شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

فصل ششم : آرايش و زيورآلات

 

عطر زن

پرسش 157. آيا براى زن جايز است كه عطر بزند و از منزل بيرون رود؟

همه مراجع: اگر باعث جلب توجه نامحرم شود، جايز نيست. [277]

 

بوى خوش نرم كننده   ها

پرسش 158. استفاده از مواد نرم كننده كه لباس را كمى خوشبو و لطيف مى   كند، براى بانوان چه حكمى دارد؟ آيا بيرون مى   توانند بروند؟

همه مراجع: اگر باعث جلب مرد نامحرم بشود جايز نيست. [278]

 

پرسش 159. استفاده از كرم   هاى چرب كننده و ضد آفتاب، بر روى دست و صورت چه حك مى دارد؟

آيات عظام امام، تبريزى، خامنه   اى، فاضل و وحيد: اگر آرايش و زينت محسوب نشود و بوى خوش آن باعث تحريك نامحرم نگردد، اشكال ندارد. [279]

آيات عظام بهجت و صافى: اگر آرايش و زينت محسوب نشود و بوى خوش آن باعث تحريك نامحرم نگردد، اشكال ندارد؛ ولى بنابر احتياط واجب بايد صورت را از نامحرم بپوشاند. [280]

آيات عظام سيستانى، مكارم   و نورى: اگر به مقدار كم ومتعارف باشد، اشكال ندارد. [281]

 

آرايش چهره

پرسش 160. آيا زن بايد چهره آرايش كرده خود را از نامحرم بپوشاند؟

همه مراجع (به جز مكارم): آرى، بايد از نامحرم بپوشاند. [282]

آيه   اللّه   مكارم: بنابر احتياط واجب، بايد از نامحرم بپوشاند. [283]

 

آرايش دختران

پرسش 161. آرايش براى دختران چه حكمى دارد؟

همه مراجع: اين كار فى نفسه براى آنان اشكال ندارد (هر چند زيبنده نيست)؛ ولى بايد صورت را از نامحرم بپوشانند. [284]

 

پرسش 162. آرايش كردن براى محارم، چه حكمى دارد؟

همه مراجع: اگر باعث مفسده نشود، اشكال ندارد. [285]

 

برداشتن ابرو

پرسش 163. اگر برداشتن ابروها زينت به حساب آيد، بايد تمام صورت را پوشاند؟

آيات عظام امام، سيستانى، مكارم و نورى: به اين مقدار اشكال ندارد و پوشاندن آن از نامحرم واجب نيست. [286]

آيات عظام بهجت و صافى: زينت محسوب مى   شود و بايد آن را از نامحرم بپوشاند. [287]

آيه   اللّه   تبريزى: اگر به گونه   اى است كه نزد زنان كهنسال و يا نزديك به آنان م تعارف است، پوشاندن آن واجب نيست. [288]

آيات عظام خامنه   اى، فاضل و وحيد: اگر زينت محسوب مى   شود، بايد آن را از نامحرم پوشاند. [289]

تبصره. اگر اصلاح ابرو و صورت توجه مرد نامحرم را جلب مى   كند و باعث مفسده مى   شود، پوشاندن آن واجب است.

 

رنگ ابرو

پرسش 164. آيا رنگ كردن ابرو زينت بوده و پوشاندن آن از نامحرم واجب است؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، فاضل و وحيد: اگر زينت محسوب شود، پوشاندن آن از نامحرم واجب است. [290]

آيات عظام بهجت، تبريزى، صافى: پوشاندن آن از نامحرم واجب است. [291]

آيات عظام سيستانى، مكارم، نورى: جزء زينت ممنوع محسوب نمى   شود و پوشاندن آن از نامحرم واجب نيست. [292]

 

سرمه چشم

پرسش 165. آيا سرمه چشم از زينت   هايى است كه بايد پوشيده شود؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، فاضل و وحيد: اگر عرفا زينت محسوب شود، پوشاندن آن واجب است. [293]

آيات عظام بهجت و صافى: زينت محسوب مى   شود و بايد پوشانده شود. [294]

آيه   اللّه   تبريزى: اگر نزد زنان كهنسال و يا نزديك به آنان متعارف است، پوشاندن آن واجب نيست و در غير اين صورت بايد پوشانده شود. [295]

آيات عظام سيستانى، مكارم و نورى: پوشاندن آن واجب نيست. [296]

 

