جمهوری اسلامی ایران
(1)
امت ایران از گذشته مورد توجه رسول خدا
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
و خاندان عصمت و طهارت بوده است، چنانچه در حدیثی از پیامبر اسلام
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
نقل شده که آن سرور جهانیان فرمود:
اعظم الناس نصیبا فی الاسلام اهل فارس
یعنی «بهره ایرانیان در اسلام از همه ملت ها دیگر بزرگتر است. »
در روایت دیگر به نقل از آن حضرت آمده که:
«سعادتمندترین عجم ها به اسلام ایرانیان هستند. »
و نیز حضرت محمد
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
در خصوص علاقه ایرانیان به ایمان فرموده اند:
«اگر میوه دین به ستاره ثریا آویخته باشد، حتما مردمی از فرزندان ایران زمین، آنرا می چینند. »
همچنین پیامبر اسلام
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
بر اثر وحی الهی می دانستند که پس از ظهور این آئین در جزیزة العرب، ملت ایران با اشتیاق و آغوش باز، اسلام را خواهند پذیرفت، و این پذیرش چون بر اساس رغبت است در وجود آنان نفوذ خواهد کرد. حضرت علی
عليه‌السلام
امام اول شیعیان و جانشین بحق رسول خدا
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
نقل می کنند که از رسول گرامی اسلام
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
شنیدم که خطاب به اعراب می فرمود:
«والله لیضربنکم علی الدین عودا کما ضربتموهم علیه بدءا».
ترجمه: بخدا قسم همچنانکه در آغاز، شما رژیم حاکم بر ایران را ساقط خواهید کرد در آینده تاریخ ایرانیان نیز رژیم حاکم بر شما را ساقط خواهند نمود.
و از اما صادق
عليه‌السلام
روایت شده که رسول خدا
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
فرموده اند:
شما [خطاب به اعراب] با ایرانیان بر اساس تنزیل وحی و قرآن می جنگید و جهان به پایان نمی رسد تا روزی که آنان با شما بر اساس تاویل وحی می جنگند. »
در برخی مضامین روایی آمده که ایرانیان زمینه ساز حکومت حضرت مهدی (عج) خواهند بود و حسام الدین هندی دانشمند اهل سنت به نقل از پیامبر اسلام
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
می گوید:
«مردمی از شرق قیام می کنند و زمینه را برای انقلاب جهانی مهدی (علیه السلام) فراهم می نمایند. »
در روایتی از حضرت امام کاظم
عليه‌السلام
آمده که:
خورشید انقلاب اسلامی ایران از قم طلوع می کند و این نهضت از سوی مردمی که از قم برخاسته هدایت و رهبری می شود:
«رجل من اهل قم یدع الناس الی الحق، یجتمع معه قوم کزبر الحدید لا تزلهم الریاح العواصف و لا یملون من الحرب، و لا یجبنون، و علی الله یتوکلون و العاقبة للمتقین:
«مردی از اهل قم قیام می کند و مردم را به سوی حق دعوت می نماید، بر محور او مردمی همچون پاره های آهن جمع می شوند، تندبادهای حوادث آنها را حرکت نمی دهند، و از جنگ خسته نمی شوند و خوفی از آن ندارند. در کارها بر خدا توکل می کنند و سرانجام و عاقبت امور برای پرهیزگاران است.
اولین فرد مسلمان ایرانی سلمان فارسی است که تقوا و ایمان او بحدی رسید که به شرف «سلمان منا اهل البیت از سوی پیامبر
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
نایل گردید. بعد از آن ایرانیان مقیم یمن به سوی اسلام روی آوردند و آن را پذیرفتند و اولین ارتباط رسمی ایرانیان با حضرت رسول اکرم
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
موقعی بود که باذان بن ساسان حاکم یمن دو نفر ایرانیبا به نامهای بابویه و خسروبه مدین فرستاد و پیام خسروپرویز را به آن جناب از طریق ایو دو نفر رسانید. زیرا به محض رسیدن نامه حضرت محمد
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
به خسروپرویز مبنی بر پذیرش دین اسلام توسط وی، نامه آن حضرت را پاره کرده و از باذان خواسته بود که نویسنده نامه را نزد وی اعزام کند، اما خسرو پرویز توسط شیرویه کشته و باذان هم اسلام آورد.
در هنگامه بعثت رسول الله
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
ایرانیان گرفتار رژیم فاسدی بودند که با استبداد و خودکامگی اختناق شدیدی بر ایران آنروز که 140 میلیون نفر سکنه داشت و وسعت آن بیش از ایران فعلی بود، حاکم نموده بود. آئین زرتشت هم آمیخته با خرافات و تحریف گشته و از جانب چنین رژیم منحوسی حمایت می شد. نظام نامعقولی که بر مردم حکومت می کرد مانع رشد شخصیت افراد بود و بر اثر سنت های ناپسند و برنامه های غلط مردمان را به اسارت فکری واداشته بود تا آنکه اسلام این آئین جهانی و جاودانی که خورشید آن هرگز غروب کردنی نخواهد بود، به داد انسآنهای مظلوم رسید و فطرت های تشنه را از آب گوارای چشمه توحید سیراب نمود. ظلم و ستم زمامداران بیدادگر آن چنان نارضائی ها را تشدید نموده بود که ارتش ایران با وجود تجهیزات نظامی و بسیج 120000 نیرو که به فیل های جنگی مجهز بودند موفق نشدند در برابر سی هزار رزمنده مسلمان که حتی تسلیحات کافی هم نداشتند، مقاومت کنند و سرانجام سپاه به ظاهر قوی ایران در دو جنگ اصلی قادسیه (در سال 15 هجری) و نهاوند (در سال 21 هجری) کست خورده و از آن پس اسلام در ایران نفوذ نمود و گسترش یافت.
ایرانیان آئین اسلام را از جان و دل پذیرفته و با عشق وافری به دفاع ترویج تبلیغ و نشر آن پرداختند.
اسلام موجب آن گشت تا ایرانی خود را کشف نموده و به جای تکیه بر خرافات، به درست اندیشی روی آورد و از ثنویت به توحید بگراید. ایمان جدید، دیوارهای تسخیر ناپذیر طبقاتی را فرو ریخت، تعلیم و تربیت را برای عموم آزاد نمود، و مردم را از استبداد نجات داد. و نیروی معنوی توام با شور و شوقی را پدید آورد، که پس از چندی، ایران را به سرزمین درخشش اسلام تبدیل نمود. ولی با روی کار آمدن خلافت اموی این رژیم، در صدد آن گردید تا بجای آنکه به مذهب اهتمام ورزد با سلطه نژادی و حالت عرب زدگی و به گونه ای که با تحرف توام بود به تحقیر ایرانیان مسلمان و مؤمن بپردازد، این حرکت که از اسلام فاصله گرفته بود نه تنها آفتش دامن ایران را گرفت بلکه بر اسلام تاثیر سوء گذاشت. لذا ایرانیان در مقابل آن، مقاومت سرسختانه ای نمودند. از جمله آن نهضت شعوبیه را می توان نام برد که در مقابل سیاسیت تحریف گونه دستگاه خلافت اموی صورت گرفت. استاد شهید مرتضی مطهری (ره) می فرماید:
«بعدها که در اثر تسلط امویان و سیاست ضد اسلامی آنها، عده ای از اعراب عنصرعربیت را پیش کشیدند و آتش تعصبات قومی و نژادی را برافروختند، سایر اقوام مسلمان بالخصوص بعضی از ایرانیان به مبارزه با آنها برخاستند... »
در خراسان بیش از ششصد هزار مسلمان با شعار الرضا من آل الرسول به طرفداری از خاندان پیامبر اسلام
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
برای نابودی خلافت اموی برخاسته و مرکز قدرت امپراطوری را درهم کوبیدند و حکومت امویان را سرنگون و قدرت را به بنی عباس انتقال دادند. البته نهضت خراسان در صدد آن بود که شخصیتی از خاندان پیامبر را بجای بنی امیه روی کار آورد و چون امام صادق
عليه‌السلام
بر حسب مصالح و حکمت هایی دعوت ناه آنان را قبول نکرده و آن را بر روی چراغ گذاشتند. ناگزیر شدند به بنی عباس روی آورند اما بنی عباس هم که دست کمی از امویان نداشتند و در اولین فرصت از طریق خدعه و نیرنگ، ابومسلم را کشته و سپس به سرکوبی نهضت های شیعیان و علویان پرداخته و امامان عصر خود را به شهادت رسانیدند.
