··· ۱۰۶

پرسش ۱۷۰. گذاشتن لنز آرايشى براى بانوان چه حكمى دارد؟··· ۱۰۶

فصل هفتم ـ پوشش در نماز

پرسش ۱۷۱. اگر در اتاق، مرد نامحرم باشد؛ آيا پوشاندن روى پا هنگام نماز واجب است؟··· ۱۰۷

پرسش ۱۷۲. آيا نماز خواندن با چادر بدن نما، صحيح است؟··· ۱۰۷

پرسش ۱۷۳. نماز خواندن با مانتو و روسرى چه حكمى دارد؟··· ۱۰۸

پرسش ۱۷۴. نماز خواندن زن با بلوز و شلوار چه حكمى دارد؟··· ۱۰۸

پرسش ۱۷۵. آيا پوشاندن برجستگى   هاى بدن هنگام نماز در برابر نامحرم واجب است؟ اگر نپوشاند؛ آيا نمازش باطل مى   شود؟··· ۱۰۸

پرسش ۱۷۶. زنى كه آرايش كرده و زيورآلات دارد؛ آيا بايد در هنگام نماز چهره خود را بپوشاند؟··· ۱۰۹

پرسش ۱۷۷. آيا بايد در مساجد و نمازخانه   ها، در حال نماز و يا روضه   خوانى و سخنرانى، پرده   اى بين زن و مرد باشد؟··· ۱۰۹

فصل هشتم ـ لباس جنس مخالف

پرسش ۱۷۸. پوشيدن لباس زنانه براى مردان و بالعكس چه حكمى دارد؟··· ۱۱۱

پرسش ۱۷۹. لباس مشترك بين زن و مرد، چگونه مشخص مى   شود؟··· ۱۱۲

پرسش ۱۸۰. پوشيدن لباس زنانه به وسيله مردان و بر عكس، براى بازى در تئاتر و سينما چه حكمى دارد؟··· ۱۱۲

پرسش ۱۸۱. حكم پوشيدن لباس شهرت را بيان كنيد؟··· ۱۱۳

پرسش ۱۸۲. آيا در حرمت پوشيدن لباس جنس مخالف، بين لباس زير و غير آن فرقى وجود دارد؟··· ۱۱۴

پرسش ۱۸۳. گاهى به مدت كوتاهى و به طور موقت لباس شوهر را در منزل مى   پوشم، آيا اين كار جايز است؟··· ۱۱۵

پرسش ۱۸۴. فروش لباس   هاى زير زنانه به وسيله مردان، چه حكمى دارد؟··· ۱۱۵

فصل نهم ـ طلا و پلاتين

پرسش 185. آيا استفاده از طلا براى مردان بدون قصد زينت به طورى كه ديگران نبينند، اشكال دارد؟··· 117

پرسش 186. زينت مردان با طلاى زرد چه حكمى دارد؟··· 117

پرسش 187. طلاى سفيد براى مردان چه حكمى دارد؟··· 118

پرسش 188. آيا به دست كردن و استفاده از پلاتين براى مرد اشكال دارد؟··· 118

پرسش 189. اگر شك داشته باشيم طلاى سفيدى كه در بازار فروخته مى   شود، از جنس طلاى متعارف (حرام) است يا خير، تكليف چيست؟··· 119

پرسش 190. اگر از طلا و فلز ديگرى آلياژى درست كنيم كه نسبت طلا به آن فلز كم باشد، آيا استعمال چنين آلياژى به صورت انگشتر و يا ساعت براى مردان اشكال دارد؟··· 119

پرسش 191. آيا گرفتن روكش طلا براى دندان بر مرد جايز است؟··· 119

پرسش 192. استفاده از طلا براى مردان به مدت كوتاه ـ مانند لحظه عقد ـ چه حكمى دارد؟··· 120

پرسش 193. مدال   هاى طلا كه ورزشكاران دريافت مى   كنند و به گردن   شان، مى   آويزند چه حكمى دارد؟··· 120

پرسش 194. ساخت و خريد و فروش جواهرات طلا كه مخصوص مردان است (مانند انگشتر طلا)، چه حكمى دارد؟··· 121

