کم فروشی
فروشندهها معمولاً سعی میکنن موقع کشیدن جنس با ترازو کمی سنگینتر بکشن تا خیالشون راحت بشه به مشتری کم نداده باشن. اما کمفروشی فقط با ترازو نیست. هر چی حق مردم باشه و بهشون داده نشه یعنی کمفروشی. حالا میخواد جنس باشه، یا تعمیر ماشین و وسایل خونه باشه، یا تدریس و آموزش باشه، یا پاسخگویی به مراجعین در ادارات تو همه اینا باید به بهترین شکل کارو انجام داد چون خدا گفته:
فَاَوْفُوا الْکَیْلَ وَ الْمیزانَ وَ لا تَبْخَسُوا النّاسَ اَشْیآءَهُمْ
پیمانه و وزن را کامل بدهید و اموال مردم را کم ندهید
(بخشی از آیه 85 اعراف)
(صفحه 72)
چشم بندی
چشمبندی این نیست که حتما یه شعبده باز بیاد و همه چیزو وارونه نشون بده. الان همه جور چشمبندی میشه. مثلاً طرف میخواد یه معاملهای انجام بده، چون میدونه مردم از ریزه کاریهای معامله اطلاع ندارن، خیلی راحت سرشون کلاه میذاره. یا مثلاً تو ازدواج یه شخصیت کاملاً متفاوت از خودش نشون میده تا بتونه به خواستهاش برسه. یه مدت که میگذره طرف مقابل میبینه عجب کلاهی رفته سرش، چشمبندی واقعی یعنی این!
سَحَرُوآا اَعْیُنَ النّاسِ
مردم را چشمبندی کردند
(بخشی از آیه 116 اعراف)
(صفحه 73)
جانشین بد
دنیای مدرن عیب و ایراد کم نداره! یکیش گرفتاریهاشه که برنامه آدمو به هم میزنه. خیلی وقتها آدم مجبور میشه کارشو یا حتی خونه و زندگیشو بسپره دست دوست یا آشنا. معلومه که دوست داره وقتی بر میگرده همه چیزو مثل روز اول تحویل بگیره. اما متأسفانه بعضیها جانشین خوبی نیستن. مسؤولیت قبول میکنن اما احساس مسؤولیت نمیکنن. برای همین همه کارارو خراب میکنن و تحویل صاحب اصلیش میدن!
بِئْسَما خَلَفْتُمُونی مِنْ بَعْدی
بعد از رفتن من بد جانشینی برای من بودید
(بخشی از آیه 150 اعراف)
(صفحه 74)
پست تر از حیوانات
تو بعضی سیرکها لباس تن حیوونا میکنن و باهاشون نمایش درمیارن. اما آدمهایی هستن از بس کار خلاف و گناه کردن که روی حیوونای بیچاره رو سفید کردن. این حیوونای آدمنما با ظاهر و لباسهای آنچنانی همه جا میچرخن.
درون آدم بیانتهاست، میتونه این قدر بره بالا که فرشتهها به گرد پاش هم نرسن، میتونه این قدر بره پایین که حیوونای وحشی هم جلوش کم بیارن. خدا تو نیم خط این آدمها را معرفی میکنه:
أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ
آنها مثل چهارپایان هستند بلکه از آنها گمراهترند
(بخشی از آیه 179 اعراف)
(صفحه 75)
قرآن در سکوت
خیلیها با شنیدن صدای قرآن مسلمون شدن، حتی بدون این که معنی قرآن رو متوجه بشن و بدون این که عربی بلد باشن. واقعا دلیلش چی میتونه باشه؟ اونا آهنگ گوش نواز قرآنو شنیدن و با نورش دلشون روشن شده. حالا چطور شده ما موقع شنیدن صدای قرآن هر کاری میکنیم جز گوش دادن؟ حیف نیست این نور و آهنگو از دست بدیم؟ تا ساکت نباشیم نور قرآن و آهنگ گوشنوازش سراغمون نمیاد.
وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ
وقتی قرآن خوانده میشود به آن گوش کنید و ساکت باشید تا مورد رحمت قرار گیرید
(بخشی از آیه 204 اعراف)
(صفحه 76)
مجازات سنگین
کاش آدم طوری زندگی کنه که موقع رفتن از این دنیا از کاراش پشیمون نباشه. گناه کمکم جمع میشه و آدم اصلاً متوجه نمیشه. بعد از انشاءاللّه 120 سال یهو میبینه چقدر گناه جمع کرده! هیچ راهی نیست مگر آدم هر لحظه مواظب باشه گناه نکنه. هیچی بهتر از این نیست که حضور خدا رو همهجا حس کنه. باید از خدا خجالت بکشه و گناه نکنه، اگر هم خجالت نمیکشه باید ازش بترسه، چون خدای مهربون به جاش خیلی هم سختگیره. موقع گناه باید گفت:
إِنِّی أَخافُ اللَّهَ وَ اللَّهُ شَدیدُ الْعِقابِ
من از خدا میترسم. مجازات خدا شدید است
(بخشی از آیه 48 انفال)
(صفحه 77)
پرونده آخرت
ما همین طور داریم خوب و بد اعمالمونو میفرستیم تو پروندهمون. کارای خوب تو یه قسمت، کارای بد هم تو یه قسمت. بعد چون هفتاد هشتاد سال برای ما خیلی زیاده، یادمون میره چند سال پیش یا چند ماه پیش یا حتی همین چند روز پیش چه کارایی کردیم. البته کارای خوبمون همیشه یادمون هست و هی دوست داریم به ر خ فرشتههای مسؤول پرونده بکشیم! ولی کارای بد زود یادمون میره. اون دنیا موقع مجازات بهمون میگن:
ذلِکَ بِما قَدَّمَتْ أَیْدیکُمْ
این به علت کارهایی است که از قبل فرستادهاید
(بخشی از آیه 51 انفال)
(صفحه 78)
دل گرفته
وای از اون روزایی که دل آدم میگیره. دنیا با همه بزرگیش برات قفس میشه. تو شهر بزرگ باشی یا تو شهر کوچیک، تو کوه باشی یا تو بیابون، فرقی نداره، دنیا برات زندون شده. مثل این که اصلاً روحت تو دنیا جا نمیشه، میخواد پر بکشه بره همون جایی که ازش اومده. از دست این دنیای خاکی و آدمهاش و دوز و کلکهاشون خسته شده. خدا هم میدونسته بعضی وقتها دل بندههاش میگیره، واسه همین تو قرآن گفته:
وَ ضاقَتْ عَلَیْکُمُ الْأَرْضُ بِما رَحُبَتْ
و زمین با همه وسعتش بر شما تنگ شد
(بخشی از آیه 25 توبه)
(صفحه 79)
حرف بیحساب
حرف زدن یکی از راحت ترین کارهاست. دهن باز میشه و چند تا کلمه ازش خارج میشه! به این میگن حرف زدن. اما حرف حسابی زدن کار خیلی سختیه! چون باید فکر کرد بعد حرف زد. خیلیها همون قسمت اول رو گرفتن و با بقیهاش کار ندارن. یعنی اصلاً فکر نمیکنن و حرف میزنن. واسه همین حرفاشون همه بی سر و ته و بیارزشه. بعضیها هم فکر میکنن و باز حرفای باطل میزنن، چون ذهنشون باطله.
ذلِکَ قَوْلُهُمْ بِأَفْواهِهِمْ
این حرفی است (غلط) که (بدون بررسی و تفکر) بر زبان آنها جاری میشود
(بخشی از آیه 30 توبه)
(صفحه 80)
خدا با ماست
خیلی وقتها حق آدمو ناحق میکنن، اذیت میکنن، الکی تهمت میزنن، برات پاپوش درست میکنن، مدرک سازی میکنن و تو هر کاری میکنی نمیتونی از حقت دفاع کنی، نمیتونی ثابت کنی حقت ضایع شده. این وقتها یه آیه میاد سراغت، ازت حمایت میکنه و اگه از ته دل بخونیش، نجاتت میده، دیر یا زود داره ولی سوخت و سوز نداره.