ایران در تمدن اسلامی که در سطح جهان مطرح بود و در طول قرون وسطای اروپا، درخشانترین و عظیم ترین تمدن بشری بود با شکوفائی شگفت انگیز خود که اسلام به آن عطا کرده بود کانون اصلی اندیشه، علم و عرفان شد و قرنها آسیا و آفریقا و اروپا را تغذیه معنوی می نمود. ایرانی در دستگاه رهبری نفوذ یافت، مقامات قضایی را تصاحب نمود، مراکز علمی و حوزه های اسلامی را تاسیس کرد و بجای دفاع از قومیت و نژادپرستی عربی، بر امامت، ولایت و اهلبیت تکیه نمود و در نقش داعی، محقق و مبلغ حقجو و حق پرست و راستین و آگاه به پاخواست و به عنوان استاد زبان و ادبیات عرب و آشنای واقعی و راستین نسبت به اسلام و قرآن به عرب فاتح، اسلام را دوباره آموخت و بدین گونه فرمایش رسول گرامی اسلام
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
تحقق یافت. اوه لین ملتی که بر ترجمه قرآن همت گماشتند ایرانی ها بودند و از سلمان فارسی خواستند تا سوره الحمد را به فارسی ترجمه کند.
و بیش از هر ملتی نیروهای خود را در اختیار اسلام قرار دادند و در این راه صمیمیت و اخلاص نشان دادند.
اسلام، حصار اسارت آوری که بدور ایران کشیده شده بود و مانع آن بود که ایرانی، تواتائی های فکری و نبوغ علمی خویش را بروز دهد، در هم شکست و دروازه ایران را بر روی فرهنگ و تمدن اسلامی گشود که این حرکت موجب آن شد تا ایرانیان، از یک سوی لیاقت و استعداد خویش را نشان داده و از دیگر سوی سهم مهمی در توسعه و گسترش تمدن اسلامی داشته باشد. به عنوان نمونه باری اولین بار در تاریخ ملت ایران، ایرانی، پیشوا و مرجع دینی غیر ایرانی می شود، لیث بن سعد ایرانی رهبر فقهی مردم مصر معرفی می گردد. ابوحنیفه ایرانی به صورت پیشوای بی رقیب درآمده و مذهب حنفیه را بنیان می نهد. ابوعبیده معمر بن المثنی و واصل بن عطا و امثال آنان پیشوای کلامی می شوند، سیبویه و کسائی امام صرف و نحو می گردند.
کتب سته، شش کتابی است که بنام «صحاح شش گانه تا امروز مرجع اصلی حدیث و استنباط احکام و عقاید و تمام مکاتب فقهی اهل سنت می باشد که توسط دانشمندان ایرانی همچون ترمذی و بخاری و... تالیف شده اند. از 4 کتاب اصلی شیعه که به کتب اربعه موسومند و از منابع و اسناد اولیه این مذهبند، دو کتاب توسط شیخ طوسی
و یک کتاب یعنی کافی
توسط کلینی و کتاب من لایحضره الفقیه توسط ابن بابویه قمی تالیف و تدوین گشته است که این سه دانشمند و محقق شیعی ایرانی اند. بنیان گذار عرفان اسلامی حلاج است و بزرگترین سیمای علمی این مکتب در سطح جهان غزالی است که این دو نیز ایرانی اند.
خدمات اسلام به ایران به قرون اولیه اسلامی منحصر نیست بلکه از زمانی که خورشید منور اسلام بر این سرزمین فروغ افکند و روشنائی بخشید هر خطری و آفتی که برای این مملکت پیش آمده توسط آئین جاودانی اسلام دفع شد و باعث افتخار، عزت و شرف و استقلال این مردم گردید. اسلام از قوم خونخوار مغول و آدمکشان وحشی، انسآنهایی ساخت که تشنه دانش بودند و به تالیف و تحقیق اقبال نشان دادند و از نسل چنگیز، سلطان محمد خدابنده را تحویل داد و شخصی چون بایسنقر میرزا از نسل تیمور متجاوز پدید آمد. به برکت معنویت اسلام دانشمندانی چون ابوعلی سینا، فارابی، زکریای رازی، ملاصدرای شیرازی و هزاران متفکر و محقق دیگر با تالیفات گران سنگ و ارزشمند فرهنگ ایران زمین را زینت دادند و شکوه و اقتدار فرهنگی را باعث شدند. نفوذ اسلام در هند و آسیای جنوبی، آسیای جنوب شرقی، چین، شمال آفریقا تا حد زیادی مدیون ایرانیان می باشد. با گسترش دین اسلام در قلمرو حکومت ساسانی، مسلمانان تازه وارد زبان فارسی دری را برای تفاهم با تازه مسلمان ایران در کنار زبان عربی برگزیدند و این اعتبار دینی به زبان فارسی موقع ممتازی بخشید و بتدریج این زبان چنان موقعیتی در جهان اسلام یافت که حک. مت سلاجقه در غرب آسیا و غزنویان در مشرق رود سند این زبان را وسیله ارتباط رسمی خود با مردم آسیای صفیر و شبه قاره هند قرار دادند. طی قرون چهارم تا نهم، ترجمه قرآن و چندین متون تفسیر به زبان فارسی صورت گرفت که به لحاظ افاده معنی و کیفیت، ارزش خاصی دارند تفسیر طبری که برای شناختن معانی قرآن تدوین شده ارتباط زبان فارسی را با دین اسلام ثابت می کند. حتی اکثر خطوط اسلامی به جز خط مغربی در شمال غربی آفریقا از روی نمونه های خط ایرانی تحول یافته است.
جمهوری اسلامی ایران
(2)
زبان فارسی در قلمرو وسیع امپراطوری عثمانی پیش از آنکه عثمانیان، لهجه ترکی را به موازات آن مورد اعتنا و استعمال در شعر و نثر قرار دهند نسخه دوم فارسی عهد سلجوقی به شمار می آمد و ارتباط خاورشناسان اروپا با زبان و ادبیات فارسی از راه عثمانی و هند آغاز گردید.
در هند این زبان به اندازه ای نفوذ کرده بود، که در دوران اسلامی اغلب به فارسی تکلم می نمودند و آثار فرهنگی و ادبی زیادی در این سرزمین به زبان فارسی تالیف گشت و از شاعران پارسی زبان استقبال می شد به نحوی که در عصر صفوی کاروانی از شعرا و عرفا به دربار هند رفتند و مورد تشویق و حمایت آن قرار گرفتند.
حتی پیمآنهایی که انگلیسی ها در دوران سلطه بر هند با نواب هندی بسته اند همه بزبان فارسی است و پایه زبان اردو که از قرن یازدهم گذاشته شد بر زبان و ادبیات فارسی استوار یافته چنانچه 60% آن فارسی می باشد.
آری، این آئین اسلام بود که باعث نفوذ و گسترش زبانی فارسی گشت و فرهنگ ایرانی را صادر نمود.