فصل دهم ـ دانستنى  ها

پرسش 195. منظور از لباس شهرت چه نوع لباسى است؟··· 123

پرسش 196. مفهوم زينت در زنان چيست و چه چيزهايى را شامل مى   شود؟··· 124

پرسش 197. مقصود از «ريبه» و «تلذذ» در رساله   هاى مراجع چيست؟··· 125

پرسش 198. سن تمييز در پسر و دختر بچه در احكام نگاه و پوشش، چه سنى است؟··· 126

پرسش 199. كلمه «ضرورت» به عنوان شرط جواز لمس زن و يا نگاه به او در كلمات فقيهان، به چه معنا است و حدود آن كدام است؟··· 125

کليدواژه   ها··· 127

كتابنامه··· 131

 

 

مقدمه

«پرسش   گ رى» از آغاز آفرينش انسان، رخ   نمايى كرده؛ بر بال سبز خود، فرشتگان را فرانشانده؛ بر برگ زرد خود شيطان را فرونشانده و در اين ميان، مقام آدميت را نشان داده است. آفتاب كوفه چه زيبا فرموده است:

«مَن اَحسَنَ السؤال عَلِمَ» و «من عَلِمَ اَحسَنَ السؤال».

هم سؤال از علم خيزد هم جواب

همچنانكه خار و گُل از خاك و آب

آرى! هر كه سؤال   هايش آسمانى است، دانش و بينش پاسخش خواهد بود. پويايى و پايايى «جامعه» و «فرهنگ»، در گرو پرسش   هاى حقيقت طلبانه و پاسخ   هاى خِردورزانه است.

از افتخارات ايران اسلامى، آن است كه از سويى، سرشار از جوانانى پاك  دل، كمال  خواه و پرسش   گر مى   باشد و از ديگر سوى، از مكتبى غنى برخوردار است كه معارف بلند آن، گوارا نوش دل   هاى عطشناك پرسش   گر و دانش   جو است.

اداره مشاوره و پاسخ معاونت مطالعات راهبردى نهاد، محفل انسى فراهم آورده است، تا «ابر رحمت» پرسش   ها را به «زمين اجابت» پذيرا باشد و نهال سبز دانش را بارور سازد. ما اگر بتوانيم سنگ صبور جوانان انديشمند و بالنده ايران پرگهرمان باشيم، به خود خواهيم باليد.

شايان ذكر است در راستاى ترويج فرهنگ دينى، اداره مشاوره و پاسخ نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه   ها با همكارى گروه   هاى علمى، بيش از 80  هزار پرسش دانشجويى را در موضوعات مختلف انديشه دينى، مشاوره، احكام و... پاسخ داده است.

اين اداره داراى هشت گروه علمى و تخصصى، به شرح زير است:

1. گروه قرآن و حديث؛     2. گروه تربيتى و روان شناسى؛

3. گروه احكام؛     4. گروه انديشه سياسى؛

5. گروه فلسفه و كلام؛     6. گروه فرهنگى و اجتماعى؛

7. گروه حقوق و فلسفه احكام؛     8. گروه تاريخ و سيره.

9. گروه اخلاق و عرفان؛

آن   چه پيش رو داريد، بخشى از سؤالات فقهى درباره احكام نگاه و پوشش و روابط است كه توسط محقق ارجمند حجه   الاسلام سيدمجتبى حسينى(زيدعزه) پاسخ داده شده است.

ويژگى   هاى اين مجموعه و شيوه تنظيم آن در چند نكته ذيل بيان مى   شود:

الف. پاسخ پرسش   ها همراه با مأخذ و مستندات آن آورده شده است.

ب. پاسخ   هاى هم   مضمون با عبارت يكسان و روان تحرير شده است؛ از اين رو بيشتر پاسخ   ها به صورت اقتباس مى   باشد.

ج. جهت اتقان و اطمينان بيشتر علاوه بر مستندسازى پاسخ   ها، از دفاتر مراجع بزرگوار نيز استفتا گرديده است.