لا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنا
ناراحت نباش، خدا با ماست
(بخشی از آیه 40 توبه)
(صفحه 81)
خواست خدا
تهدید میکنه، میگه بیچارهات میکنم، میزنم داغونت میکنم، نابودت میکنم! تو هم میبینی طرف قدرت داره، بیا و برو داره و ممکنه واقعا بلایی سرت بیاره. ولی یه آیه قرآن هست که میگه تا خدا نخواد هیچکس نمیتونه کاری کنه و تا خدا نخواد هیچ خوب و بدی برات اتفاق نمیفته. این آیه رو که میخونی دیگه خیالت راحت میشه، چون میگی من وظایف خودمو انجام میدم، بقیهاش رو میسپارم به خدا، همون که سرور ماست.
قُلْ لَنْ یُصیبَنا إِلاَّ ما کَتَبَ اللَّهُ لَنا
هیچ چیز برای ما اتفاق نمیافتد، مگر آن چه خداوند برای ما نوشته و مقرر داشته است
(بخشی از آیه 51 توبه)
(صفحه 82)
پول خودمه!
کمک به بقیه برای خیلیها لذت بخشه. اما یه عده هستن که اصلاً دوست ندارن دست کسی رو بگیرن و کمی از پول یا اموالشونو به آدمای فقیر بدن. اگر هم یه روزی به هر دلیلی مجبور بشن به کسی کمک کنن، فکر میکنن ضرر کردن و سرمایهشونو از دست دادن. این بنده خداها نمیدونن ثروتی که دارن همش از یه سرمایه اولیه به دست اومده که همون سلامتی، عقل، پشت کار و آمادگی معنویشون بوده. اگه ازشون بپرسی، میگن خودم اینارو جمع کردم!
یَتَّخِذُ ما یُنْفِقُ مَغْرَما
چیزی را که انفاق میکنند غرامت حساب میکنند.
(بخشی از آیه 98 توبه)
(صفحه 83)
حرف آخر، شکر خدا
خدا بندههاشو میشناسه و گرنه باید خیلی زود از دستشون ناراحت میشد. بعضی از بندهها تو خوشیها اصلاً یاد خدا نیستن ولی وقتی گرفتار میشن زود میان سراغ خدا و گله میکنن، که چرا اینطوری شد، چرا اونی که من میخواستم نشد؟ ما بندهها اگه گله و شکایتی هم کردیم آخرش باید اینو بگیم:
وَ اخِرُ دَعْویهُمْ اَنِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ
دعای آخرشان این است که ستایش مخصوص خداست
(بخشی از آیه 10 یونس)
(صفحه 84)
عمر کوتاه
تا چشم به هم میذاری هفتهها و ماهها و سالها تند و تند میان و میرن. آدم باورش نمیشه این قدر زود نوجوون میشه بعد جوون میشه بعد میانسال میشه بعد پیر میشه بعد پیر پیر میشه بعد هم راهی سفر آخرت میشه! تازه اگه خیلی خوش شانس باشه این طوریه وگرنه هر لحظه ممکنه سفر زود هنگام شروع بشه!! تو اون دنیا ازش میپرسن چه قدر تو دنیا موندی میگه چند ساعت بیشتر نشد.
وَ یَوْمَ یَحْشُرُهُمْ کَأَنْ لَمْ یَلْبَثُوا إِلاَّ ساعَةً مِنَ النَّهارِ
روزی که آنها در قیامت جمع شوند، مثل این است که فقط ساعتی از روز (در دنیا) ماندهاند
(بخشی از آیه 45 یونس)
(صفحه 85)
به دل نگیر
آدم ممکنه از دست دیگرون ناراحت بشه، از کاراشون، رفتارشون، از حرفاشون. ولی معمولاً زبون و حرفاش از همه بیشتر بقیه رو ناراحت میکنه. از اون مهمتر اینه که این حرفو کسی بزنه که اصلاً ازش انتظار نداشته باشیم. اگه یکی از نزدیکات حرف ناروا بزنه نه فقط ناراحت میشی بلکه غمگین هم میشی.