اولین سلسله ایرانی که پس از اسلام ایران تشکیل شده طاهریان بودند، که دوران حک. مت آنان از سال 205 قمری تا 259 قمری طول کشید و در این سال توسط یعقوب لیث صفاری برچیده شد. سلسله صفاری که در سال 247 قمری توسط یعقوب لیث صفاری تاسیس شد، اولین سلسله ایرانی است که از طریق مخالفت با خلیفه عباسی و تمرد از او، روی کار آمد. بین سالهای 250 تا 316 قمری سلسله علویان طبرستان به عنوان اولین حکومت شیعی توسط حسن بن زید (از اولاد امام حسن مجتبی
عليه‌السلام
) که در شمال ایران تاسیس شد، حکومت می نمود. حکومت سامانیان در ماوراء النهر در حدود 128 سال طول کشید و در دوران اقتدار آنان، خراسان، طبرستان و گرگان، سیستان، ری، کرمان و بلخ تحت نفوذشان بود. آل بویه از سال 320 تا 447 قمری بر بخش هایی از ایران آن روز حکمرانی می نمودند و در این مدت بر گسترش و نشر مذهب تشیع اهتمام می ورزیدند. آل بویه پس از مدتی به چند شاخه تقسیم شدند و رفته رفته تجزیه و منقرض گردیدند. غزنویان تا سال 582 قمری حکومت می کردند و در اواخر حکمرانی خود صرفا قلمرو آنها به پنجاب محدود گردید. غزنویان که محل کومت خود را غزنه قرار داده بودند با تشیع میانه ای نداشته و بخصوص سلطان محمود غزنوی با این مذهب راستین خصومت شدیدی داشت و دیالمه ری توسط او منقرض شد، فتح معروف او تصرف هند است.
بعد از غزنویان، سلاجقه روی کار آمدند که بر اثر اختلاف به شعب مختلف تقسیم شدند در این دوران، اسماعیلیه (که فرقه ای از شیعیان و اسماعیل فرزند امام جعفر صادق
عليه‌السلام
را امام هفتن و آخرین امام می دانستند) در ایران گسترش یافته و در برخی از نقاط ایران طرفداران زیادی یافتند. مهمترین پایگاه، آنها قلعه الموت در شمال شرقی قزوین بود و از شخصیت های معروف و رهبر این فرقه حسن صباح و پس از او ابوعلی دهدار زواره ای
شهرت دارند. حکومت سلجوقیان توسط خوارزمشاهیان از میان رفت، مغولها در اواخر حکومت این سلسله روی کار آمده و به خرابی، قتل و غارت پرداخته و رعب و وحشتی سخت بر ایران حاکم نمودند. حکومت مغول ها یا ایلخانان و تیموریان تا 916 قمری ادامه یافت و در اواخر این دوره دو گروه از آنان بنامهای آق قویونلو و قره قویونلو قسمت غرب و مرکز ایران را در تصرف داشتند، سلسه صفویه که با پادشاهی شاه اسماعیل صفوی آغاز می شد، تشیع را مذهب رسمی ایران قرار داد و در توسعه این فرهنگ کوشید و در این عصر دانشمندان شیعه به تالیف آثار گرانبهائی پرداختند که از جمله آنان مرحوم مجلسی است که دائرة المعارف حدیث شیعه یعنی بحار الانوار را تالیف نمود. هنر اسلامی در این عصر نیز راه ترقی و کمال را پیمود و اکنون اغلب آثار پرارزش آن بخصوص در شهر اصفهان قابل مشاهده است. سلسله صفویه در سال 1135 قمری با تسخیر اصفهان توسط محمود افغانی منقرض شد. افشاریه، زندیه و قاجاریه سه سلسله ای بودند که از سال 1148 (سال تاجگذاری نادر در دشت مغان) تا 1304، بر سرزمین ایران فرمانروایی داشتند. در سال 1326 قمری مقارن با 1287ش فرمان مشروطیت توسط مظفر الدین شاه صادر شد. سال 1299ش مقارن با کودتای رضاخان است. در سال 1304 نمایندگان فرمایشی مجلس، احمد شاه قاجار را از سلطنت خلع و رضاخان خبیث را به سلطنت برگزیدند.
در 15 خرداد 1342، قیام مردم ایران به رهبری امام خمینی (ره) اتفاق افتاد که رژیم سفاک شه به سرکوب شدید آن و به شهادت رسانیدن عده زیادی از مردم پرداخت و در سنگر مقدس روحانیت (قم) کشتار خونین براه انداخت و برای جلوگیری از این نهضت، حضرت امام خمینی (قدس سره) و جمعی از روحانیون مبارز را دستگیر نمود تا اینکه در 22 بهمن 1357 شمسی پس از مبارزات خونین امت ایران به رهبری حضرت امام خمینی، رژیم شاهنشاهی سرنگون و در پایان شب سیاه استبداد و در حالتی که ابر اندوه بر همه جا سایه افکنده و اختناق روزنه ها را مسدود نموده بود، انقلاب اسلامی ایران همچون اعجازی بزرگ به پیروزی رسید. با طلوع سپیده صبح، سپاه شب روی به هزیمت نهاد و رشته ستم شاهی گسست و بانگ حق طلبی و غریو تکبیری که از حلقوم خداباوران ایران برخاسته بود در فضای گیتی پیچید و اشعه های انقلاب بر جهان تابیدن گرفت و مسلمانان جهان را از خواب غفلت بیدار نمود. این اثر بخشی انقلاب اسلامی بر استکبار جهانی ناگوار آمد و چون تجدید حیات اسلام ناب محمدی
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
با قدرت طلبی آنان در تزاحم بود لذا با توطئه ای حساب شده جنگی تحمیلی را بر علیه ایران ترتیب دادند و قرعه این دسیسه را به نام صدام حسین زدند ولی استقامت و استواری امت ایران در مقابل متجاوزین عراقی که با ایثار و فداکاری رزمندگان اسلام توام بود این توطئه را خنثی نمود و بدون آنکه عراق به پیروزی برسد جنگ پایان یافت و سازمان ملل بر اساس یکی از بندهای قطعنامه 598 رسما به متجاوز بودن قوای بعثی که در راس آن صدام حسین قرار دارد، اعتراف نمود. استکبار جهانی حال که از طریق فشار سیاسی و تنگناهای اقتصادی و نظامی موفق نشده به انقلاب اسلامی زخمی وارد کند در تلاش است تا با تهاجم فرهنگی و جدا سازی مردم از ارزشهای اسلامی و معنویت انقلاب، نیش زهرآگین خود را به آن فرو کند که این حرکت زذیلانه هم محکوم به شکست است چرا که فروغ معنوی اسلامی نه تنها در ایران که در جهان در حال گسترش و نور پاشیدن است و نهضت های اسلامی در کشورهای اسلامی و نواحی مسلمان نشین با الهام از این انقلاب ابرقدرتها و عوامل و اذناب آنان را به درماندگی واداشته است. و هر روز بر نگرانی و آشفتگی دشمنان اسلامی افزوده می شود و این قدرت های پوشالی کوچکتر از آنند که بتوانند نور اسلامی را خاموش کنند و عاقبت امور از آن پروا پیشگان و صالحان و محرومین معتقد خواهد بود.