د. در تنظيم كتاب، نظر حضرت امام خمينى قدس   سره به عنوان اولين فتوا آمده و فتاواى ديگر مراجع بزرگوار كه نامشان به ترتيب حروف الفبايى در ذيل مى   آيد، سپس ذكر گرديده است:

1. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ محمدتقى بهجت (قدس سرّه)

2. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ ميرزا جواد تبريزى (قدس سرّه)

3. حضرت آيه   اللّه   حاج   سيدعلى   حسينى   خامنه   اى (رهبر معظم   انقلاب)(دام ظلّه   العالى)

4. حضرت آيه   اللّه   حاج سيد على حسينى سيستانى (دام ظلّه   العالى)

5. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ لطف   اللّه   صافى گلپايگانى (دام ظلّه   العالى)

6. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ محمد فاضل لنكرانى (قدس سرّه)

7. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ حسين نورى همدانى (دام ظلّه   العالى)

8. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ ناصر مكارم شيرازى (دام ظلّه   العالى)

9. حضرت آيه   اللّه   حاج شيخ حسين وحيد خراسانى (دام ظلّه   العالى)

لازم به ذكر است كه در متن كتاب تنها به ذكر اسامى مراجع بزرگوار به اختصار اكتفا شده است، لذا از ساحت آن بزرگواران پوزش مى   طلبيم و از درگاه خداوند متعال براى ايشان دوام عزت و سلامتى مسئلت داريم.

ه در اين كتاب تنها به بيان احكام تكليفى «واجب و حرام» و احكام وضعى «باطل و صحيح» بسنده شده و از بيان احكام استحبابى خوددارى شده است.

بر آنيم با توفيق خداوند، به تدريج ادامه اين مجموعه را تقديم شما خوبان كنيم. پيشنهادها و انتقادهاى سازنده شما، راهنماى ما در ارائه شايسته و پربارِ مجموعه   هايى از اين دست خواهد بود.

در پايان از تلاش   هاى مخلصانه مؤلف محترم و مجموعه همكاران اداره مشاوره و پاسخ، به خصوص حجج   اسلام سيد محمدتقى علوى و صالح قنادى كه در بازخوانى و آماده   سازى اين اثر تلاش كرده   اند، تشكر و قدردانى مى   شود و دوام توفيقات اين عزيزان را در جهت خدمت بيشتر به مكتب اه ل   بيت (عل یهم السلام) و ارتقاء فرهنگ دينى جامعه ـ به ويژه دانشگاهيان ـ از خداوند متعال مسألت داريم.

فصل اول : نگاه به نامحرم قرآن و نگاه نامحرم

پرسش 1 آيا درباره نگاه به نامحرم آيه   اى در قرآن هست؟

«قُلْ لِلْمُؤمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ» [1] ؛ «به مؤمنان بگو: چشم   هاى خود را از نگاه به نامحرم فرو گيرند».

«وَ قُلْ لِلْمُؤمِناتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ» [2] ؛ «و به زنان با ايمان بگو: چشم   هاى خود را از نگاه هوس آلود فرو گيرند».

گفتنى است اگر انسان به خوبى بداند؛ «عالم محضر خداوند است» و باور كند هيچ يك از اعمال و حركات ما از ديد الهى پنهان نيست و اين مطلب را بارها و بارها به خود تلقين كند تا به مرحله احساس و باور قلبى برسد. ترك عملى كه موجب ناخشنودى خداوند است كارى ممكن و شدنى مى   باشد.

پيامبر بزرگ اسلام (صلی   الله   عل یه   وآله)   در حديثى مى   فرمايد: «يابن آدم... و اِنْ نازَعَك بَصرُكَ الى بعضِ مَا حَرمَتْ عليك فقد اَعنتُكَ عَليهِ بطبقتين فاطبق» [3] ؛ «فرزند آدم!... اگر چشمت بخواهد تو را به نگاه حرام بكشاند من دو پلك در اختيار تو قرار داده   ام، پس آنها را فرو بند».

و نيز پيامبر (صلی   الله   عل یه   وآله)   مى   فرمايد: «هر چشمى در روز قيامت گريان است، مگر سه چشم؛ چشمى كه از خوف خداوند بگريد و چشمى كه از محارم الهى بسته گردد و چشمى كه در راه خدا بيدار بماند».