اما خدا میگه از حرفهای دیگرون غمگین نشو:
وَ لا یَحْزُنْکَ قَوْلُهُمْ
حرفهای آنها تو را غمگین نکند
(بخشی از آیه 65 یونس)
(صفحه 86)
ده سوره
بیشتر از هزار و چهارصد ساله که قرآن نازل شده و از همون اول یک سری مخالف داشته، ولی هر روز بیشتر از قبل بین مردم جا باز میکنه و دشمناشو شکست میده. با همه این حرفا هنوز یک عده بدون این که دلیل محکم و مستند بیارن میگن قرآن حرف خدا نیست. قرآن همون موقع که نازل میشد جواب آدمهایی که ردش میکردن رو داد و گفت:
یَقُولُونَ افْتَریهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَیاتٍ
میگویند: پیغمبر این آیات را سرهم کرده. بگو ده سوره مثل این آیات سرهم کرده بیاورید
(بخشی از آیه 13 هود)
(صفحه 87)
صبح نزدیکه
صبح همیشه با خودش شادی و انرژی مثبت مییاره. همین که یک کم هوا روشن میشه موج انرژی میریزه تو شهر و تو خونه. اما یه وقتهایی تاریکی وجود آدمو میگیره. نه این تاریکی شب، بلکه تاریکی مشکلات و گرفتاریها و بدبختیها. مشکلات چنان روزگار آدمو سیاه میکنه که هر لحظه انتظار میکشه یه فرجی بشه تا هوای دلش روشن بشه. یه کم باید صبور بود، مگه همیشه نمیگیم پایان شب سیه سپید است؟
أَ لَیْسَ الصُّبْحُ بِقَریبٍ
آیا صبح نزدیک نیست؟
(بخشی از آیه 81 هود)
(صفحه 88)
زیر و رو میکنم!
زلزله یکی از حوادث خیلی وحشتناکه. شکر خدا این اواخر خونهها رو ضد زلزله میسازن تا تلفات کمتر بشه. بعضیها فکر میکنن خونههای ضد زلزله قدرت خدا رو محدود میکنه! اما نمیدونن این خونهها فقط تا زلزله هفت یا حداکثر هشت ریشتری مقاومت میکنن. یعنی برای خدا سخته هشت ریشترو بکنه ده ریشتر؟ اگه قبول داشته باشیم قدرت همش دست خداست اون وقت این آیه همیشه برامون تازه است و هیچ وقت با خونههای ضد زلزله کهنه نمیشه و سعی میکنیم با انجام کارای خوب و فرار از کارای زشت بلاها رو دور کنیم:
فَلَمّا جآءَ اَمْرُنا جَعَلْنا علِیَها سافِلَها
چون فرمان ما صادر شد آن (شهر) را زیر و رو کردیم
(بخشی از آیه 82 هود)
(صفحه 89)
فرشته
اگه نیمه پر لیوانو نگاه کنیم میبینیم اطرافمون آدم خوب کم نیست. بعضیها واقعا مثل ماهن! همین که پیداشون میشه یه موج قوی از احساس خوب باهاشون میاد. خیلی مهربونن، خیلی هوای دیگرونو دارن، خیلی کمک میکنن. هاله صورتشون همیشه اونارو خوشگل و قشنگ میکنه. واقعا اینا آدم نیستن، فرشتهاند.