گريم

پرسش 166. آيا گريم زن جزء آرايش محسوب مى   شود و بايد از نامحرم پوشاند؟

همه مراجع (به جز مكارم، بهجت و صافى): اگر گريم به عنوان آرايش، يا آرايش و تغيير چهره براى خانم   ها باشد، بايد از نامحرم پوشانده شود و اگر تنها به عنوان تغيير چهره باشد، پوشاندن آن واجب نيست. [297]

آيات عظام بهجت و صافى: اگر گريم به عنوان آرايش، يا آرايش و تغيير چهره براى خانم   ها باشد، بايد از نامحرم پوشانده شود و اگر تنها به عنوان تغيير چهره باشد، احتياط واجب پوشاندن آن است. [298]

آيه   اللّه   مكارم: اگر گريم به عنوان آرايش و تغيي ر چهره براى خانم   ها باشد، بنابر احتياط واجب بايد از نامحرم پوشانده شود و اگر تنها به عنوان تغيير چهره باشد، پوشاندن آن واجب نيست. [299]

تبصره. بايد توجه داشت كه گريم كردن زن به وسيله نامحرم جايز نيست.

 

پرسش 167. آيا گريم زن توسط نامحرم جهت فيلم سازى و بازيگرى جايز است؟

همه مراجع: خير، گريم زن توسط نامحرم جايز نيست؛ هر چند براى فيلم   سازى و بازيگرى باشد [300]

 

شك در زينت

پرسش 168. اگر در جايى شك پيدا شود كه چيزى از موارد زينت است يا نه، تكليف چيست؟ آيا بايد آن را پوشاند؟

همه مراجع: خير، پوشاندن آن واجب نيست. [301]

 

حلقه ازدواج

پرسش 169. حكم پوشش انگشتر طلا و حلقه ازدواج بانوان، در صورتى كه در معرض ديد نامحرم باشد، چگونه است؟

امام، بهجت، صافى و فاضل: بايد از نامحرم پوشانده شود. [302]

آيه   اللّه   تبريزى: پوشاندن انگشترى كه پيش زنان بزرگ   سال و يا كمى پايين   تر متعارف است، واجب نيست. [303]

آيات عظام سيستانى، مكارم و نورى: پوشاندن آن لازم نيست. [304]

آيه   اللّه   وحيد: بنابر احتياط واجب، بايد از نامحرم پوشانده شود. [305]

 

لنز آرايشى

پرسش 170. گذاشتن لنز آرايشى براى بانوان چه حكمى دارد؟

همه مراجع (به جز مكارم و نورى): اگر عرفا زينت محسوب نشود، اشكال ندارد. [306]

آيات عظام مكارم و نورى: اشكال ندارد. [307]

فصل هفتم : پوشش در نماز

نماز و نامحرم

پرسش 171. اگر در اتاق، مردنامحرم باشد؛ آيا پوشاندن روى پا هنگام نماز واجب است؟

همه مراجع (به جز تبريزى و مكارم): آرى، بايد آن را از نامحرم بپوشاند. [308]

آيه   اللّه   تبريزى: پوشاندن زير چانه واجب است؛ ولى پوشاندن روى پا تا مچ بنابر احتياط واجب است. [309]

آيه   اللّه   مكارم: خير، واجب نيست؛ ولى بهتر آن است كه بپوشاند. [310]

تبصره. لازم نيست پشت و روى پا به وسيله جوراب پوشانده شود؛ بلكه اگر به وسيله چادر و مانند آن نيز پوشانده شود، كافى است.

 

نماز با چادر بدن  نما

پرسش 172. آيا نماز خواندن با چادر بدن نما، صحيح است؟

همه مراجع: اگر چادر نازك و بدن نما باشد، نماز با آن باطل است؛ مگر آنكه زير چادر پوشش كامل داشته باشد. [311]

 

نماز با مانتو

پرسش 173. نماز خواندن با مانتو و روسرى چه حكمى دارد؟

همه مراجع: اگر مقدار واجب پوشش و شرايط لباس نمازگزار در آن رعايت شود، اشكال ندارد؛ هر چند نماز با چادر براى رعايت پوشش در نماز، آسان   تر و بهتر است. [312]

تبصره. مقدار واجب پوشش براى زن در حال نماز، پوشاندن تمام بدن حتى موى سر به جز صورت (به مقدارى كه در وضو شسته مى   شود) و دست   ها تا مچ و پاها تا مچ است. اما براى آنكه يقين كند مقدار وا جب را پوشانده است، بايد [313] مقدارى از اطراف صورت و قدرى پايين   تر از مچ را هم بپوشاند.