در 14 خرداد 1368 ش، حضرت امام خمینی (ره) به سوی معبود خویش شتافت و در جوار حق آرام گرفت. حادثه ارتحال بنیان گذار جمهوری اسلامی و رهبر انقلاب، موجی از تاثر و ماتم در جهان اسلام پدید آورد، دشمنان فکر می کردند که با رحلت امام به انقلاب اسلامی ایران لطمه ای وارد خواهد شد اما گرچه فقدان امام ثلمه ای بزرگ برای مسلمانان بود ولی درختی را که او نشانده بود آن چنان مقاوم و با صلابت گردید که تند بادهای حوادث بر آن هیچ لطمه ای نمی تواند وارد کند خصوص آنکه حضرت آیة الله خامنه ای، به عنوان جانشین بر حق امام، رهبری این نهضت شکوهمند را به عهده گرفتند.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان ام القرای جهان اسلام با 1648195 کیلومتر مربع وسعت در جنوب غربی آسیا و در بخش غربی فلات ایران واقع شده است. افغانستان و پاکستان همسایگان شرقی و ترکیه و عراق همسایگان غربی ایران هستند. ایران در شمال با جمهوریهای مسلمان نشین آسیای میانه و قفقاز 2013 کیلومتر مرز مشترک دارد، طول سواحل ایران در امتداد دریای خزر از رورخانه آستارا تا خلیج حسینقلی 657 کیلومتر، در دریای عمان از گواتر تا بندر عباس 784 کیلومتر و در خلیج فارس از بندر عباس تا دهانه اروندرود 1259 کیلومتر می باشد. موقع جغرافیائی، دسترسی به آبهای آزاد، وقوع انقلاب اسلامی، پیوند فرهنگی ایران با تعدادی از کشورهای آسیای جنوب غربی و جنوبی به این کشور اهمیت خاصی بخشیده است.
ایران کشوری کوهستانی محسوب می شود زیرا از نیمی از وسعت آن را کوهها و ارتفاعات تشکیل می دهد و تنها 25% آن حالت بیابانی و صحرائی دارد. اکثر رودهای ایران با کم آبی مواجه اند و تنها رود قابل کشتیرانی در ایران، کارون نام دارد. خلیج فارس که در جنوب ایران واقع شده و ارتباط دریائی این سرزمین را از طریق تنگه هرمز و دریای عمان با سایر نقاط جهان تامین می کند در حدود 240000 کیلومتر مربع وسعت دارد، دریای خزر با 424200 کیلومتر مربع وسعت به عنوان بزرگترین دریاچه جهان ارتباط دریائی ایران را با کشورهای اروپائی از طریق آبراهه های روسیه برقرار می کند. دریاچه ارومیه با 4868 کیلومتر مربع از خاک ایران زیر پوشش جنگل می باشد. کشور ایران آب و هوای متنوعی دارد ولی بر حسب شرایط کوهستانی - خزری و صحرایی در کل 3 نوع آب و هوا کوهستانی، معتدل خزری، گرم و خشک صحرایی بر ایران حاکم است.
در سال 1370ش ایران 58110227 نفر سکنه داشت که تراکم آن 26/35 نفر در کیلومتر مربع بود، این تراکم در سال 1355ش برابر با 4/20 بود. از این میزان جمعیت 57% در شهرها و 43% در روستاها اقامت داشته اند. 8/17% جمعیت کشور در شهر تهران - مرکز حکومت - ساکنند.
6/45% مردم ایران از نژاد آریایی، 8/16% ترک، 1/9% کرد، 2/2% عرب و 3/26% بقیه نژادها می باشند. دین رسمی مردم ایران اسلام و - 98% مردم مسلمانند که 91% آن پیرو مذهب تشیع اند. زبان رسمی و خط رایج در ایران فارسی است و زبآنهای ترکی (آذری) کردی، عربی و بلوچی نیز در نقاط مختلف کشور تکلم می شود.
مرکز ایران تهران است و از شهرهای مذهبی آن می توان مشهد (مرقد مطهر حضرت امام رضا
عليه‌السلام
در این شهر واقع می باشد) قم (مدفن حضرت فاطمه معصومه
عليها‌السلام
و مرکز علوم دینی کشور در این شهر قرار دارد) ری (مدفن حضرت عبدالعظیم حسنی از احفاد حضرت امام حسن مجتبی
عليه‌السلام
را نام برد.
ایران از 24 استان، 227 شهرستان و 604 بخش تشکیل شده و روز ملی آن دوازدهم فروردین (سالروز استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران) می باشد.
میزان تولید ناخالص ملی ایران در سال 1368ش در حدود 39254 میلیارد ریال بوده که 8/13% به بخش کشاورزی، 4/6% به نفت، 7/4% به صنایع و معادن و 75% به خدمات اختصاص داشته است.
جمعیت فعال ایران در سال 1356ش، 12800000 نفر بوده که 1/29% در بخش کشاورزی، 5/13% در صنایع و معادن و 4/57% در بخش خدمات مشغول به کار بوده اند. غیر از انواع محصولات کشاورزی و ماهی - حدود 1000 معدن و بویژه ذخائر نفت و گاز از ثروتهای مهم کشورند. ایران در طریق توسعه صنعتی بخصوص صنایع فولاد و سایر صنایع سنگین گامهای بزرگی برداشته است.
ب - آسیای جنوبی
آسیای جنوبی
آسیای جنوبی همان شبه قاره هند است که به لحاظ طبیعی در شمال آن کوههای مرتفعی واقع شده که به صورت دیواری بخشهای شمالی آن را دربر می گیرد. هیمالیا در شمال شرقی و سلیمان در شمال غربی مهمترین کوههای این بخش است. رودهای سند (ایندوس) ، گنگ و برهماپوترا از این ارتفاعات سرچشمه می گیرند و آب و هوای آن موسمی است. جاهایی که در معرض بادهای موسمی است. جاهایی که در معرض بادهای موسمی قرار گیرند بویژه در در تابستان از بارندگی زیادی برخوردارند بطوریکه در بنگلادش و ایالات آسام هند در فصل تابستان بدون وقفه باران می بارد در چراپونچی
واقع در ایالت اسام که بیش از همه جای دنیا باران دارد، میران ریزش باران به 12 متر می رسد با این حال بعضی مناطق شبه قاره، خشکند مثل بلوچستان پاکستان که تحت تاثیر آب و هوای صحرایی قرار دارد. شریط جغرافیائی مناسب همچون دما، رطوبت و خاک حاصلخیز این منطقه را بسیار پربرکت نموده و امکانان فوق همراه با وفور مواد غذایی تراکم جمعیت را در آسیای جنوبی بالابرده است به طوریکه در مساحتی به وسعت تقریبی 4500000 کیلومتر مربع بیش از یک میلیارد نفر یعنی حدود 20% سکنه جهان سکونت دارند. ترکیب نژادی جمعیت نیز از تنوع زیادی برخوردار بوده و در نواحی کوهستانی قبایل متعدد و کوچکی سکونت دارند که شیوه های قومی آنها بسیار اختصاصی است. در نواحی ساحلی و جلگه ها و همچنین شبه جزیره دکن گروه های بزرگی سکونت دارند که بخش عظیمی از سکنه هر یک از واحدهای سیاسی این ناحیه را تشکیل می دهند.
مهمترین واحدهای سیاسی، آسیای جنوبی به ترتیب وسعت عبارتند از هند، پاکستان، نپال، بنگلادش، سری لانکا، نپال و مالدیو پروسعت ترین و پرجمعیت ترین این کشوره هند است با 3288000 کیلومتر مربع وسعت و قریب به 800 میلیون نفر جمعیت، کم وسعت ترین و کم جمعیت ترین آنان مالدیو می باشد با 298 کیلومتر مربع وسعت و قریب به 200000 نفر سکنه.
از بیش از یک میلیارد سکنه مسلمان که در جهان زندگی می کنند متجاوز از 300 میلیون نفر در آسیای جنوبی سکونت دارند که از این میزان بیش از 200 میلیون مسلمان در واحدهای سیاسی مستقل اسلامی یعنی پاکستان، بنگلادش و مالدیو زندگی می نمایند.