ما هذا بَشَراً إِنْ هذا إِلاَّ مَلَکٌ کَریمٌ
این بشر نیست، این یک فرشته بزرگوار است
(بخشی از آیه 31 یوسف)
(صفحه 90)
خواب بی سر و ته
خواب عجب نعمتیه! آدمو میبره یه دنیای دیگه. خواب به آدم میگه به جز این دنیا یه دنیای دیگه هم هست. بعضی وقتها از آینده خبر میده، بعضی وقتها بهت الهام میکنه. اما همه خوابها اینطور نیستن. بعضیهاشون بی سر و ته هستن که نباید بهشون اعتماد کرد. خوابهایی بی سر و ته بیشتر اول شب میان سراغ آدم یا وقتی با شکم پر میخوابیم! البته تشخیص خواب معنیدار از خواب بیارزش کار هر کسی نیست و متخصص داره. قرآن خیلی زیبا گفته:
أَضْغاثُ أَحْلامٍ
خوابهای پریشان و پراکنده
(بخشی از آیه 44 یوسف)
(صفحه 91)
امیدت به خدا باشه
آدم به امید زندهست. امید که باشه آدم خیلی راحت با مشکلات دست و پنجه نرم میکنه. اما امید که نباشه روحیه کار کردن هم نیست، دیگه حال و حوصله نداریم. بعضیها به اینو اون امید دارن، همش چشمشون به کمک اوناست، ولی فایده نداره، چه طور میشه به کسی که خودش امیدش به کسای دیگهست امید بست؟ فقط باید به خدا و رحمتش امید داشت، فقط اونه که همه چی از خودشه، بقیه هر چی دارن از خداست.
وَ لا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ
از رحمت خدا مأیوس نشوید
(بخشی از آیه 87 یوسف)
(صفحه 92)
آرام دل
بچه تا مادرشو میبینه آروم میشه، چون مادر ازش مواظبت میکنه و بهش محبت میکنه و نمیذاره کسی اذیتش کنه. اما همین بچه وقتی بزرگ میشه کمکم دچار استرس میشه، دیگه آرامش نداره. علتش اینه که دیگه مادری در کار نیست یا اگه هم هست نمیتونه مشکلاتشو حل کنه. مشکلات اون قدر بزرگ و جدی شدن که از دست پدر و مادر و بقیه آدمها کاری ساخته نیست. این جا فقط خدا میتونه به داد ما برسه. خودش میگه یادم کنید آروم میشید.
أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ
بدانید که با یاد خدا دلها آرام میگیرد
(بخشی از آیه 28 رعد)
(صفحه 93)
شکر نعمت
اگه کسی یه لیوان آب دستمون بده کلی ازش تشکر میکنیم. اما نوبت خدا که میرسه اصلاً تشکر کردن یادمون میره. آب و لیوان و کسی که آب دست ما میده همه از خداست. اگه بخواهیم نعمتهایی رو که خدا بهمون داده بشمریم باید تا مدتها بشمریم! خدا خودش خیلی ساده بهمون گفته اگه برای نعمتهایی که بهتون دادم شکر کنید خیلی بیشتر بهتون میدم. حتی همین لب و دهنی هم که میخواهیم باهاش شکر خدا کنیم از خداست، جالبه، نه؟
لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزیدَنَّکُمْ
اگر شکر کنید نعمت شما را بیشتر میکنم
(بخشی از آیه 7 ابراهیم)
(صفحه 94)
چشمهای خیره
بعضی فیلمها این قدر ترسناکن که چشمهای آدم از حدقه میزنه بیرون و چار چشمی خیره میشه به فیلم. داستان این فیلمها اکثرا تو یه کره دیگه اتفاق میفته یا مربوط به اون دنیاست. با این که میدونیم اینا فیلم هستن ولی باز از تعجب چشمامون گرد میشه. خدا قبل از این که این فیلمها باشه خیلی عالی اون دنیا و قیامتو تصویر کرده و گفته روز قیامت چشماتون خیره میشه:
یَوْمٍ تَشْخَصُ فیهِ الْأَبْصارُ
روزی که چشمها در آن خیره میماند
(بخشی از آیه 42 ابراهیم)
(صفحه 95)
مال مردم
چشم ساخته شده برای نگاه کردن، اما نه نگاه کردن به هر کسی و هرچیزی. یکی از چیزهایی که چشم نگاه میکنه مال و اموال مردمه. یه ماشین مدل بالا میاد رد میشه، طرف بدون این که متوجه بشه بهش خیره میشه و افسوس میخوره. یا خونههای آن چنانی رو میبینه و غصه میخوره. نمیدونه خودش خیلی چیزها داره که به چشم نمیاد، خوش قلبه، مهربونه، اهل کار خلاف نیست. خدا میگه به مال مردم خیره نشو!
لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلی ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ
به چیزهایی که به گروههایی از آنها دادیم چشم ندوز
(بخشی از آیه 88 حجر)
(صفحه 96)
سربلند
معلم به شاگرد تنبل میگه: اینو که ننوشتی، اینم که نصفه حل کردی، سراغ این درسم که اصلاً نرفتی، حالا خودت بگو چی کارت کنم!؟ این جور وقتها شاگرد سرشو میندازه پایین و هر چی معلم بگه قبول میکنه. اون دنیا هم خدا یه کتاب میده دستمون و میگه اینا کارایی که باید میکردی ولی نکردی، اینا هم کارایی که نباید میکردی ولی کردی، حالا خودت بگو چه کارت کنم؟ ما هم مثل شاگرد تنبل کلاس سرمونو میندازیم پاییم. خدایا مارو تو اون دنیا سربلند کن.
اقْرَأْ کِتابَکَ کَفی بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسیباً
و به او میگوییم کتابت را بخوان، خودت امروز برای حسابرسی کافی هستی
(14 اسراء)
(صفحه 97)
هر کسی بار خودش!
این جا تا یه بار سنگین داری دو تا کارگر خبر میکنی و میگی برات ببرن، اصلاً نمیذاری به کمرت فشار بیاد. خودت میشینی تو خونه یا تو ماشین و کارگر برات بارتو میبره. اما اون دنیا از این خبرا نیست. هر چی بار گناه داری باید خودت ببری، نه کارگری هست نه وسیلهای! اون دنیا همه دارن بار گناهای خودشونو میبرن. پس سعی کنیم سبکبار بریم اون دنیا.
وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْری
هیچ کس بار گناه دیگری را به دوش نمیکشد
(بخشی از آیه 15 اسراء)
(صفحه 98)
پدر و مادر ماهن
قرآن خیلی شفاف میگه به پدر و مادر باید احترام گذاشت. اصلاً استثناء هم قائل نیست. مثلاً نمیگه اگه پدر و مادر بهت بدی کردن و اذیتت کردن تو میتونی بهشون بدی کنی. بعضی بچهها فکر میکنن پدر و مادر خلق شدن که از صبح تا شب در خدمت اونا باشن و تر و خشکشون کنن! واسه همین تا یه ذره از دست پدر و مادر عصبانی میشن شروع میکنن به بد و بیراه گفتن. خدا میگه اصلاً حق نداری از این حرفا بهشون بزنی!
فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ
به آنها اف (کوچکترین کلمه اعتراضآمیز و غیر مؤدّبانه) هم نگو
(بخشی از آیه 23 اسراء)
(صفحه 99)
کار خیر
همیشه شنیدیم باید کار خیر کرد و به فکر آخرت بود. واسه همین شبهای جمعه که میشه یه عده شکلات و خرما و از این جور چیزها خیرات میکنن. یه عده دیگه هم هستن که مدرسه و بیمارستان و مکانهای عمومی میسازن. ولی کار خیر فقط اینا نیست. عیادت مریض، سر زدن به عمه و خاله و عمو و دایی پیر، آشتی دادن، راهنمایی کردن آدمها و هزار تا کار دیگه. این کارا پول نمیخواد ولی خیلی سخت
تره!
وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ أَمَلاً
خوبیهای ماندگار، ثوابش نزد خدای تو بهتر و امیدبخش
تر است.
(بخشی از آیه 46 کهف)
(صفحه 100)