 

پرسش 174. نماز خواندن زن با بلوز و شلوار چه حكمى دارد؟

همه مراجع: اگر جاهايى از بدن كه بايد پوشيده شود، بپوشاند اشكال ندارد. [314]

 

پرسش 175. آيا پوشاندن برجستگى   هاى بدن هنگام نماز در برابر نامحرم واجب است؟ اگر نپوشاند؛ آيا نمازش باطل مى   شود؟

همه مراجع: اگر باعث جلب توجه مرد نامحرم شود، بايد بپوشاند و اگر نپوشاند، گناه كرده است؛ ولى نماز او صحيح است. [315]

 

زيور آلات و نماز

پرسش 176. زنى كه آرايش كرده و زيورآلات دارد؛ آيا بايد در هنگام نماز چهره خود را بپوشاند؟

همه مراجع: اگر مرد نامحرم او را نمى   بيند، پوشاندن چهره آرايش كرده و زيورآلات در نماز واجب نيست. [316]

 

پرده در نمازخانه

پرسش 177. آيا بايد در مساجد و نمازخانه   ها، در ح ال نماز و يا روضه   خوانى و سخنرانى، پرده   اى بين زن و مرد باشد؟

همه مراجع: اگر مفسده   اى در بين نباشد، ايجاد حايل لازم نيست. [هر چند وجود آن بهتر است]. [317]

تبصره. البته هنگام خواندن نماز، زن واجب ـ يا بهتر ـ است كه كمى عقب   تر از مرد بايستد. [318]

فصل هشتم : لباس جنس مخالف

لباس زنانه و مردانه

پرسش 178. پوشيدن لباس زنانه براى مردان و بالعكس چه حكمى دارد؟

آيات عظام امام و بهجت: بنابر احتياط واجب، پوشيدن لباس مختص به جنس مخالف جايز نيست. [319]

آيات عظام تبريزى، خامنه   اى، صافى، فاضل و وحيد: بنابر احتياط واجب پوشيدن لباس مختص به جنس مخالف، در صورتى كه آن را زىّ و پوشش خود قرار دهد، جايز نيست. [320]

آيه   اللّه   سيستانى: بنابر احتياط واجب، پوشيدن لباس مختص به جنس مخالف، اگر او را به صورت جنس مخالف در بيا ورد، جايز نيست. [321]

آيه   اللّه   مكارم: پوشيدن لباس جنس مخالف، اگر مفسده خاصى بر آن مترتب نشود، اشكال ندارد. [322]

آيه   اللّه   نورى: بنابر احتياط واجب، پوشيدن لباس مختص به جنس مخالف جايز نيست؛ مگر آنكه انگيزه عقلايى و مصلحت مهم   ترى در بين باشد. [323]

 

لباس مشترك زن و مرد

پرسش 179. لباس مشترك بين زن و مرد، چگونه مشخص مى   شود؟

همه مراجع: تشخيص آن به نظر عرف است؛ مانند شلوارهاى و برخى اقسام بلوز و كفش   هاى مشترك. [324]

 

لباس تئاتر

پرسش 180. پوشيدن لباس زنانه به وسيله مردان و بر عكس، براى بازى در تئاتر و سينما چه حكمى دارد؟

آيات عظام امام، بهجت و فاضل: بنابر احتياط واجب جايز نيست. [325]

آيات عظام خامنه   اى، سيستانى، صافى، مكارم و وحيد: پوشيدن لباس جنس مخالف، هنگام بازيگرى و بيان خصوصيات يك شخص حقيقى [اگر باعث فساد نشود ]اشكال ندارد. [326]

آيه   اللّه   نورى: پوشيدن لباس جنس مخالف، تنها در موقع ضرورت؛ يعنى، زمانى كه مصلحت اهم و انگيزه عقلايى در كار باشد، جايز مى   شود و اگر پوشيدن لباس جنس مخالف در بازى تئاتر و سينما، تا اين حد از ضرورت و مصلحت رسيده، ارتكاب به آن اشكال ندارد. [327]

تبصره. طبق فتواى آيات عظام: خامنه   اى، سيستانى، تبريزى، وحيد و صافى، پوشيدن لباس مختص به جنس مخالف، در صورتى حرام است كه آن را زىّ خود جهت زندگى روزمره پوشش خود قرار دهند و ترديدى نيست كه زنان و مردان بازيگر، لباس جنس مخالف را به عنوان زىّ خود قرار نمى   دهند ؛ بلكه به طور موقت و براى بازيگرى آن را به تن مى   كنند.