مسلمانان هند
هند سرزمین نسبتا وسیعی است که در جنوب آسیا و آبهای گرم اقیانوس هند به صورت مثلثی قرار دارد مدار راس السرطان آن را به دو قسمت می نماید. آب و هوای آن به طور کلی گرم و مرطوب است اما این حالت در همه جای آن یکسان نیست. مردم هند از نژادهای سفید، سیاه و زرد تشکیل شده اند و زبان رسمی هند، هندی است ولی زبآنهای انگلیسی و فارسی هم در آن رواج دارد. دین اکثریت مردم، هندو (برهما) می باشد. اسلام با 12% از کل سکنه هند، دومین آئین این کشوراست. آئین های بودا و مسیح و زرتشت نیز در هند پیورانی دارد مرکز حک. مت آن شهر قدیمی و تاریخی دهلی نو می باشد و این کشور با 22 ایالت و 9 فرمانداری بصورت فدرال اداره می شود.
نخستین بار در زمان خلفای راشدین، اسلام به هند راه یافت. بازرگانان مسلمان و نیروهای نظامی در این مورد نقش مهمی را عهده دار بودند. اما عامل فرمانروایی مسلمانان بر این سرزمین وسیع، یورشی بود که مسلمانان تحت فرماندهی «محمد بن قاسم در عصر بنی امیه به هند بردند. غزنویان نخستین افراد ایرانی هستند که دین اسلام را به هندوستان سرایت دادند. در اواخر قرن چهارم و ابتدای قرن یازدهم میلادی «محمود غزنوی تحت عنوان جهاد اسلامی و نبرد با بت پرستی و بیدینی به سرزمین هند یورش برد و بخش بزرگی از آن را جزو قلمرو خود نمود. پنجاب نیزدر تصرف آنان بود و لاهور مرکز حکومت غزنویان قرار گرفت در زمان این پادشاهان گروهی از دانشمندان ایرانی از جمله ابوریحان بیرونی به هند رفتند.
در سال 1193م قطب الدین ایبک که از بردگان غوری بود، شهر دهلی را فتح نمود. البته گفته می شود اولین پادشاه غوری که به هندوستان لشکر کشید و دهلی را پس از فتح پایتخت خود قرار داد، سلطان محمد سام غور بود از این زمان یعنی قرن هفتم تا زمان سلطه استعمار انگلیس بر هند، دهلی پایتخت سلاطین مسلمان بود. غوریان در هند مصدر خدمات مهمی شدند و در عصر آنان علمای زیادی از ایران به هند رفتند. در واقع تبلیغات اسلامی در هند از زمان غوریان شروع گردید و مدارس و مساجد رونق یافت. ظهیر الدین محمد بابر که از احفاد امیر تیمور بود به هندوستان لشکر کشید و دهلی را مرکز حکومت خود قرار داد روابط تیموریان هند و پادشاهان صفوی بسیار حسنه بود و در این زمان جماعت زیادی از شعرا و ادبا به هند رفتند. در عصر تیموریان که اقتدار آنان در هند 4 قرن طول کشید (از سال 932 قمری برابر با 1526م) تمام مناصب حکومتی و مذهبی در دست ایرانیان بود. قطبشاهیان در دکن در تبلیغ دین اسلام و مذهب تشیع سعی و کوشش کردند. محمد علی قطب شاه همدانی با لقب قطب الملک در سال 918 قمری رسما زمامدار دکن گردید. عادل شاهیان که مذهب تشیع داشتند در ترویج و تبلیغ امور دینی کوشش نموده و بسیاری از مناطق هندوستان که در دست بت پرستان بود در زمان علی عادلشاه به تصرف مسلمین درآمد. سرسلسله آنان یوسف عادلشاه است که سلطنت ناحیه بیجاپور هند را بدست گرفت.
در اردوی سلسله عادل شاهی مدام گروهی از علمای ایرانی، سادات نجف اشرف، کربلا و مدینه شرکت داشته و امور دینی را زیر نظر گرفتند.
با فتور دولت اسلامی در هند و روی کار آمدن افراد بی کفایت و طغیان افراد محلی، وحدت این سرزمین به مخاطره افتاد و زمینه برای نفوذ استعمار انگلستان و استقرار کمپانی هند شرقی فراهم شد.
این کمپانی با ایجاد تفرقه بین امرای هند در قلب این کشور نفوذ نمود. در قرن نوزدهم میلادی، انقلابی که مسلمین در آن نقش داشتند بر علیه استعمار انگلستان صورت گرفت ولی دسایس استعمار مانع پیروزی آنان شد پس از آن ملکه ویکتوریا، هند را جزئی از سرزمین بریتانیا اعلام نمود و راه برای محو آثار و تمدن فرهنگ اسلامی و نفوذ فرهنگ غربی بر هند باز گردید.
نخستین گام آنها این بود که در سال 1905م استان بنگال را به دو بخش مسلمان نشین و هندو و تقسیم نمودند و با تحرک طرفین، زد و خوردهای شدیدی بین این دو فرقه پدید آوردند. البته این تقسیم بندی برای مسلمانان منافعی را در برداشت و در جهت وحدت و تشکیل آنان مؤثر بود و تلاش مسلمانان مبنی بر درخواست تصاحب کرسی ها از طریق انتخاب عمومی پذیرفته شد.
سرانجام ملت هند همچون آتشفشانی گردید که گاندی و رهبران مسلمان همچون مولانا ابوالکلام آزاد، مولانا محمد علی و شوکت علی در انفجار آنان مؤثر بدودند. در این خروشها و قیامها، مسلمانان، هدف عالیتری از هندوها داشتند و آن بدست آوردن آزادی کامل و خروج بی قید و شرط استعمار انگلیس بود و در واقع نخستین بانیان نهضت هند، مسلمانان بودند. در این راستا و جهت موفقیت مبارزات، قائد اعظم و مؤسس پاکستان یعنی محمد علی جناح در اتحاد مسلمین و هندوها می کوشید و تفرقه بین آنان را صلاح نمی دانست. در سال 1945م (1324 شمسی) دولت بریتانیا تسلیم مقاومت و مبارزات مردم هند و بویژه مسلمان شده و استقلال هند را اعلام کرد که در انتخابات آن حزب مسلمان مسلم لیک تمام کرسی های مسلمین را در پارلمان مرکزی و 446 از 495 کرسی مسلمانان را در شوراهای ایالتی بدست آورد (رهبر حزب مذکور دران زمان محمد علی جناح بود) در15 اوت 1947م کشورهای مستقل هند و پاکستان (شامل بخش غربی و شرقی) پدید آمد.
با آنکه مقرر گردید در هنگام استقلال پاکستان، ایالاتی که اکثریت مسلمان دارند، مختارند تابع یکی از دو کشور هند و پاکستان گردند ایالت پنجاب و بنگال و حیدرآباد، علی رغم اکثریت مسلمان و تمام مردم به پاکستان منضم نگردید و حیدرآباد که حدود 20 میلیون مسلمان داشت و در صدد بود تا خود کشوری مستقل باشد در سال 1948م مورد تجاوز هند قرار گرفت و به آن ضمیمه شد. در سال 1947م نیز هند مانع از آن گردید تا کشمیر مسلمان به پاکستان ملحق گردد.
در وضع کنونی (سال 1991م) دولت هند تعداد مسلمین را 95 میلیون نفر اعلام کرده است.
اما مسلمین عقیده دارند از بسیاری از آنها سرشماری بعمل نمی آید و رقم واقعی آنان به 150 میلیون نفر بالغ می گردد که حدود 17% سکنه هند را تشکیل می دهند.
