نگاهی به جهان
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
سپاس بیکران بر آفریدگار حکیم، درود فراوان بر صاحب اخلاق عظیم و سلام بی پایان بر پیشوایان اخلاق و دین.
بشر در آستانه قرن بیست و یکم در حالی گام های به ظاهر استوار خود را بر پهن دشت گیتی نهاده که به مدد استعداد ژرف و به برکت استمداد از نیروهای شگفت انگیز نهفته در طبیعت، توانسته است تا حدود زیادی زنجیرهای گران جهل نسبت به عالم خارج از وجود خویش را از هم گسسته، و دروازه های دانش و تمدّن و تکنیک را - که دستیابی به آن از آرزوهای دیرینه او بوده است - بگشاید. اینک او از یک سو پای بر عرصه فضای بی کرانه بسیار شگفت انگیزی دارد که مردان دانش، نبوغ های خارق العاده و جستجوگران عرصه های علم و فن آوری را مات و مبهوت ساخته است، از سوی دیگر در عمیق ترین اقیانوس های جهان به کند و کاو و جستجو پرداخته، و در برابر دیده ها و نادیده های حیرت انگیز آن به نظاره ایستاده است.
از یک سو با دستیابی به دانش هسته ای، دل کوچک ترین ذرّات ماده را شکافته و به عظیم ترین نیروهای موجود در آن پی برده است، از سوی دیگر به مدد کشف قوانین حاکم بر طبیعت، از بزرگ ترین و دور دست ترین کهکشان های آسمان بلند خبر می دهد. مسافت های بسیار دور را در کم ترین زمان در می نوردد. از دورترین نقاط گیتی، کوچک ترین حرکت مشکوک دشمن را ارزیابی می کند. قلّه های قدرت را یکی پس از دیگری فتح می نماید. حجاب های بی خبری را از جهان پیرامون خود می زداید، و به مدد توان علمی حیرت آور خود با جای جای زمین در ارتباط است.
امّا اسفا و صد افسوس که بر فراز رفیع ترین قلّه های قدرت و توانایی تا چه اندازه در برابر امیال و خواسته های ناروای خویش ناتوان! و در اوج ارتقای علمی و آگاهی از ناشناخته های طبیعت تا چه حدّ از خود و مکنونات شگفت انگیز نهاد خویش بی خبر! و در عصر جنبش اطلاع رسانی و دوران جهش و شکوفائی ارتباطات تا چه مقدار نسبت به هم نوعان خویش بیگانه! و سر انجام در کنار آن همه پیشرفت های حیرت انگیز مادی، علیرغم بیانیه های زیبا، اطلاعیه های جذّاب، قطعنامه های تحسین برانگیز و بلندگوهای پرهیاهوی جمعیت ها، مؤسّسات و سازمان های به اصطلاح مدافع آزادی، دموکراسی و حقوق بشر، تا کجا از حق و حقیقت، آزادی و آزاد اندیشی، فضیلت و بزرگواری، عدالت خواهی و نوع دوستی، و همدلی و خدمت گزاری به دور است!
اسفا که بشر امروز در حالی که چنگال های نکوهیده ترین صفات حیوانی گریبان نفس و روح او را می فشارد، و زشت ترین گرایش های نفسانی، وبال جان و خرد او گشته است، به جای آنکه در جهت دستیابی به ارزش های والای انسانی، حقایق و فضیلت های متعالی، صفات کریمه و اخلاق بزرگوارانه گام برداشته و از رذائل اخلاقی، خصلت های نکوهیده و صفات ناپسند بگریزد، به گردهمایی، سخنرانی، برپایی کنفرانس و در نهایت، صدور بیانیه و انتشار گزارش کار بسنده کرده، و از سرنوشت شومی که مشعل فضیلت، کرامت انسانی و حیات معنوی او را به شدّت مورد تهدید قرار داده، سخت غافل است!
حرکت در جهت ارتقای دانش، پیشرفت تکنولوژی، کشف رمز و رموز جهان هستی، و تلاش همه جانبه جهت حلّ انبوه مجهولات، و پاسخ به پرسش های فراوان بشر، امری است اجتناب ناپذیر و پشتوانه عظیم آن حسّ کنجکاوی و انگیزه کمال جویی انسانی است، لیکن خلاصه کردن تلاش های شبانه روزی و فعالیت های زندگی به این امر، و به موازات آن روگردانی از ارزش های اصیل معنوی و پشت پا زدن به کمالات اخلاقی و فضایل انسانی، نه تنها نتیجه ای معقول و حاصلی مقبول به بار نمی آورد، بلکه قلب ها را پیوسته تیره تر، مشعل کرامت انسانی را روز به روز کم فروغ تر، و در نهایت، اصول و موازینی را که حیات سالم انسانی مستلزم آن است به طور کلّی پایمال خواهد ساخت.
فضایل اخلاقی از ارزش های فطری، همیشگی و ابدی است و به هیچ وجه نباید آن ها را در زمره امور قرار دادی و اعتباری به حساب آورد. حیات انسانی و فضیلت های معنوی، لازم و ملزوم یکدیگرند. انسان منهای ارزش های اخلاقی، انسان نیست، و تلاش در زمینه دستیابی به دانش و تکنولوژی بدون فعالیت در جهت اعتلای معنوی، حرکت تکاملی و پیشرفت و ترقی محسوب نمی گردد.
بسنده کردن به اعمال ظاهری و سهل انگاشتن کمالات نفسانی که متأسفانه به شکل یک سنّت مقبول همگانی دامن گیر خاص و عام گشته و امّت اسلامی را به صورت یک جامعه قشری و بی خاصیت مبدّل ساخته است نیز به مثابه پایمال نمودن اهداف والای صاحبان شریعت، و محرومیت ابدی از دستیابی به امری است که انسان برای آن خلق گردیده است.
و از آنجا که مرتفع ساختن پرده های تاریک کفر از صفحه قلب و زدودن زنگارهای سیاه شرک از لوح سینه، و ارتقاء معرفت دینی و اعتلای روحی و رشد معنوی، و نیل به مقامات عالی انسانی جز در سایه تطهیر باطن از رذائل اخلاقی و پاک سازی نفس از صفات ناپسند میسّر نمی گردد، پیامبران الهی و رهبران آسمانی و پیشوایان معصوم
عليهم‌السلام
همواره کوشیده اند پیروان خود را از زشتی های درون و گرایش های نکوهیده آگاه ساخته، و آنان را از خلق های ناپسند و صفات حیوانی پاک سازند و به اخلاق نیک و ارزش های پسندیده متصف گردانند تا موانع برخورداری از مزایای حیات انسانی از وجود آنان مرتفع گشته و زمینه بهره مندی از جوار قرب و ضیافت گاه خلوت انس برای آنان فراهم گردد.
به لطف حضرت پروردگار و عنایت ویژه پرچمدار فضیلت و آموزگار بزرگواری، مهدی صاحب زمان - عجّل اللَّه تعالی فرجه الشریف - نجات بخش انسان ها، سوّمین بخش از سلسله بحث های تربیت و اخلاق با عنوان «فرهنگ صفات» در اختیار دوست داران این مباحث قرار می گیرد و از اینکه به عللی مدتی طولانی در چاپ آن تأخیر افتاد پوزش می طلبم و از دوستانی که ما را در ارائه این بضاعت اندک یاری نموده اند خصوصاً از سرور گرامی، فاضل ارجمند جناب آقای ناصر غفراللهی بی نهایت سپاسگزارم.
15 شعبان 1428 قمری
عباس اسماعیلی یزدی
0%
نویسنده: عباس اسماعیلی یزدی