حضرت صادق (علیه   السلام)   در حديثى نورانى مى   فرمايد: «النظر سهم مسموم من سهام ابليس من تركها للّه عزّوجلّ لا لغيره اعقبه امنا و ايمانا يجد طعمه» [4] ؛ «نگاه ناروا تيرى مسموم از تيرهاى شيطان است. هر كس آن را تنها به خاطر خدا ترك كند، خداوند آرامش و ايمانى به او مى   دهد كه طعم گواراى آن را در خود مى   يابد».

امير مؤمنان (علیه   السلام)   مى   فرمايد: «هر كس چشمش را آزاد بگذارد، حسرتش زياد مى   گردد» [5].

با مراقبت درونى و دورى از زمينه   هاى بيرونى و سپردن دل و روح خود به خداوند از دستبرد شيطان مى   توان محفوظ ماند و اگر انسان با وجود مواظبت و پاسدارى از دل و چشمش گاهى فريب خورد و نگاهى نا به جا انداخت، مى   تواند با توبه فورى، اين خطا را جبران كند و اثر سوء آن را از جان و روحش پاك كند.

مهم اين است كه نگاه حرام به صورت عادت در نيايد و قبح آن شكسته نگردد، يعنى بايد هوشيار باشد و از دل و چشم خود نگهبانى دهد و اگر گرفتار خطا شد با سلاح توبه دشمن را ناكارا كند. چون اگر چشم رها و آزاد گردد و به هر صورت و هر منظره   اى نگ اه كند، اين كار عادت و ملكه انسان مى   شود و در روايتى از امام عسكرى (عل یه   السلام)   آمده است: برگرداندن صاحب عادت از عادتش مانند معجزه است [6] .

اگر انسان به خوبى بفهمد كه بسيارى از آلودگى   ها و انحرافات از يك نگاه ناروا كه نگاه   هاى بعدى را به دنبال داشته و اس تغفار و توبه   اى همراه آن نبوده، سرچشمه گرفته، همين فكر، عامل كنترل بسيار مهمى است كه انسان بيدار و هوشيار را از خطا حفظ مى   كند.

 

نگاه  هاى حرام

پرسش 2. نگاه  هاى ممنوع و حرام كدام است؟

نگاه   هاى حرام عبارت است از:

1. نگاه به چهره آرايش كرده زن،

2. نگاه به زيور آلات زن،

3. نگاه به عكس بى   حجاب زن آشنا،

4. نگاه با ريبه (ترس افتادن به حرام)،

5. نگاه به بدن مرد نامحرم (به جز صورت و دست   ها)،

6. نگاه به تمام بدن زن نامحرم (به جز صورت و دست   ها تا مچ)،

7. نگاه هوس آلود (هر چند به صورت و دست   ها و يا به بدن هم   جنس).

 

نگاه حرام

پرسش 3. آيا نگاه حرام جزء گناهان كبيره است؟

خير، ولى اگر نگاه حرام به عمد تكرار و بر آن اصرار ورزيده شود، حكم گناه كبيره را پيدا مى   كند. [7]

 

نگاه   هاى حلال

پرسش 4. نگاه  هاى جايز و حلال كدام است؟

نگاه   هاى جايز (به شرط آن كه بدون قصد لذت و ريبه) عبارت است از:

1. نگاه به زن روستانشين كه نوعا خود را نمى   پوشاند، [8]

2. نگاه به عكس بى   حجاب زن ناشناس،

3. نگاه هم   جنس به هم   جنس (به جز عورت)،

4. نگاه به زن به منظور ازدواج (با شرايط خاص)،

5. نگاه به زن كهنسال [9] كه هيچ گونه رغبتى به ازدواج با او نيست،

6. نگاه به زن غيرمسلمان؛ خواه از اهل كتاب باشد يا نه. [10]

تبصره. جواز نگاه   هاى ياد شده در صورتى است كه با قصد لذت و يا ترس افتادن به گناه همراه نشود.