 

لباس شهرت

پرسش 181. حكم پوشيدن لباس شهرت را بيان كنيد؟

آيات عظام امام، خامنه   اى، فاضل و نورى: پوشيدن لباسى كه موجب شهرت و انگشت نما شود، بنابر احتياط واجب حرام است. [328]

آيات عظام بهجت، صافى و وحيد: پوشيدن لباسى كه موجب شهرت و انگشت نما شود، حرام است. [329]

آيات عظام تبريزى و سيستانى: پوشيدن آن حرام نيست؛ مگر آنكه موجب هتك حرمت و خوارى شخص شود. [330]

آيه   اللّه   مكارم: پوشيدن لباسى كه جنبه رياكارى دارد و شخص مى   خواهد به وسيله آن مثلاً به زهد و ترك دنيا مشهور شود، بنابر احتياط واجب حرام است؛ خواه از جهت پارچه يا رنگ آن باشد و يا دوخت آن اما اگر واقعا قصدش ساده پوشيدن است و جنبه رياكارى ندارد، نه تنها جاي ز است؛ بلكه عملى شايسته است. [331]

تبصره. پوشيدن هر لباسى كه موجب هتك حرمت و خوارى شخصى شود، به فتواى همه مراجع حرام است.

 

لباس زير

پرسش 182. آيا در حرمت پوشيدن لباس جنس مخالف، بين لباس زير و غير آن فرقى وجود دارد؟

آيات عظام امام، بهجت و فاضل: تفاوتى بين لباس زير و غير آن در حكم نمى   كند. [332]

آيات عظام تبريزى، خامنه   اى، صافى و وحيد: كه اگر آن را زىّ و پوشش خود قرار دهد، بنابر احتياط واجب پوشيدن آن جايز نيست. [333]

آيه   اللّه   سيستانى: اگر او را به صورت جنس مخالف در بياورد، بنابر احتياط واجب پوشيدن آن جايز نيست. [334]

آيه   اللّه   مكارم: اگر مفسده خاصى بر آن مترتب نشود، پوشيدن آن اشكال ندارد. [335]

آيه   اللّه   نورى: اگر از پوشيدن آن انگيزه عقلايى دارد و مصلحت مهم   ترى در بين است، اشكال ندارد. [336]

 

لباس موقت

پرسش 183. گاهى به مدت كوتاهى و به طور موقت لباس شوهر را در منزل مى   پوشم، آيا اين كار جايز است؟

همه مراجع (به جز امام و بهجت): خير، اشكالى ندارد.[337]

آيات عظام امام و بهجت: بنابر احتياط واجب جايز نيست. [338]

 

فروش لباس زنانه

پرسش 184. فروش لباس   هاى زير زنانه به وسيله مردان، چه حكمى دارد؟

همه مراجع: اگر ترس افتادن به گناه و يا مفسده اجتماعى به دنبال داشته باشد، جايز نيست. [339]

 

 

 

فصل نهم : طلا و پلاتين

 

طلاى مردان

پرسش 185. آيا استفاده از طلا براى مردان بدون قصد زينت به طورى كه ديگران نبينند، اشكال دارد؟

همه مراجع (به جز مكارم): پوشيدن طلا براى مرد حرام است؛ هر چند به قصد زينت نباشد و از نگاه ديگران پنهان بماند.[340]

آيه   اللّه   مكارم: اگر پنهان باشد، اشكال ندارد. [341]

 

طلاى زرد

پرسش 186. زينت مردان با طلاى زرد چه حكمى دارد؟

همه مراجع: پوشيدن طلا ـ مانند آويختن زنجير طلا به سينه و به دست كردن انگشتر و ساعت مچى طلا ـ براى مرد حرام است. [342]

 

طلاى سفيد

پرسش 187. طلاى سفيد براى مردان چه حكمى دارد؟

همه مراجع (به جز مكارم و فاضل): اگر از جنس طلا باشد، جايز نيست؛ هر چند به رنگ سفيد باشد. [343]

آيات عظام مكارم و فاضل: استفاده از طلاى سفيد، براى مردان جايز نيست. [344]

تبصره. هيچ گونه اختلافى بين فقيهان در مسأله ياد شده نيست و همگى معتقدند: اگر طلاى سفيد از جنس همان طلاى متعارف بين مردم باشد (ذهب) استفاده از آن جايز نيست؛ ولى برخى مانند آيات عظام مكارم و فاضل با بررسى موضوع و كسب آگاهى از اهل خبره به اين نتيجه دست يافته   اند كه طلاى سفيد، همان طلاى متعارف است كه تنها رنگ آن را تغيير داده   اند.

