ตำราอุซูลุดดีนในยุคฆ็อยบะฮ์ซุฆรอ

มีนักปราชญ์ชีอะฮ์กลุ่มหนึ่ง ที่เชี่ยวชาญด้านหะดีษของท่านนะบีและบรรดาอิม่าม(อ)ได้ทำการรวบรวมเกี่ยวกับหลักศรัทธาและเรียบเรียงเป็นตำราหลักศรัทธาไว้เป็นเอกเทศ  ส่วนหนึ่งจากตำราหลักศรัทธาในยุคที่อิม่ามมะฮ์ดี(อ)ฆ็อยบะฮ์เช่น  บะซออิรุดดะร่อญาต , อัลกาฟี , อัตเตาฮีด , อุยูนุลอัคบ้าร , นะฮ์ญุลบะลาเฆาะฮ์  ,อัลอิ๊ห์ติญ๊าจญ์ต็อบรอซีและตำราอื่นๆเป็นต้น ต่อไปนี้เราจะกล่าวถึงตำราหลักศรัทธาที่สำคัญๆพอสังเขป

 

1- อัลกาฟีหรืออุศูลกาฟี ผู้เรียบเรียงชื่อ เชคกุลัยนี ( เกิด 259 – 329 ฮ.ศ.รวมอายุ 70 ปี) ใช้เวลายี่สิบปีในการรวบรวมหะดีษถึง 16,121 บทบรรจุไว้ในหนังสือนี้และแบ่งหนังสือนี้ออกเป็น  3 ส่วนคือ 1,เรื่องอุซูลุดดีนอยู่ในเล่มที่ 1 – 2  ส่วนที่ 2,เรื่องฟุรูอุดดีนอยู่ในเล่มที่ 3 – 7 และส่วนที่ 3, เรื่องต่างๆทั่วไปอยู่ในเล่มที่  8

อัลกาฟีเป็นตำราหะดีษเล่มแรกๆ ที่นักปราชญ์ชีอะฮ์รวบรวมหะดีษต่างๆเกี่ยวกับอุซูลุดดีนโดยจำแนกออกเป็นหัวข้อต่างๆเช่น เรื่องอักล์(ปัญญา), อิลมู(ความรู้), เตาฮีด(เอกภาพของพระเจ้า), ซิฟาตอิลาฮียะฮ์(คุญลักษณะของอัลลอฮ์), อิมามะฮ์(หลักฐานการเป็นผู้นำสืบต่อจากนะบี ศ.)และหลักศรัทธาเรื่องอื่นๆ รวมทั้งหะดีษเกี่ยวกับเรื่องอะห์กามเรียงตามลำดับตำราฟิกฮ์

 

2- อัลอิอ์ติกอด๊าต ผู้เรียบเรียงชื่อ เชคศอดูก (305 – 381 ฮ.ศ.รวมอายุ 76 ปี) จุดเด่นของหนังสือเล่มนี้คือ เชคศอดูกจะกล่าวว่า  ความเชื่อของเรา(ชีอะฮ์)ในเรื่องเตาฮีดคือ...จากนั้นเขาได้นำอัลกุรอ่านหรือหะดีษมากำกับไว้ แล้วได้ชี้แจงความเชื่อเหล่านั้นไปตามคำอธิบายที่มาจากอะฮ์ลุลบัยต์  หนังสือนี้ได้แบ่งความเชื่อไว้ 45 หัวข้อ ซึ่งต่อมาเชคมุฟีด(ลูกศิษย์)ได้ตรวจทานหนังสือเล่มนี้ให้ถูกต้องมากขึ้นและตั้งชื่อให้ใหม่ว่า  ตัศฮีฮุลอิอ์ติกอด

 

3 – อันนุกัต อัลอิอ์ติกอดียะฮ์  ผู้เรียบเรียงชื่อ เชคมุฟีด (336 – 413 ฮ.ศ. รวมอายุ 77 ปี)

เชคมุฟีดได้แบ่งการศึกษาอุซูลุดดีนออกเป็น 5 บทด้วยกันคือ 1.มะอ์ริฟะตุลเลาะฮ์วะศิฟาติฮี

2.อัลอัดลุ  3. อันนุบูวะฮ์  4.อัลอิมามะฮ์  6.อัลมะอ๊าด

เชคมุฟีดได้แต่งตำราอุซูลุดดีนไว้อีกเล่มหนึ่งชื่อ อะวาอิลุลมะกอล๊าต ซึ่งหนังสือเล่มนี้ได้กล่าวเนื้อหาต่างๆอย่างละเอียดเอาไว้ถึง 156 หัวข้อ