 

پرسش 5. حكم نگاه كردن به صورت نامحرم چيست؟ اگر نگاه به طور «خيره» و نه از روى قصد و غرضى باشد، باز هم اشكالى دارد؟

همه مراجع (به جز صافى): نگاه به صورت نامحرم، اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد؛ ولى اگر با يكى از اين دو مشخصه همراه باشد، جايز نيست. [11]

  آيه   اللّه   صافى: نگاه به قصد لذت حرام است و بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام نيز بنابر احتياط واجب جايز نيست. [12]

  تبصره. فرض مسأله در رساله   هاى عمليه، در مورد نگاه عمدى و پيوسته است؛ وگرنه نگاه اتفاقى به فتواى همه مراجع تقليد اشكالى ند ارد.

 

نگاه به پاى نامحرم

پرسش 6. آيا نگاه كردن به پاى زن نامحرم، از مچ به پايين جايز است؟

همه مراجع (به جز مكارم): خير، نگاه به پاى زن از مچ به پايين نيز ـ هر چند بدون قصد لذت ـ حرام است. [13]

آيه   اللّه   مكارم: آرى، ولى بهتر آن است كه نگاه نكند. [14]

 

نگاه از آينه

پرسش 7. آيا نگاه به موهاى زن نامحرم، از داخل آينه جايز است؟

همه مراجع: خير، جايز نيست. [15]

تبصره. حكم نگاه از آينه، شيشه، آب صاف و مانند آن، با عكس و فيلم زن تفاوت دارد. نگاه از داخل آينه به زن نامحرم جايز نيست؛ ولى نگاه به عكس و فيلم او ـ اگر ناآشنا باشد ـ بدون قصد لذت جايز است.

 

نگاه به زيبايى  ها

پرسش 8. اگر انسان همان طور كه از ديدن باغ و گلستان لذت مى   برد، از نگاه كردن به چهره زن لذت ببرد؛ آيا اين كار حرام است و مصداق قصد لذت به حساب مى   آيد؟

همه مراجع: اين گونه نگاه   ها چون جنبه لذت جنسى دارد، جايز نيست. [16]

 

نگاه به مانتويى

پرسش 9. آيا نگاه به برجستگى   هاى بدن زن نامحرم (مانند سينه و پشت) از روى لباس و مانتو جايز است؟

همه مراجع: اگر با قصد لذت باشد و يا بترسد كه به گناه بيفتد، نگاه به اين مواضع جايز نيست. [17]

 

نگاه به مرد

پرسش 10. آيا همان گونه كه نگاه مرد به زن حرام است، نگاه زن به مرد نيز حرام است؟

همه مراجع (به جز بهجت و سيستانى): آرى، نگاه زن به بدن مرد نامحرم [به جز سر، گردن و دست   ها و جاهايى كه معمولا آن را نمى   پوشانند ]حرام است؛ هر چند بدون قصد لذت باشد. [18]

  آيات عظام بهجت و سيستانى: نگاه زن به بدن مرد نامحرم با قصد لذت حرام است و بنابر احتياط واجب بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام هم نيز [به جز قسمتى از بدن كه معمولا آن را نمى   پوشانند مانند سر و دست   ها ]جايز نيست. [19]

 

پرسش 11. حكم نگاه كردن زن به بازو و آرنج مرد نامحرم چيست؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، صافى: جايز نيست. [20]

آيه   اللّه   بهجت: بنابر احتياط واجب جايز نيست. [21]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، فاضل، مكارم، نورى و وحيد: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، اشكالى ندارد. [22]

 

پرسش 12. آيا زنان مى   توانند به حجم بدن مرد نامحرم (مانند پشت و سينه) از روى لباس نگاه كنند؟

همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، اشكال ندارد. [23]

 

نگاه به استاد

پرسش 13. حكم نگاه پيوسته به صورت استاد زن، در هنگام درس چيست؟

همه مراجع (به جز صافى): اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد. [24]

آيه   اللّه   صافى: بدون قصد لذت نيز بنابر احتياط واجب جايز نيست؛ ولى اگر نگاه اتفاقى باشد، اشكال ندارد. [25]

 