 

پلاتين

پرسش 188. آيا به دست كردن و استفاده از پلاتين براى مرد اشكال دارد؟

همه مراجع: استفاده از پلاتين اشكال ندارد. [345]

تبصره. پلاتين طلا نيست و فلز ديگرى است.

 

طلاى مشكوك

پرسش 189. اگر شك داشته باشيم طلاى سفيدى كه در بازار فروخته مى   شود، از جنس طلاى متعارف (حرام) است يا خير، تكليف چيست؟

همه مراجع: اگر واقعا شك پيدا شد، استفاده از آن اشكال ندارد. [346]

 

طلاى مخلوط

پرسش 190. اگر از طلا و فلز ديگرى آلياژى درست كنيم كه نسبت طلا به آن فلز كم باشد، آيا استعمال چنين آلياژى به صورت انگشتر و يا ساعت براى مردان اشكال دارد؟

همه مراجع (به جز فاضل): اگر به آن صدق طلا نمى   كند، اشكال ندارد. [347]

آيه   اللّه   فاضل: استعمال آن، جايز نيست .[348]

 

دندان طلا

پرسش 191. آيا گرفتن روكش طلا براى دندان بر مرد جايز است؟

آيات عظام امام و خامنه   اى: اگر براى اصلاح دندان باشد ـ نه براى زينت ـ اشكال ندارد. [349]

آيات عظام بهجت، تبريزى، سيستانى و نورى: آرى، جايز است. [350]

آيه   اللّه   صافى: اگر براى اصلاح دندان باشد ـ نه براى زينت ـ اشكال ندارد و اگر برا ى دندان   هاى جلو باشد، در هر حال بنابر احتياط واجب بايد از آن اجتناب كرد؛ هر چند به قصد زينت هم نباشد. [351]

 

حلقه طلا

پرسش 192. استفاده از طلا براى مردان به مدت كوتاه ـ مانند لحظه عقد ـ چه حكمى دارد؟

همه مراجع (به جز مكارم): پوشيدن طلا براى مرد حرام است و بين مدت كم و زياد تفاوتى نمى   كند. [352]

آيه   اللّه   مكارم: اگر به جهت امتحان و يا به قصد نگه   دارى موقت و كوتاه مدت باشد، مانعى ندارد .[353]

 

مدال طلا

پرسش 193. مدال   هاى طلا كه ورزشكاران دريافت مى   كنند و به گردن   شان، مى   آويزند چه حكمى دارد؟

همه مراجع (به جز مكارم): دريافت مدال طلا اشكال ندارد؛ ولى به گردن انداختن آن براى مردان جايز نيست. [354]

آيه   اللّه   مكارم: دريافت مدال طلا اشكال ندارد؛ ولى به گردن انداختن آن براى مردان جايز نيست، مگر در موارد ضرورت. [355]

تبصره. چنانچه مدال   هاى ياد شده از آب طلا باشد، اشكال ندارد.

 

فروش طلاى مردانه

پرسش 194. ساخت و خريد و فروش جواهرات طلا كه مخصوص مردان است (مانند انگشتر طلا)، چه حكمى دارد؟

همه مراجع: ساخت و خريد و فروش انگشتر طلاى مخصوص مردان، جايز نيست. [356]

 

 

 

فصل دهم : دانستنى  ها

تعريف لباس شهرت

پرسش 195. منظور از لباس شهرت چه نوع لباسى است؟

همه مراجع (به جز سيستانى و مكارم): لباس شهرت، لباسى است كه پوشيدن آن براى شخص، به جهت جنس پارچه يا رنگ يا كيفيت دوخت يا مندرس بودنش و مانند آن، معمول نبوده و خلاف شأن او به حساب آيد؛ به طورى كه اگر آن را در برابر مردم بپوشد، توجه آنان را به خود جلب كرده و انگشت   نما مى   شود. [357]

آيه   اللّه   سيستانى: منظور لباسى است كه مؤمن را به صورتى زشت و نامناسب در آورد. [358]

