ทำความรู้จักเดือนรอมฎอน อะไรคือเจตนาของการถือศีลอด?

ในภาคอิบาดะฮ์ (ศาสนกิจในการภักดีพระเจ้า) สามารถกล่าวได้ว่า การตั้งเจตนา (เหนียต) คือหัวใจสำคัญของอิบาดะฮ์ เพราะทุก ๆ อิบาดะฮ์จะต้องมีการตั้งเจตนาบริสุทธิ์เพื่อความใกล้ชิดยังพระองค์อัลลอฮ์ (ซ.บ.) ก่อนเสมอ และยิ่งไปกว่านั้นความสำคัญของการตั้งเจตนานี้ยังเป็นบทบาทพื้นฐานในการเปลี่ยนแปลงและการพัฒนาตัวเราด้วย กระทั้งนอกเหนือภาคอิบาดะฮ์ที่ซึ่งเป็นกิจวัตรทั่วไป หากเรามีเจตนาบริสุทธิ์เพื่อความใกล้ชิดยังอัลลอฮ์ (ซ.บ.) แล้วไซร้ เชื่อเหลือเกินว่ากิจวัตรและการงาน (ที่ดี) นั้นย่อมเป็นอิบาดะฮ์ได้เช่นกัน ท่านศาสดามุฮัมหมัด (ศ็อลญ) ดำรัสแก่ท่านอะบูซัรผู้เป็นสาวกถึงเรื่องนี้ว่า “โอ้อะบูซัร! เจ้าจงทำให้การงาน (กิจวัตร) ทุกอย่างเป็นไปด้วยกับการตั้งเจตนาเถิด แม้กระทั้งการนอนและการรับประทานอาหารก็ตาม” (1)
     
   การมีเจตนาที่ดีและเพื่อพระเจ้าจะทำให้การงานนั้นมีคุณค่า และยิ่งการงานที่เต็มไปด้วยเจตนาอันบริสุทธิ์ คุณค่าของการงานนั้นก็ยิ่งเพิ่มขึ้นอีกด้วย แต่ในทางกลับกันหากการงานมีเจตนาที่สกปรก ไม่บริสุทธิ์ มีความโอ้อวด ผลและคุณค่าของการงานนั้นก็ย่อมลดลงเช่นกัน แม้ว่าภายนอกจะแสดงออกถึงการกระทำที่สวยงามก็ตาม ดังที่ท่านศาสดา (ศ็อลฯ) ดำรัสว่า “แท้จริงแล้วการกระทำขึ้นอยู่กับเจตนา” (2) และแน่แท้หากไม่มีเจตนาที่บริสุทธิ์ต่อการอิบาดัตหรือไม่เป็นไปเพื่อความใกล้ชิดยังอัลลอฮ์ (ซ.บ.) เช่น เพื่อโอ้อวด การงานนั้นย่อมไม่เป็นที่ตอบรับจากพระองค์อย่างแน่นอน นั่นเพราะจิตใจและวิญญาณไม่ได้มุ่งตรงยังพระองค์ ท่านศาสดา (ศ็อลฯ) ได้ดำรัสว่า “ในวันฟื้นคืนชีพมนุษย์จะถูกรวมไว้ตามเจตนารมณ์ของพวกเขา” (3)

     แล้วเจตนาของเราผู้ซึ่งถือศีลอดในเดือนรอมฎอนอันจำเริญอยู่ในกลุ่มใดกัน

1-  บางกลุ่มคนมีเจตนาถือศีลอดเพื่อสิ่งอื่นที่ไม่ใช่พระเจ้า ตัวอย่างเช่น เพราะกลัวว่าบุคคลอื่นจะมองไม่ดี (ถ้าไม่ถือศีลอด) เพราะต้องการให้บรรลุถึงผลประโยชน์บางอย่าง หรือเพียงเพราะเป็นกิจปฏิบัติที่เคยชินของมุสลิม
2-  บางกลุ่มคนมีเจตนาเหมือนกับข้อหนึ่งที่กล่าวมา เพิ่มเติมคือมีความกลัวเล็กน้อยต่อการลงโทษของพระเจ้าและเพื่อหวังว่าจะได้รางวัลจากพระองค์
3-  บางกลุ่มคนมีเจตนาถือศีลอดเพียงเพราะกลัวการถูกลงโทษหรือเพื่อได้รับรางวัลจากการถือศีลอดเท่านั้น
4-  บางกลุ่มคนนอกเหนือจากเจตนาเพื่อให้หลุดพ้นจากการถูกลงโทษและบรรลุผลของการถือศีลอดแล้ว ยังตั้งเจตนาเพื่อเข้าถึงยังความใกล้ชิดและความพึงพอใจของพระเจ้าอีกด้วย
5-  บางกลุ่มคนมีเจตนาถือศีลอดเพียงเพื่อบรรลุความพึงพอใจและความใกล้ชิดกับพระเจ้าเท่านั้น

     ดังนั้นเจตนาบริสุทธิ์ที่มีต่อการงานนั้น ๆ เปรียบได้ดั่งตาน้ำที่เป็นบ่อเกิดของแหล่งน้ำที่ไหลไปสู่เรือกสวนไร่นา ตราบใดที่ตาน้ำปนเปื้อนด้วยขยะและสิ่งสกปรก น้ำที่หลั่งไหลออกมาก็ย่อมสกปรกและส่งผลเสียต่อเรือกสวนไร่นาไปด้วย ด้วยเหตุนี้ เจตนาบริสุทธิ์คือศูนย์กลางของการกระทำนั่นเอง
...........
อ้างอิง
1-  یا اباذر لیکن لک فى کل شىء نیه حتى فى النوم والاکل
(علامه مجلسى, بحار الانوار, ج 77, ص 84)
2-  انما الاعمال بالنیات
(کنزالعمال, حدیث 7272, و بحارالانوار, ج 70,ص 221)
3-  یحشرالناس على نیاتهم
(کنزالعمال, حدیث 7245)

เชคอาลี  พิชัยรัตน์/เรียบเรียง