از 1356 ناحیه هند، مسلمانان در 9 ناحیه در اکثریتند و در 19 ناحیه بیش از 25% و در94 ناحیه دیگر متجاوز از 10% جمعیت هستند. حدود 10% مسلمانان در ایالاتی واقعند که اکثریت آنان مسلمانانند. نزدیک به 70% مسلمانان هند، سنی مذهب و پیرو مکتب حنفی می باشند. بقیه مذهب شیعه اند. لکنهو که به عنوان یکی از بلاد مهم هند به شمار می رود یگانه مرکز و کانون فعلی شیعه اثنی عشری در هند است در این شهر بخش مهمی از آثار شیعه از قبیل مساجد و حسینیه ها دیده می شود. شیعیان سراسر هند در خصوص مسائل دینی و علمی و حتی سیاسی به این مرکز مراجعه و حل مشکل خود را جستجو می نمایند. مراسم عزای حسینی در ایام محرم و سایر مراسم ویژه شیعیان همه ساله در این ناحیه برپا می گردد. البته هم اکنون در تمام نقاط هند گروه شیعیان به چشم می خورند و هیچ شهری در هند وجود ندارد که خالی از سکنه شیعه باشد. حدود 35% مسلمانان هند، شیعی هستند که اکثریت آنان اثنی عشری، و تعداد کمی از آنها پیرو فرقه اسماعیلیه می باشند.
در میان شیعیان هند، دانشمندان بزرگ، ادبا و شعرای نامی، نویسندگان توانا، روزنامه نگار، وکیل مدافع و حقوقدان، پزشک مبرز و شخصیت های عالی و سیاسی به چشم می خورند که در سمت والی، راجه نواب مشغول بکارند.
مسلمانان به هنگامه اقتدار خود در هند آثار و بناهای جالبی از خود به یادگار نهاده اند و یا شیوه معماری خود را در بناهای هند دخالت دانده اند. از نمونه های درخشان معماری اسلامی در هند بنای عظیم تاج محل است که بنا به نوشته «راستاتیش گروور»
استاد معماری مدرسه عالی طراحی و معماری در دهلی، این بنای عظیم که در شهر اگرا واقع شده نمونه ای گویا از عظمت و پیشتازی معماری اسلامی در دوره هایی از تاریخ جهان است این بنا از جذابیت های جهانگردی هند به شمار می آید.
با وجود آنکه درصد مسلمین در هندوستان هر سال رو به تزاید است اما نقش سیاسی آنها بدلیل تفرقه و قومیت گرایی، رو به کاهش است به عنوان نمونه در انتخابات سال 1984م از 543 نماینده، 39 نماینده از مسلمین بودند در حالی که در سال 1989م به 32 نفر کاهش یافت.
در زمان استقلال هند که قاطبه مسلمین وضع متوسطی داشتند به پاکستان مهاجرت نمودند و آنها که به تشویق رهبران مذهبی در هند باقی ماندند از لحاظ احتماعی و اقتصادی در سطح پائینی قرار گرفتند تبلغات ضد اسلامی گروههای بنیادگرای هندو، مسلمانان را نگران نمود و در این حالت تعدادی از رهبران مذهبی به مسلمانان توصیه نمودند که اگر به حزب کنگره رای دهند از امنیت اجتماعی - مذهبی بنام «بانک رای مسلمین را پدید آورد.
ارتباط مداوم مسلمین با هندوها موجب رسوخ آداب و رسوم هندی در جامعه مسلمین شده به گونه ای که مسلمانان به نظام کاستی عقیده داشته و آنان که در طبقات بالا هستند به گروههای پائین به دیده تحقیر می نگرند و در مراسم اجتماعی بخصوص این حالت را در ازدواج رعایت می کنند. این رفتار که تحت تاثیر آئین هندو به جامعه مسلمین راه یافته است. هویت مسلمانان هند را تا حدودی تغییر داده و سنت های مذهبی مسلمانان بر اساس بافت اجتماعی هند در حال تحول است.
در رسوم خواستگاری، لباس پوشیدن و نیایش این تاثیرپذیری قابل ملاحظه می باشد. گرچه مسلمین با نفوذ اسعمار به برخورد منفی با آنان پرداختند اما بتدریج فرزندان خود را به مدارس استعماری فرستاده و افراد مرفه و طبقات بالا حجاب را کنار گذاشتند و مفاسد اجتماعی در بین برخی از آنان رواج یافت. هجوم تفکر مارکسیستی را نیزباید به موارد بالا افزود. سازمآنهای اسلامی وابسته به وهابیون نیز تبلیغات ویژه خود را در بین مسلمین دارند که با اسلام واقعی در تضاد و تزاحم است.
مسائل مربوط به بیسوادی و فقر مسلمین نیز ناگوار است و پس از قریب به نیم قرن که از استقلال هند می گذرد تنها 37% مسلمین باسوادند در مورد زنان این رقم 5% است. القاء تفکر ورشنگران هندی به مسلمانان در خصوص تفکیک دین سیاست نیز یکی از دلائل عدم موفقیت احزاب مسلمان در صحنه سیاسی است به عنوان مثال «حزب مسلم لیگ در طول تاریخ حیات خود تنها در ایالت جنوبی «کرالا» نفوذ داشته است. این ضایعه های فرهنگی و اجتماعی موجب آن شده تا در هنگام تشدید فعالیت های انتخاباتی، مسلمانان به سوی احزابی روی آورند که وعده و وعیدهایی برای بهبود اوضاع اجتماعی - اقتصادی به آنها می دهند. مسلمانان وقتی به سوی حزب جاناتا دال روی آوردند رهبران این حزب جهت جلب حمایت مسلمین روز میلاد حضرت محمد
صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
را تعطیل اعلام نمود.
سرزمین کشمیر
سرزمین به عنوان نزدیکترین مکان زمینی به بهشت شهرتی کهن دارد و مشهور است که موسی
عليه‌السلام
قوم خود را از مصر بدان جا هدایت کرد. این سرزمین طبق نقلی مورد دیدار حضرت سلیمان
عليه‌السلام
پیامبر قرار گرفته و این پیامبر معبدی را در قله تخت سلیمان بنا نهاد.
20 قرن قبل در شرح
جغرافیائی هند، از کشمیر نام می برد. مسعودی جغرافی دان مسلمان شرح کوتاهی از جغرافیای تاریخی کشمیر ارائه می دهد اما شرح مفصل مربوط به ابوریحان بیرونی دانشمند مسلمان ایرانی می باشد. زیبایی و جاذبه با صفای آب و هوایی وفور نعمت و طراوت خاص موجب آن شده که این بهشت روی زمین در طول ادوار و قرون، مورد تهاجم اقوام و قبایل قرار گیرد و این چشم انداز زیبای کشمیر موجب آن شده تا مردمانش زنج و مصیبت ببینند و اگر کشمیر سرزمین جذابی نبود و اهمیت خاصی نداشت شاید این قدر به قتل و غارت و تهاجم دچار نمی شد.
کشمیر ناحیه ای است کوهستانی که در شمال غربی شبه قاره هند و در دامنه کوههای هیمالیا واقع است. ناحیه شمال شرقی شامل کوههای پربرف و سر به فلک کشیده قره قوم می باشد. کشمیر از شمال و شرق به چین، از جنوب به هند، از غرب به پاکستان و از شمال غربی به افغانستان محدود است.
آب و هوای آن بدلیل موقعیت جغرافیائی و شریط کوهستانی معتدل و بسیار مطبوع می باشد. کوههای صعب العبور این منطقه همچون سد نفوذ ناپذیری راه هرگونه تجاوز به هند، از راه چین و تبت و راههای مشابه را مسدود می نماید. از سوی دیگر سرچشمه سه رودخانه بزرگ سند (ایندوس) پنجاب و جهلم در ایالت مزبور قرار دارد و این مسئله در حکم رگ حیاتی در اقتصاد کشاورزی پاکستان به شمار می رود. وجود 95% مسلمان و عوامل مذکور، اهمیت سوق الجیشی و استراتژیکی این سرزمین را مشخص می کند. موقع خوب، آب و هوای مناسب و ذخائر فراوان، کشمیر را به تاج هند موسوم کرده است.