آيه   اللّه   مكارم: لباس شهرت، لباسى است كه جنبه ر ياكارى دارد و شخص مى   خواهد به وسيله آن مثلاً به زهد و ترك دنيا مشهور شود، خواه از جهت پارچه يا رنگ آن باشد و يا دوخت آن. امّا اگر واقعا قصدش ساده پوشيدن است و جنبه ريا كارى ندارد، نه تنها جايز است؛ بلكه عملى شايسته است. [359]

 

زينت زن

پرسش 196. مفهوم زينت در زنان چيست و چه چيزهايى را شامل مى   شود؟

«زينت» در زبان عربى معنايى گسترده   تر از لفظ «زيور» دارد. زيور، فقط به زينت   هايى گفته مى   شود كه جزء بدن شخص به شمار نمى   رود، (مانند انواع زيورهاى طلا و جواهر)، ولى كلمه «زينت» هم در چنين زيورهايى به كار مى   رود و هم به آرايش   هايى گفته مى   شود كه به بدن شخص مت صل بوده و گويى جزئى از اوست؛ (همانند سرمه و خضاب). علاوه بر اين، خود زيبايى   هاى طبيعى هم زينت به شمار مى   رود، بنابراين شامل اندام زيباى او نيز مى   گردد.

حال از ديدگاه شرع آشكار كردن كدام يك از اقسام زينت براى زنان حرام شمرده شده است؟ از آيه 31 سوره «نور» به دست مى   آيد كه زينت دو نوع هست: زينت پنهان و زينت نمايان كه آشكار كردن اولى براى بانوان ممنوع و ديگرى جايز شمرده شده است. تمامى فقيهان اتفاق دارند كه زي نت به معناى اندام و زيبايى   هاى بدن، جزء زينت پنهان محسوب مى   شود و بانوان بايد آنها را در برابر مرد نامحرم بپوشانند. در زينت به معناى زيور آلات و آرايش ميان آنان اختلاف نظر وجود دارد كه آيا جزء زينت پنهان محسوب مى   شود يا از زينت نمايان به حساب مى   آيد؛ براى مثال در مورد حلقه ازدواج و النگو، برخى معتقدند: پوشاندن آن واجب است، ولى عده   اى بر اين باورند كه لازم نيست.

 

ريبه و تلذذ

پرسش 197. مقصود از «ريبه» و «تلذذ» در رساله   هاى مراجع چيست؟

منظور از «ريبه»، ترس افتادن به گناه و حرام است و منظور از «تلذذ» همان لذت جنسى است. اگر نگاه به ديگرى با يكى از اين دو مشخصه همراه باشد، از نظر شرع مقدس حرام مى   گردد. گاهى انسان تنها به جهت لذّت بردن به زن نگاه مى   كند؛ بى   آنكه بترسد به گناه كشيده شود و گاهی نگاه از روى لذّت نيست؛ بلكه ترس آن است كه به دنبال آن گناهى انجام گيرد و مقدمه ارتكاب حرام گردد. اين دو نوع نگاه حرام است. گاهى ممكن است كه نگاه به زن توأم با دو عنوان ياد شده باشد؛ در اين صورت گناه آن شديدتر است. [360]

 

مفهوم ضرورت

پرسش 198. كلمه «ضرورت» به عنوان شرط جواز لمس زن و يا نگاه به او در كلمات فقيهان، به چه معنا است و حدود آن كدام است؟

معيار شناخته شده براى «ضرورت» مسأله اهم و مهم است. هر جا عنوانى تحقق يابد كه اهميت آن از عنوان نگاه به زن نامحرم و لمس او، بيشتر باشد، بر آن تقدم پيدا مى   كند و آن را تحت پوشش خود قرار مى   دهد. به عنوان مثال جايى كه سلامت و جان ز ن نامحرمى در خطر باشد، ترديدى نيست كه مصلحت و اهميت آن به مراتب بيشتر از مصلحت ترك لمس و نگاه به او است. در اين صورت بايد جانب اهم مراعات گردد و بر جواز نگاه و لمس فتوا داده شود مسأله معالجه و درمان مريض نيز يكى از مصاديق بارز آن شمرده مى   شود.

 

سن تمييز

پرسش 199. سن تمييز در پسر و دختر بچه در احكام نگاه و پوشش، چه سنى است؟

زمانى كه بچه (دختر يا پسر) خوب و بد را در نگاه جنس مخالف فهميده و احتمال تحريك شهوت در او برود، سن تميز است.[361]