پرسش 14. استاد ما بد حجاب است و حجاب شرعى را رعايت نمى   كند و در هنگام نوشتن مطالب روى تخته سياه، دست و موهاى سر او، بيش از اندازه ظاهر مى   شود، تكليف ما چيست؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، صافى، فاضل و نورى: نگاه به او هر چند بدون قصد لذت، اشكال دارد. [26]

آيه   الل ّه   بهجت: نگاه به او، هر چند بدون قصد لذت، جايز نيست. [27]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد: اگر از زنان بى   باكى است كه او را امر به حجاب كنند، اعتناء نمى   كند؛ نگاه به او ـ بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام ـ اشكالى ندارد. [28]

 

پرسش 15. نگاه پيوسته دختران به چهره استاد نامحرم مرد، در كلاس درس چه حكمى دارد؟

همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، اشكال ندارد. [29]

 

نگاه به شاگردان

پرسش 16. تكليف استادى كه به عده   اى از دختران درس مى   دهد؛ ولى نمى   تواند خود را از نگاه هوس   آلود كنترل كند، چيست؟

همه مراجع: بايد تدريس براى آنان را رها كند. [30]

 

نگاه خواستگارى

پرسش 17. در چه صورت مى   توانم به چهره، گردن و موهاى دخترى كه قصد ازدواج با او را دارم، نگاه كنم؟

همه مراجع (به جز صافى): نگاه به دختر مورد نظر با شرايط ذيل جايز است:

1. به قصد لذت و ريبه نباشد [هر چند بداند با نگاه لذت قهرى پيدا مى   شود].

2. براى آگاهى از وضع جسمانى دختر باشد (پس اگر از حال او آگاه است، نگاه او جايز نيست).

3. مانعى از ازدواج در ميان نباشد (براى مثال دختر شوهر نداشته باشد).

4. احتمال بدهد دختر او را رد نمى   كند. [31]

آيه   اللّه   صافى: با رعايت شرايط ياد شده، بنابر احتياط واجب تنها به صورت و دست   ها تا مچ اكتفا كند. [32]

 

پرسش 18. مى   خواهم با دخترى ازدواج كنم آيا مى   توانم، به طور پنهانى به موها و گردن او نگاه كنم يا اينكه در اين نگاه رضايت و اجازه او شرط است؟

همه مراجع: اگر شرايط نگاه جايز را داشته باشد، رضايت دختر در آن شرط نيست. [33]

 

نگاه  هاى خيابانى

پرسش 19. شخصى قصد ازدواج دارد؛ آيا مى   تواند بدون قصد لذت به چهره و موهاى خانم   ها (مثلاً در خيابان) نگاه كند تا كسى را بپسندد و بعد از او خواستگارى كند ؟

همه مراجع: اين نوع نگاه   ها جايز نيست. [34]

تبصره. نگاه به دختر به منظور ازدواج با او، شرايطى دارد كه با رعايت آن جايز مى   شود. (ر.ك: پرسش 17).

 

نگاه به نامزد

پرسش 20. آيا نگاه به بدن نامزد خود كه هنوز نامحرم است ـ ولى محرم شدن قطعى است ـ جايز است؟

همه مراجع: خير، نامزد نامحرم با ساير زنان تفاوتى ندارد. [35]

 

نگاه ناخودآگاه

پرسش 21. با توجه به اينكه كلاس   هاى دانشجويان دختر و پسر با هم برگزار مى   شود، طبعاً ناخودآگاه چشم انسان به دختران نامحرم مى   افتد؛ حكم آن در صورتى كه بدون قصد لذت باشد چيست؟

همه مراجع: اگر ناخود آگاه و بدون قصد لذت باشد، اشكال ندارد. [36]

تبصره. طبق فتواى آيات عظام بهجت و صافى، اصل اختلاط دختر و پسر در يك كلاس با توجه به اينكه در معرض فساد است، جايز نيست (ر.ك: پرسش 92)

 

پرسش 22. با وضعى كه زنان بيرون مى   آيند و ما نيز مجبوريم ب ه كوچه و خيابان برويم و چشم   مان به آنان مى   افتد، تكليف چيست؟

همه مراجع: نگاه اتفاقى به بدن و موى آنان حرام نيست؛ ولى بايد از نگاه عمدى [و پيوسته] اجتناب كرد. [37]

تبصره. نگاه به زنان بى   بند و بار حكم خاصى دارد كه در «نگاه به بى   حجاب» آمده است.