در حال حاضر کشمیر 222000 کیلومتر مربع وسعت دارد که 75% آن یعنی 138992 کیلومتر مربع که موسوم به جامو و کشمیر است در اختیار هند می باشد. 79778 کیلومتر مربع از آن تحت عنوان کشمیر آزاد در کنترل پاکستان است و مقدار کمی برابر 41500 کیلومتر مربع به کشور چین تعلق دارد که در جنگ 1962م که بین چین و هند در گرفت، چین آن را متصرف نمود. کل کشمیر حدود ده میلیون نفر سکنه دارد که 6 میلیون در جامو و کشمیر (60%) 5/2 میلیون نفر در کشمیر آزاد و بقیه در کشمیر چین هستند. ایالت جامو و کشمیر خود شامل 3 منطقه کشمیر، جامو و لاداخ است اکثر مسلمین درجامو و کشمیر (دره کشمیر) هندوها و سیک ها در جامو و اقلیت بودائی با ریشه تبتی در فلات شرق لاداخ هستند.
کشمیر بخاطر مناظر زیبا و میراث فرهنگی غنی از سوی اقبال لاهوری به ایران صغیر معروف شد. کوهستان هیمالیا که در بخشی از آن و میان قله هایش کشور کشمیر محصور است به این ناحیه موقع ویژه ای داده به گونه ای که این کشور سرزمین رودخانه ها و جویبارها و کوهسارها می باشد. در هنگام بهار سراسر خطه کشمیر از گل پوشیده می شود. دومین شبکه رودخانه هند یعنی سند از کشمیر به سوی جنوب روان شده که بخش اعظم پاکستان را می پوشاند.
با وجود ورود دین اسلام در قرن اول هجری باین سرزمین، ظهور اسلام تا سال 715 هجری در کشمیر به تاخیر افتاد در این سال یک نفر ایرانی در لباس قلندران وارد کشمیر شد و به تبلیغ دین اسلام پرداخت زیرا مردم کشمیر به قلندران علاقه خاصی دارند و به همین خاطر از تعلیمات او پیروی نموده و هر روز بر اعتبارش افزوده می شد. اسکندر مقدونی، چنگیزخان و سلطان محمود غزنوی نتوانستند در جریان کشور گشایی، کشمیر را به تصرف درآوردند و فتح آن به نام شاه میرزا سواتی معروف است که در 735 ه-ق در این سرزمین حکومت اسلامی ایجاد نمود که تا 991 قمری دوام آورد. از این تاریخ تا قرن نوزدهم مغولها و بازماندگان تیموری بر آن اقتدار داشتند. افغآنها تا سال 1819م نیز کشمیر را در تصرف خود نگاهداری می کرده اند سپس در اختیار مهارجه رنجیت سینگ قرار گرفت. با فوت او و پس از شکست سیک ها در مقابل قوای انگلیس، این قوم، کشمیر را به انگلیسی ها واگذار نمودند. دولتانگلیس نیز در ازای خدمات، آن را به مهارجا گلاب سینگ فروخت و از آن تاریخ اینخانواده در کشمیر حکومت می کردند این حالت یعنی حکومت اقلیتی هندو بر اکثریت مسلمان از سال 1846م تا 1947م ادامه یافت. در این تاریخ، استعمار انگلیس با تقسیم شبه قاره، برنامه ای پیاده کرد که بحران کشمیر را پدید آورد.
زیرا به هنگام تقسیم آن، بین دولت های هند و پاکستان، دولت انگلستان به موجب قانون تفویض استقلال کلیه حقوق خود را به رؤسای امارت نشین ها واگذار نموده و به آنان اختیار داده شد که با توجه به میل مردم تحت امارت خود می توانند به هر دو کشور هند و یا پاکستان ملحق شوند که کشمیر با توجه به اکثریت مسلمان باید به پاکستان الحاق می یافت ولی این کار صورت نگرفت. در اکتبر 1947م عشایر پاتان واقع در شمال غربی پاکستان با حمایت ارتش پاکستان در کشمیر نفوذ و تا شهر سری ناگار پیشروی کردند. در این هنگام مهاراجه کشمیر که از این پیشروی نگران و از مقابله با آنان عاجز مانده بود در 26 اکتبر سال 1947م طی نامه ای که به عنوان «لوردومنت باتن
ارسال نمود با استفاده از قانون تعویض استقلال، الحاق سرزمین تحت حکومت خود را به هند اعلام و ضمن آن تقاضای کمک نمود که در 27 اکتبر همان سال، دولت هند به اتکای این موضوع قوای خود را به کشمیر وارد و نبردی بین عشایر پاکستان و نیروهای هندی آغاز شد.
در اول ژانویه 1948م دولت هند، طی شکایتی به شورای امنیت سازمان ملل اعلام نمود که دولت پاکستان با تحریک عشایر، حاکمیت هند را مورد تعرض قرار داده و تقاضا کرد پاکستان از ورود عشایرش جلوگیری کند اما پاکستان قوای خود را برای کمک به عشایر وارد کشمیر نمود و در نتبجه نبرد مزبور شدت یافت. در چنین حالی شورایامنیت کمیسیون تحقیقی را به ریاست ژنرال ماک ماتن
کانادائی به کشمیر اعزام نمود و پس از آن با قطعنامه هایی از طرفین درگیر خواستار جلوگیری از انجام عملیات شد. در این قطعنامه ها مقرر شده بود که دولت پاکستان عشایر را از کشمیر خارج و هند اجازه داد حد اقل قوای لازم را برای حفظ آرامش و برقراری نظم در کشمیر نگاه دارد.
در قطعنامه 13 اوت 1327ش
و ژانویه 1328ش
سازمان ملل، مقرر شد مناطق مسلمان نشین کشمیر جزو پاکستان و نواحی هندونشین جزو هندستان درآید و جهت مشخص شدن میزان تمایل مردم برای پیوستن به هند یا پاکستان به آراء عمومی در یک جو آرام و محیط بی طرفانه مراجعه شود و تا وقتی این کار صورت نگرفته، سرزمین کشمیر نه جزو هندوستان است و نه از آن پاکستان ولی این قطعنامه اجرا نگردید و هندوستان همچنان نیروهای خود را در کشمیر نگاه داشته است.
در فوریه سال 1954م مجلس مؤسسان کشمیر الحاق این سرزمین را به هندوستان اعلام نمود.
و در سال 1963م هند اعلام نمود که جامو و کشمیر از ایالات این کشور نمی باشد. چنین موضعی دو جنگ بین هند و پاکستان را در سالهای 1965م و 1970م رقم زد. در سال 1972م ذوالفقار علی بوتو رئیس جمهور وقت پاکستان قرار داد «سمیلا» را بر سر مسئله کشمیر با هندوستان منعقد کرد که در آن خط آتش بس به خط کنترل تغییر یافت و این سیاست انفعالی همچنان ادامه دارد.
از آن سوی، مردم کشمیر به مقابله با قوای هندی پرداخته و در شهر پونچ علیه مهاراجه دست به شورش زده و موفق به سرنگونی وی شده و با حمایت پاکستان، کشمیر آزاد را در غرب و جنوب غربی کشمیر بنیان گذاردند. این ناحیه تحت نظارت پاکستان به صورت فدرال و به شکل خود مختار اداره می شود و دارای رئیس جمهور مستقل و دولت و مجلس می باشد که حکم ریاست جمهوری آن از سوی ریاست جمهوری پاکستان تنفیذ می شود، تا قبل از اوج گیری بحرآنهای اخیر، جامو و کشمیر به صورت فدرال اداره می گردد ولی با گسترش مبارزات حق طلبانه مردم برای استیفای حقوق واقعی خود و نجات از سلطه غیر مسلمان این ایالت از حالت فدرال خارج و مستقیما توسط دولت مرکزی اداره می شود.
در 5 ژانویه 1990م که با چهل و یکمین سالگرد صدور قطعنامه سازمان ملل، مصادف بود و از سوی مردم کشمیر، روز کشمیر نامگذاری شده بود تظاهراتی از سوی مسلمین برگزار گردید که با مقاومت سرسختانه پلیس هند مواجه و چندین شهید و مجروح بر جای گذاشت به دنبال آن اعصابات و تظاهرات موج فزاینده ای بخود گرفت و دولت هند با نیروهای مجهز و تانک و زره پوش به سرکوبی شدید مسلمین پرداخت و پس از آن حکومت نظامی اعلام نمود. برخورد خشن مزبور باندازه ای بود کهحتی پلیس های محلی به برخورد نیروهای پلیس فدرال اعتراض نموده و به تظاهر کنندگان پیوستند.
یکی از علمای ایران که در کشمیر به اسلام خدمت شایان توجهی کرده «میر سید علی همدانی می باشد. این مرد که از مفاخر اسلامی است هزاران شاگرد در کشمیر تربیت کرد که هر کدام خود استاد شدند. مقام این روحانی فاضل هنوز در کشمیر محترم است و آنجا را زیارت می کنند و همه ساله در روز عاشورا هنگامی که دستجات عزاداران از آنجا عبور می کنند پرچم های خود را به حال احترام فرود می آورند.
نپال
کشور نپال ه به روش سلطنتی اداره می شود با 147000 کیلومتر مربع وسعت و 16500000 نفر سکنه در شمال شرقی هند واقع است. مرتفع ترین قله جهان یعنی اورست با 8882 متر ارتفاع از سطح دریا در این کشور واقع می باشد. در حدود 600000 نفر مسلمان در این کشور سکونت دارند. این در حالی است که در سال 1953م مسلمانان نپال به 200000 نفر بالغ می گردیدند.
اسلام در سال 586 هجری قمری مطابق با 1190 میلادی وارد این سرزمین شد. در پایان قرن چهاردهم میلادی سلطان شمس الدین بنگالی به دره کاتماندو (مرکز نپال) حمله برد که این یورش موجب حضور بیشتر مسلمین در نپال شد. در هنگام امپراطوری مغول نفوذ اسلام در نپال رشد فزاینده ای بخود گرفت. مسلمانان اکثرا در ناحیه تارای
در امتداد مرز شرقی با هند تمرکز دارند. زبانشان اردو و مذهبشان حنفی است که در این دو مورد با مسلمانان هند وجه مشترکی دارند.
البته دین اکثریت، هندو و بودایی است و زبان رسمی نپالی می باشد و زبآنهای بیهاری و گورخائی نیز رواج دارد نپال تنها کشور پادشاهی هندو مسلک جهان است.
بوتان
کشور بوتان با 47000 کیلومتر مربع وسعت و 1420000 نفر سکنه در شمال شرقی هند، واقع است. کشوری است کوهستانی که به دریا راه ندارد. این سرزمین به شیوه مشروطه سلطنتی اداره می شود و از کل سکنه آن 87000 نفر آئین جاودانی اسلام را پذیرفته اند. مسلمین این کشور با مسلمانان بنگال غربی و آسام (شمال شرقی هند) در ارتباطند و اکثرا از نژاد بهوتا، نپالی و آسام می باشند.
مردم بوتان اکثرا پیرو هندو و بودا هستند.
سریلانکا (سیلان)
سری لانکا به صورت جزیره ای در جنوب شرقی هند قرار دارد. وسعت این کشور برابر با 66000 کیلومتر مربع و تعداد سکنه آن به 16300000 نفر بالغ می گردد. موقع جزیره ای (قرار گرفتن در اقیانوس هند) و نزدیکی به خط استوا موجب گرمی هو و رطوبت زیاد این منطقه شده است. تنگه پالک این کشور را از سرزمین هند جدا می نماید. دین اکثریت، بودائی و برهمایی است. ولی بیش از 5/7% مردم آن مسلمانند. انتشار اسلام در این جزیره از دو طریق و در دو زمان انجام پذیرفت: اول کاروآنهای تجاری مسلمانان که در آغازین روزهای تولد اسلام، از جزیرة العرب به این سرزمین آمدند. دوم با فتوحات مسلمانان ترک در این جزیره که منجر به تشکیل دولت اسلامی به سال 1206م در هند گردید. ازدواج بازرگانان عرب با زنان بومی نیز در گسترش اسلام بسیار مؤثربود. سقوط بغداد به سال 1285م موجب مهاجرت مسلمانان بدین نواحی شد که در شکل گیری مسلمانان جنوب هند رل مهمی را به عهده داشتند. اما مسلمانان با دو مشکل واجه بودند: اختلاف با افراد سینهالی در زبان و با تامیل های شمالی در عقاید دینی معهذا اوضاع مسلمین در حال رشد و توسعه بود که پرتقالی ها در سال 1502م وارد سیلان شده و ضربات سختی به مسلمانان وارد نمودند و در سال 1526م رسما نسبت به اخراج آنان اقدام نمودند و افراد کمی که باقی ماندند به نقاط درو افتاده، پناه بردند.
هلندیها در سال 1658م عمل پرتقالی ها را تکرار نمودند.
تاریخ حرکتهای مسلمین در سریلانکا سه دروه دارد:
دوره اول از سال 1947م تا 1960م که چون دراقلیت به سر می بردند با سینهالی ها، مشی همکاری را پیش گرفتند. دروه دوم از سال 1960م تا 1977م که در امور سیاسی نقش فعالتری را پیش گرفتند و نفوذ سیاسی را بجائی رسانیدند که دکتر «دیورین محمود» به عنوان وزیر آموزش پرورش سری لانکا در نظام آموزشی این کشور تحولاتی به نفع مدارس اسلامی پدید آورد.
در دوره سوم که از سال 1977م آغاز می شود. بین سینهالیهای اکثریت و تامیل ها اقلیت نزاعهایی در گرفت که در این درگیریها گرچه مسلمانان اعلام بیطرفی نمودند ولی ضربات سختی را تحمل نمودند و تعداد زیادی از آنان کشته و مجروح شدند که چنین برنامه فجیعی می تواند چندین دلیل داشته باشد:
1- حمایت دولت از سینهالیها و اینکه افراد مسلح تامیل از سوی قوای نظامی مورد حمایت قرار می گیرند ولی مسلمانان هیچ گونه حامی ندارند.
2- ترحیکات اسرائیل غاصب و حمایت از طایفه ای علیه طایفه دیگر، اثرات سوء بر روابط سری لانکا با کشورهای اسلامی گذاشته است.
3- کمکهای مالی و غیر مالی کشورهای مسلمان و عرب به مسلمین این سرزمین حساسیتهایی را در گروههای دیگر ایجاد می نماید.
اگر زبان سینهالی رسمی شود، مسلمانان با محیط تامیلی مسلمان خود در هندوستان بیگانه می شوند و اگر چریکهای تامیل پیروز شوند مسلمانان را به گروههای سینهالی و تامیلی تقسیم می کنند.
مسلمانان در نقاط مختلف پراکنده اند اما توزیع آنها یکسان نمی باشد. در شهر منار در شمال جزیره 28% و در کلمبو
(مرکز حکومت) 10%، در جنوب 3% و در شرق بویژه در ناحیه امباری 42% مسلمان سکونت دارند. از حدود 200 مسجدی که در سریلانکا وجود دارد 25% آن در کلمبو می باشد. تعداد مسلمین در حال حاضر 1275000 نفر می باشد. غیر از اقلیت های مسلمان آسیای جنوبی در 3 واحد سیاسی پاکستان، بنگلادش و مالدیو اکثریت با مسلمانان است که به معرفی هر کدام از این نواحی می پردازیم:
پی نوشتها
0%
نویسنده: غلامرضا گلی زواره