 

نگاه به فاميل

پرسش 23. نگاه به زنان نامحرم ـ به ويژه فاميل و آشنا ـ بدون قصد لذت و تنها از روى علاقه و محبت (مثلاً به چشم خواهرى) باشد، چه حكمى دارد؟

همه مراجع (به جز صافى): اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، نگاه به صورت و دست   ها تا مچ جايز است، ولی نگاه به جاهاى ديگر [هر چند بدون قصد لذت] حرام است. [38]

آيه   اللّه   صافى: نگاه به بدن آنان [هر چند بدون قصد لذت] حرام است و بنابر احتياط واجب، به صورت و دست   ها تا مچ نيز بدون قصد لذت نگاه نشود. [39]

 

نگاه به محرم

پرسش 24. زن و مرد محرم تا چه اندازه مى   توانند به بدن يكديگر نگاه كنند؟

همه مراجع (به جز مكارم): اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، مى   توانند به تمام بدن يكديگر [به جز عورت] نگاه كنند. [40]

آيه   اللّه   مكارم: اگر قصد لذت و ترس افتادن به حرام نباشد، مى   توانند تنها به آن مقدارى كه در ميان محارم، نپوشاندنش معمول است، نگاه كنند و در غير آن (مثلاً ما بين ناف تا زانوها) بنابر احتياط واجب، نگاه به آن جايز نيست.[41]

نگاه به همجنس

پرسش 25. نگاه مرد به بدن مرد و زن به بدن زن، تا چه حدودى جايز است؟

همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، مى   توانند به تمام بدن يكديگر [به جز عورت] نگاه كنند. [42]

 

نگاه به بدحجاب

پرسش 26. نگاه كردن به موهاى زنان بد حجاب ـ كه هيچ گونه امر و نهى در آنان تأثير ندارد ـ چگونه است؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، صافى، فاضل و نورى: بنابر احتياط واجب، بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام نيز جايز نيست. [43]

آيه   اللّه   بهجت: بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام نيز جايز نيست. [44]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد. [45]

 

نگاه به روستايى

پرسش 27. در بعضى از مناطق ايران، زنان روستانشينى هستند كه نوعا خود را نمى   پوشانند؛ آيا مى   توان بدون قصد لذت به آنها نگاه كرد؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، صافى، فاضل و نورى: بنابر احتياط واجب، بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام نيز جايز نيست. [46]

آيات عظام بهجت و مكارم: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد. [47]

آيات عظام تبريزى، سيستانى و وحيد: چنانچه از زنان بى   باكى است كه اگر او را امر به حجاب كنند اعتنا نمى   كنند نگاه به آنان بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام، اشكال ندارد. [48]

 

نگاه به زنان اهل تسنن

پرسش 28. آيا نگاه به مو و بدن زنان اهل تسنن جايز است؟

همه مراجع: خير، نگاه به آنان نيز همان حكم نگاه به زنان شيعه را دارد. [49]

 

نگاه به مسلمانان خارجى

پرسش 29. حكم نگاه كردن به زنان مسلمان كه در كشورهاى خارجى فاقد حجاب و پوشش اسلامى   اند، چگونه است؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، صافى، فاضل و نورى: بنابر حتياط وا جب، بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام نيز جايز نيست. [50]

آيه   اللّه   بهجت: نگاه به آنان جايز نيست؛ هر چند بدون قصد لذت باشد. [51]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد (مگر اينكه از زنانى باشند كه اگر آنان را نهى كنند بپذيرند). [52]

 

نگاه به غير مسلمان

پرسش 30. آيا نگاه كردن به زن غير مسلمان كه پوششى ندارد، جايز است؟

همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد؛ تنها نگاه به جاهايى از بدنشان كه معمولاً آن را نمى   پوشانند، جايز است. [53]